Yaratılmışların en mukemmeli olan insan dunyaya gelirken ceşitli lutuflarla karşılaşır; bunların başında doğumunun kolaylaştırılması vardır. Hamileliğin sonuna doğru, hormonların devreye sokulmasıyla rahimde yavaş yavaş kasılmalar başlar. Bebeğin hareketlerinin sebep olduğu mekanik tesir, bu hÂdiseyi hızlandırır. Bu sırada ostrojen ve progesteron hormonlarında cok hassas bir mekanizma ile haftalara ve aylara gore ayarlamalar yapılır. Hamilelik suresince rahim kaslarının kasılmasına mÂni olma vazifesi, progestoron hormonuna verilmiştir. Bunun hikmeti ise, ceninin rahatca şekillenmesine imkÂn sağlamaktır. Hamileliğin yedinci haftasından sonra progesteron salgısı artırılmaz. Bunun yanında ilk yedi ayda, cenin tutunduğu rahim duvarından duşmesin diye, bu bolgedeki kasları kasan ostrojen salgısının artmasına da İlÂhî program gereği izin verilmez. Yedinci aydan sonra ostrojen hormonu salgısı yavaş yavaş artırılmaya başlanır. Hamileliğin sonuna doğru ostrojen/progesteron nispetinde ostrojen lehine artış, doğumun başlatılmasında onemli bir sebeptir.

Doğumu kolaylaştıran hormonlardan biri olan oksitosin de (hipofiz bezinden salgılanır), rahim kasılmalarına sebep olur. Bir başka rahmet tecellisi ise, daha oksitosin salınmadan once rahmin bu hÂdiseye hazırlanmasıdır. Şoyle ki; doğuma birkac ay kala rahim kaslarına yerleştirilmiş oksitosin alıcılarının sayısında artış gorulur. Reseptorlerin (alıcı) sayısı artınca da hipofiz bezinden oksitosin salınması daha da artırılır. Nitekim hipofiz bezi cıkarılan gebe hayvanlarda doğum suresinin uzadığı gorulmuştur. Bu tespit hipofiz bezi ve salgıladığı oksitosinin doğum icin onemli olduğunu, fakat tek başına yetmediğini gostermektedir. Rahmeti Sonsuz, doğumun kolay bir şekilde gercekleşmesi icin cok sayıda faktoru birlikte vazifeye koşturmaktadır. Hurmada bol bulunan bir hormon olan oksitosin, doğum oncesi rahmin kasılması dışında, doğumdan sonra da rahmin toparlanıp kuculmesine yardım edici bir vazife yapar. Bu sebeple Kur'Ân-ı Kerîm'de "Derken doğum sancısı onu bir hurma ağacına dayanmaya zorladı. 'Ay!' dedi, 'N'olaydım, keşke bu iş başıma gelmeden oleydim, adı sanı unutulup gitmiş biri olaydım!' Derken, Ruh, ona aşağıdan şoyle seslendi: 'Sakın uzulme!' "Rabbin senin alt yanında bir su arkı meydana getirdi. Haydi, hurma dalını kendine doğru silkele, uzerine taze hurmalar dokulsun.' 'Artık ye, ic, gozun aydın olsun! Eğer herhangi bir insana rastlarsan: 'Ben Rahman'a oruc adamıştım, de, o sebeple bugun hic kimseyle konuşmayacağım." (Meryem, 23–26) buyrularak Hz. Meryem'e doğum oncesi taze hurmalardan yemesi tavsiye edilmiştir.

Anne rahminin kasılmasında vazifeli olan bir diğer hormon da bobrek ustu bezinden (adrenal bez) salgılanan kortizoldur. Buna ilÂve olarak, bebeğin etrafını saran koruyucu zarlardan (amnion ve chorion) salgılanan prostaglandinlerin de kasılma şiddetini artırdığı duşunulmektedir.

Doğuma uygun hususi kaslar
Rahim duvarını doşeyen kaslar, duz kas tipindedir (irade dışı calışan, yavaş fakat guclu kasılan) ve mekanik olarak uyarıldığında kasılırlar. Bebeğe ruh uflendikten sonra sinir sistemiyle beraber idrak geliştikce bebeğin kol ve bacak hareketlerinde artma olur. Bebek tekme atar, kollarını hareket ettirir. Bunun neticesinde yapılan mekanik tesire rahim kasları kasılarak cevap verir. Doğumun başlamasını tetikleyen sebeplerden biri olan bebeğin hareketlerine destek olarak ostrojen, oksitosin, kortizol, prostaglandin gibi hormonların muşterek tesirleri cocuk doğum kanalına doğru baş aşağı itilinceye kadar devam eder. Rahim başı gerildikce daha once uzun aralıklı olan kasılmalar gittikce sıklaşır, bu durum doğum sancıları olarak bilinir.

