BİR KADIN BİR ŞİRKETİN KADERİNİ NASIL DEĞİŞTİRİR?


Yazan: İsmail Yanmaz


Funda Başman, kayınpederinin 50 yıl once tamirci olarak işe başladığı dukkÂnı, bugun 5 milyon dolar ihracat yapan şirkete donuşturdu. Adanalı Başman Ailesi’nin gelini olan Funda Başman, urettiği ziraat makinelerinin buyuk bolumunu Avrupa ulkelerine ihrac ediyor. Başman’ın yeni hedefi ise Ortadoğu ve Orta Asya ulkeleri.

Turkiye’de makineli tarımın başladığı 1950’li yıllarda Kemal Başman’ın tamirci dukkÂnı olarak calıştığı işyeri, bugun Turkiye’nin en onemli zirai makineler ureten kuruluşlarından birisi oldu. Hem uretim hem de pazarlama konusunda surekli yenilik yaratan Başman Zirai Aletleri İmalat San. Tic. A.Ş.’nin başarısının ardında bir kadının da imzası bulunuyor.

Halen şirketin Genel Mudur Yardımcılığı gorevini yuruten Funda Başman, aynı zamanda Başman Ailesi’nin gelini. Kurucu Kemal Başman’ın oğlu Halil Başman ile evlenerek yonetimde gorev aldı. İlaclama makinelerinden sap parcalama ve kanal acma makinelerine kadar geniş bir yelpazede uretilen zirai aletlerin onemli bir kısmı ihrac ediliyor. Uretimin geri kalan bolumu ise Funda Başman tarafından Anadolu bozkırlarında pazarlanıyor.

Postalımı giyip bozkıra cıkıyorum

Aslında iktisat eğitimi alan Funda Başman, makine muhendisi olan eşi Halil Başman cok iyi proje uretmesine karşın, pazarlama ile ilgilenmediği icin pazarlama konusuyla ilgilenmeye başlamış. Bu konuda surekli kendini geliştirdiğini soyleyen Başman, yeni yeni taktiklerle Anadolu’da tanıtım yaptıklarını belirtiyor. Anadolu koylusunun bazen geleneksel yontemleri kolay terk etmediğini vurgulayan Başman, "Bu nedenle makineleri, değişik yorelerde ’tarla gunleri’ duzenleyerek, koyluye bizzat tanıtıyoruz" dedi.

Belli yorelerde belirli tanıtımlar icin organizasyon yaptıklarını, bunun icin onceden broşur ve afiş gibi dokumanlar bastırarak duyuru yaptıklarını belirten Başman daha sonra şunları soyledi:

"Ne zaman hangi tarlada ’tarla gunu’ yapacağımızı onceden duyurduğumuz icin koylu oraya toplanıyor. Bizzat ciftcinin ayağına gidiyoruz. Ben de postallarımı giyip gidiyorum. Ciftciye makinenin ozelliklerini bizzat calıştırarak gosteriyoruz. İhtiyaclarıyla ortuştuğunu gorunce ikna oluyorlar. Trakya’dan Doğu Anadolu’ya kadar her yoreyi dolaşıyoruz."

Marka tanıtımı icin yurticinde ve yurtdışında surekli fuarlara katılan Başman Zirai Aletler, yine pazarlama stratejisinin bir parcası olarak, cok sayıda broşur bastırıp, bolge bolge dağıtarak tanıtım yapıyor. Yabancı alıcılarla ise fuarlar aracılığı ile temas kuruluyor. Donemlere gore değişmekle birlikte, ortalama 70 kişinin istihdam edildiği tesisteki uretimin yaklaşık yuzde 80’i Fransa, İtalya, Portekiz ve Romanya’ya ihrac ediliyor. Hatta İtalya’daki bir firma, bu urunleri Turkiye dahil başka ulkelere de ihrac ediyor. Yaklaşık 6 milyon dolar ciro yapan şirketin ihracat tutarı da 5 milyon dolar civarında. Başman Zirai Aletler’in bundan sonraki pazar hedefi Orta Asya ulkeleri ile Ortadoğu ulkeleri.

Kaliteyi eğitimle sağlıyoruz

Tarım makinelerinde, Avrupa ulkelerine kendini kanıtlamanın yolunun kaliteden gectiğini soyleyen Funda Başman, kaliteli uretimi de işyerindeki eğitime bağlıyor. Her birimde, uretimle ilgili surekli kendilerine hedefler koyduklarını da vurgulayan Başman, "Hep birlikte surekli yeni şeyler oğreniyoruz. İhtiyac duyduğumuz alanlarda, bazen İstanbul’dan uzman getirtip personelimize eğitim veriyoruz. Boylece kişisel gelişimlerine katkıda bulunuruz. Gerekirse bazen ben kendim masanın uzerine oturup bazı kitapları okurum onlara. Hatta zaman zaman ayağıma demir uclu botları ve tulumu giyip dalarım aralarına ben de calışırım. Bunun gibi durumlar işcilerimizi motive ediyor" dedi.

Ceyizlik altınlardan doğan şirket

Tam 50 yıl once kayınpederim Kemal Başman acmış dukkÂnı. Once tamir işleri yapıyormuş. Daha sonra biraz daha geliştirmek icin bir torna makinesi almak istemiş. Ama bunun icin yeterli sermaye olmadığı icin kayınvalidem Saliha Hanım sandıktan bileziklerini cıkarıp vermiş ve ilk torna alınmış. Yani Başman Makine, Saliha Hanım’ın bilezikleri sayesinde doğmuş.

Bir gun bir ciftci Alman malı bir ilaclama makinesini tamir ettirmek icin getirmiş. Tamirat bitmesine karşın kayınpederim ciftciye "Bitmedi" diye, makineyi 1 hafta teslim etmemiş ve o sure icinde tum makineyi parcalayarak cizimini yapmış ve kopyalamış. 1 hafta sonra da ciftciye yaptığı yeni makineyi teslim etmiş. Ziraat makineleri yapımına bu şekilde başlanmış.

Elimin hamuruyla evde oturmam

Ben elimin hamuruyla evde oturmam. Benim elimin hamuru olmadı zaten hic. Devamlı calışırım. Coğu kişi Doğu-Guneydoğu’ya bizzat benim gitmemi yadırgıyor. Ama ben o bolgede kurduğum yakın dostluklar sayesinde işlerimi daha kolay halledebiliyorum. Bayan olmanın avantajları cok. Kahveye gelip, karşılarında catır catır pazarlık eden bir bayana alışık olmadıklarından, pek itiraz etmiyorlar. Bircok pazarlamacının giderek cekini tahsil edemediği yerlerde ben bir telefonla da halledebiliyorum. Ben doğru diyalog kurmaya calışırım, o nedenle bana karşı pek itiraz etmezler. Bircok muşterimle akraba gibi olmuşumdur. Gittiğimde gerekirse evlerinde de kalırım.