Doğuştan gelen ve genellikle yaşamın ilk uc yılında fark edilen karmaşık bir gelişimsel farklılık olan otizmde erken teşhisin onemine dikkat ceken uzmanlar, “Erken tanı ile otistik cocuk, uygun birebir eğitim ile kendi başına bazı işleri yapabilecek hale getirilebiliyor. Bazı durumlarda da cocuk aldığı eğitim ile neredeyse bu hastalığı yok edecek duzeye gelebiliyor.” uyarısında bulunuyor.
Doğuştan gelen ve genellikle yaşamın ilk uc yılında fark edilen karmaşık bir gelişimsel farklılık olan otizmle ilgili bilgi vermek amacıyla her yıl 2 Nisan Dunya Otizm Farkındalık Gunu olarak anılıyor.
Psikiyatri Uzmanı Yrd.Doc.Dr. Nukhet İşiten, otizmle ilgili şu bilgileri verdi:
“Otistik cocuklarda ozellikle kendini ifade edebilme , duygu ve duşuncelerini aktarabilme yada sozel iletişim kısıtlıdır. Otistikler kendi anlam dunyalarında yaşayan cocuklardır. Otizmin Turkce karşılığı, kendi dunyasında yaşamak demektir. Tedavi de bunun uzerine kurulur. Yani onu kendi otistik dunyasından cıkarıp hepimizin yaşadığı normal dunyaya adapte edebilmek amaclanır.
Yine bu cocuklarda zihinsel gelişim yani IQ ayrı bir şeydir. Yuksek de olabilir, normal de olabilir, duşuk de olabilir. EQ duygusal zeka, bunlar daha kısıtlıdır. Yani sosyal iletişimi kısıtlıdır, duygusal iletişimi kısıtlıdır, zekası cok yuksek olup iyi probnoz gosteren ki bunlar universiteye bile gidebilirler ama insan ilişkilerinde ya da kendini ifade etmede cok zorlanırlar.
Yuksek ateşli olup bunu soyleyemeyen cocuklar da vardır. Kulakları kapatma ozellikleri vardır. Dış dunyaya kendini kapatıp yine kendi dunyasına girme ve dışarıdan gelen uyarıları kabul etmeme reddetme cabası gorulur.”
Erken tanı onemli
Bir beyin hastalığı olan otizmde erken tanının onemine dikkat ceken Yrd.Doc.Dr. İşiten, “Erken tanı ile otistik cocuk, uygun birebir eğitim ile kendi başına bazı işleri yapabilecek hale getirilebiliyor. Bazı durumlarda da cocuk aldığı eğitim ile neredeyse bu hastalığı yok edecek duzeye gelebiliyor ancak tamamen iyileşmesi mumkun olmuyor. Burada yapılacak tek şey erken tanı ile eğitime bir an once başlamak ve yol almak. Ozellikle anne-babanın ikinci aydan itibaren bebeği cok iyi izlemeleri, otizm işaretleri taşıyıp taşımadığını gozlemlemeleri gerekiyor. En onemli belirti goz teması. Bebek başta annesi olmak uzere karşısındaki kişiyle goz teması kurmaz. Gozleriyle bir şeyi takip etmez, seslere tepki gostermez” dedi.
Bu belirtilere dikkat!
Yrd. Doc.Dr. Nukhet İşiten, bu belirtilere karşı anne ve babaları uyardı:
-Goz teması kurmaz, seslenmeye tepki vermez.
-Kayıtsızdırlar, duymuyormuş gibi davranırlar.
-Taklit etmezler, oyun oynarken bir senaryo ile oyun kurmazlar. Donen bir şeyi saatlerce takip edebilirler.
-Yaşıtları ile oynamazlar, annesi ayrıldığında kayıtsızdırlar.
-Ayak parmakları uzerinde ve kendi etraflarında dakikalarca donebilirler. Anlamsız vucut hareketleri yaparlar.
-Anlamsız sesler cıkarır, aynı kelimeyi defalarca anlamsız şekilde tekrarlayabilirler. Konuşma becerileri yoktur. Sosyal gulumseme yok, sarılmazlar.