En ideal doğum şekli olan baş onde, ayaklar geride olacak şekilde embriyonun pozisyonu ve gelişmesi doğumdan cok once hazırlanır. Cenin on ikinci haftaya kadar baş ve ayaklar yatay olarak aynı hizada gelişmeye devam eder, bu haftadan sonra baş aşağı doğru tedrici olarak yonelmeye başlar. Altıncı aydan sonra sırtı aşağı, baş ve kuyruk sokumu sola veya sağa gelecek şekilde pozisyon verilir. Doğum fiilen başladığında baş yukarı ayak aşağı olarak gelseydi, rahmin acılması icin gerekli basınc daha az olacağından doğum suresi uzardı. Ayrıca bacak ve kollardan birinin onden gelmesi rahim cıkışında takılmalara sebep olacağından ceşitli sakatlıklar ortaya cıkabilir, bu durum anne veya bebeğin olumune sebep olabilirdi. Boyle doğumlarda bazen, bebek ve annenin hayatını tehlikeye atmamak icin, cocuk cerrahî yollarla (sezaryen) anne karnından alınır.

Rahim cıkışının doğumu kolaylaştırıcı şekilde uyarılmasında, uyarılma kuvvetinin fazla olması gerekir. Bunun icin kadın doğum uzmanları rahim cıkışına olan uyarıları artırmak icin bebeğin etrafındaki koruyucu zarları delerler, boylece bebek başının rahim duvarıyla temasını artırarak doğuma yardımcı olurlar. Bu şekildeki uygulamayla bebeğin başı, rahim cıkışını diğer usullerden daha fazla gerer. Rahim duvarlarının ve karın kaslarının her kasılmasında bebeğe 12 kg'lık bir kuvvet uygulanır. Rahim cıkışı gerilirken oluşan geri besleme (feed-back) mekanizmasıyla rahim duvarında tepeden aşağı doğru kasılmalar başlatılır. Kuvvetli kasılmalar rahim duvarının gerilmesiyle devam eder ve daha sonra bebeği doğum kanalına doğru iterek doğum devam eder.

Her rahim kasılması bebeği rahim cıkışına doğru iten bir baskı yapar. Rahim cıkışı gerildikce rahim govdesinde kasılmalar hızlanır, ust kısımda kalan rahim tepesinden govdeye oradan da rahim cıkışına doğru kasılmalar artar. Butun bunlar bebeğin rahim cıkışına doğru itilmesini guclendirir ve rahim cıkışı yavaş yavaş acılmaya başlar. Doğum ağrıları ile gittikce acılan rahim cıkışı ilk doğumda 8–24 saatte bebek gececek şekilde genişlerken daha sonraki doğumlarda genişleme suresi kısalır.

Her rahim kasılması annede oldukca şiddetli ağrılar meydana getirir. Kramp şeklinde olan bu ağrının sebebi, kan damarlarına yapılan basınctan dolayı rahim kaslarında olan oksijensizliktir (hipoksi). Nitekim bazı hususi durumlarda ağrı sinirleri kesildiği zaman bu ağrı hissedilmemektedir. Bu ağrılar da boşuna değildir; omurilik vasıtasıyla karın kaslarını uyararak karın duvarının da kasılmasını uyardığından karın kasları da doğuma yardımcı olur.

Doğumun ilk donemlerinde kasılmalar 30 dakikada bir gelebilir. Doğum ilerledikce kasılmaların sıklığı artarak bir-iki dakikaya kadar duşebilir. Kasılmalar arasında gevşeme suresi gittikce kısalır. Yaratıcı her kasılmadan sonra bir gevşeme hÂdisesi yaratarak bebeğin canlı olarak doğmasını sağlamıştır. Kaslarda oluşan surekli kasılma ve gevşememe cok tehlikelidir. Eğer kasılmalar surekli olsa ve hic gevşeme olmasaydı, kuvvetli ve devamlı kasılma bebeğe annenin dolaşım sisteminden oksijen ve gıda getiren plÂsentadaki kan akımına karşı direnci artırarak bebeğin olumune sebep olurdu. Fıtrî olarak Rabb'imizin ilim ve kudretiyle ayarlanan bu kasılma ve gevşemelerdeki nizama insanoğlu parmak karıştırmaya kalkabilir. Nitekim kliniklerde doğuma yardımcı olsun diye yuksek dozda oksitosin hormonu verilmektedir. Dışarıdan verilen fazla hormon sebebiyle rahim kasları devamlı kasılarak kan akımını durdurmakta, neticede bebeğin oksijensiz kalarak olmesine yol acmaktadır.

Rahim cıkışı gibi en buyuk engeli hormonlar ve kasılmalar vesilesiyle gecen bebeğin yolculuğu henuz bitmemiştir. Annenin omurgasının son kısmı olan kuyruk sokumu kemiğinin orijinal hali yavrunun gecişine engeldir. Kudreti sonsuz ve rahmet sahibi Allah (celle celÂluhu) son olarak kuyruk sokumu kemiğinin bağlarını gevşetme işini de, hormonlara yaptırır ve bu kemik iki santimetre geriye esnetilerek bebeğin kolaylıkla gecmesine imkÂn verilir. Eğer bu kuyruk sokumu kemiği engelini aşmak icin bağlar gevşetilmeseydi şiddetli ağrılar, yırtılmalar ve kanamalar olurdu.

Butun bu hususları iyi bilen bazı kadın doğum uzmanları her doğumun aslında bir olum olduğunu vurgulamaktadır. Şayet Rabb'imizin merhameti ve şefkati olmasaydı, hakikaten doğum hÂdiseleri olumler ve dehşetli acılarla sonlanırdı. Onlarca kimyevî, fizyolojik ve anatomik faktoru aynı gÂye icin seferber etmek, ancak sonsuz bir ilim ve kudret Sahibi'nin eseridir.

Dr. Arslan MAYDA