Zamanında doğan bebeklerde olduğu gibi, premature yani zamanından once doğan bebeklerin de buyume takiplerinin duzenli bir şekilde yapılması buyuk onem taşıyor. Bu bebeklerin yoğun bakımdaki kalış sureleri ne kadar uzunsa, evdeki bakımlarının o kadar iyi takip edilmesi gerekiyor. Ozellikle 1000 gr. altında doğup, solunum terapileri almış, ozel tekniklerle beslenmiş bebeklerin, eve ve aileye uyumları tamamlanana kadar haftalık ya da iki haftalık aralıklarla izlenmelerine dikkat ediliyor.
Bebeklerin sağlığını değerlendirmek icin duzeltilmiş yaş onemli
Kilo takibi cok onemli olsa da, bebekler her zaman duzeltilmiş yaşlarına kıyaslanarak değerlendirilmelidir. Normal gebelik suresi 40 hafta kabul edilerek, bebeğin doğum haftası ile 40 hafta arasındaki fark, bebeğin takvim yaşından cıkarılarak duzeltilmiş yaş bulunur. Yani 32 haftalık doğan bir bebek, “40 – 32 = 8” gibi bir hesaplamayla, 8 hafta erken doğduğu icin duzeltilmiş yaşı takvim yaşından sekiz hafta, geri hesaplanır. Boyle bir bebeğin takvim yaşı dort aylıkken, iki aylık bebeklerin boy, kilo ve norolojik gelişimini gostermesi yeterli olur. Erken doğan bebeklerin vucut olculeri belli bir sure icinde aynı zamanda normal bir şekilde doğan bebekleri yakalasa da, norolojik gelişimlerindeki farkın kapanması 2 – 3 yaşına kadar surebilir. Bebeklerde ortalama tartı artışı sağlandıktan sonra aylık muayenelere gecilir. Premature bebekler, ilk aylarda yakalama buyumesi adı verilen hızlı buyume doneminde gunde 40 – 60 gr. tartı artışı gosterebilir. Bu donemde aşırı beslenme de, az beslenme kadar bebeğe zarar verir. Zira obezitenin ilk temelleri bu donemde atılır. Optimal buyume hızı icin 2000 gr. altı doğmuş bebeklerde, hekimin belirlediği sıklıkla anne sutu guclendiriciler ya da eve cıkıldığında ozel geciş mamaları tedaviye eklenebilir.
Aralıklarla metabolijik değerlendirmeler ve kan testleri yapılır. Norolojik sorunları olan bebekler fizyoterapi icin uygun merkezlerde izlenmelidir. Premature doğan bebeklerin spastisite hastalığına yakalanmamaları, kalca cıkıkları ve eklemlerinde kısıtlılıklar olmaması icin erken fizyoterapiye başlanması ve duzgun izlem onem taşıyor. 32 haftalıktan erken doğan bebeklerin en gec 34 haftalık olana kadar ilk goz muayenesinden gecirilmesi ve sonra retina gelişimi tamamlana kadar takibe devam edilmesi gerekir. Premature retinopatisi, korluğe de yol acabilen onemli bir sorun olduğundan, bebeklerin eve cıkış sonrasına kalan goz kontrollerinin atlanmaması onem taşır.
Erken doğan ve ozelikle yoğun bakım surecleri geciren bebekler işitme acısından da risk altındadır. Bebeğin dış kulak yolu buyukluğu uygun hale gelince bir işitme testinin ve normal bebeğin sosyal, dil, ince ve kaba motor olarak tanımlanan gelişim basamaklarının iyi bilinerek norolojik muayenesinin yapılması gerekir. Gereğinde beyin elektrosu (EEG), beyin ve / veya omurilik MR goruntulemesi gibi yontemlerde ve gelişim testlerinden yararlanılır. 0 – 2 yaş arasındaki cocukların beyin gelişimi en hızlı evresindedir. Bu yuzden riskler erken saptanarak gerekli tedavi yapıldığında, uzun vadeli ve başarılı sonuclar alma olasılığı da yuksek olacaktır.
Vitamin ve demir desteğine hemen başlanmalı. Premature bebeklerde rutin D vitamini desteği yanında, demir desteğine de normal bebeklerden daha erken olarak ilk ay icinde başlanması gerekiyor.
Anadolu Sağlık Merkezi
Cocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Uzm. Dr. Ayşe Sokullu
hthayat.com