Oncelikle icinizi rahatlatalım, uyku felci bir hastalık değil. Ancak bir hastalık nedeniyle ya da farklı rahatsızlıkların sonucu olarak ortaya cıkabilir. Pek cok uzmana gore uyku surecinin doğal bir evresidir. Yaşandığı sureye gore kişiye kaygı vermesi ve panik yaratması ise uyku felcinin en tehlikeli yanıdır. Gelin uyku felci nedir, neden olur, belirtileri nelerdir yakından bakalım neden olur sorusunun yanıtlarını detaylarıyla gorelim.
İcindekiler Karabasan yani uyku felci nedir? Uyku felci belirtileri nelerdir, nasıl anlaşılır? Uyku felci neden olur? Uyku felci nasıl tedavi edilir? Ne zaman doktora gitmek gerekir? Uyku felci tehlikeli mi?
Karabasan yani uyku felci nedir? Halk arasında karabasan olarak bilinen uyku felci; genel olarak uykuya dalmadan once, uyandıktan hemen sonra ya da cok sık olmasa da uyku arasında yaşanan bir uyku problemidir. Uyku felci sırasında kişinin beyni REM uykusundan uyanır ancak bedeni bu duruma ayak uyduramadığı icin gecici bir felc gecirir.
Uyku felci coğu kişide ilk kez 14 - 17 yaşlarında yani ergenlik doneminde gorulur. 30 ’lu yaşlara kadar sıklıkla gorulebilir. Yapılan calışmalar insanların yuzde 5 ’inin duzenli, yuzde 40 ’ının ise sık sık uyku felci yaşadığını ortaya cıkardı. Tekrar uykuya daldığınızda ya da tamamen uyandığınızda gecen uyku felci, birkac saniye ile birkac dakika arasında surebilir.
Uyku felci belirtileri nelerdir, nasıl anlaşılır?
Hareket edememe Konuşamama Bir şey ya da biri tarafından aşağı doğru itilme hissi Odada bir varlık varmış gibi hissetme Anlam verememe nedeniyle yaşanan duygu karmaşası Farklı yoğunlukta halusinasyon gorme Nefes almakta gucluk cekme Olecekmiş gibi hissetme Aşırı terleme Goğuste baskı Genel olarak uyumadan hemen once ya da uyandıktan hemen sonra yaşanan uyku felci sırasında gecici ya da kısmi bir iskelet kası felci yaşanır. Yani ne hareket edebilir ne de konuşabilirsiniz, tıpkı uyku gibi ama zihniniz acıktır. Bu durumda en ufak bir ses bile onem kazanır ve kişide kaygı yaratabilir.
Belirtilere baktığımız zaman aslında uyku felcinin kotu bir ruyada yaşananlara benzer olduğunu goruyoruz. Zaten pek cok kişi uyku felcini o kadar kısa bir sure yaşıyor ki bu durumu ruya zannederek unutuyor. Ancak bazı kişilerde uyku felci suresi uzayabiliyor ve boyle bir durum sık sık tekrarlandığı zaman kişinin psikolojisi uzerinde olumsuz bir etki yaratıyor.
Peki, uyku felci neden olur?
Sırtustu yatarak uyumak Duzensiz uyku saatleri Gun icinde kısa uykular Cok ya da az uyumak Stres Cevre ve yaşam tarzı değişiklikleri Uyku ilacları Ac uyumak Tok uyumak Genel uykusuzluk problemleri Narkolepsi Anksiyete Depresyon Alkol tuketimi Halk arasında karabasan olarak bilinen uyku felcinin en yaygın nedenleri bu şekilde. Aslında tum bu nedenlere baktığımız zaman hepsinin kaliteli bir uykunun onune gecen nedenler olduğunu goruyoruz. Kaliteli bir uyku, sağlığımız icin bir zorunluluktur. Bu kaliteyi bozan tum durumlar, en yaygın uyku problemi olan uyku felcinin de temel nedenlerindendir.
Uyku sırasında beynimiz, kaslarımıza giden sinirlerdeki akımı durdurarak uyarılmalarını engeller. Cunku ruya sırasında birinden kacarken gercek hayatta da koşmamalıyız. Uykunun en derin noktası olan REM uykusunda vucudumuz tamamen felc halindedir. İşte araya giren tek bir değişken nedeniyle bu felc hali beyin uyandıktan sonra da bir sure devam ederek uyku felcini meydana getirir.
Uyku felcine neden olan değişkenin buyuk bir şey olmasına gerek yok. Yeni bir yastık, gece vardiyası, seyahat nedeniyle değişen saatler, uyku duzenindeki değişimler, farklı bir yerde uyumak gibi kucuk değişkenler bile alışık olmadığımız bir durum yarattıkları icin uyku problemine ve dolayısıyla uyku felcine neden olabilir.
Uyku felci nasıl tedavi edilir?
Yazımızın girişinde de bahsettiğimiz gibi uyku felci bir hastalık ya da sağlıksız bir durum değil, yalnızca bir problemdir. Bu nedenle kendi kendinize tedavi etmeniz bile mumkun. Oncelikle uyku kalitenizi duşuren şeyin ne olduğunu bulmalısınız. Teşhis, tedavinin yarısıdır. Sonrasında bu durumu yani uyku felcine neden olan değişkeni duzeltmeye calışmalısınız.
Uyku felci ve benzeri uyku problemlerinde en cok kullanılan tedavi yontemi terapidir. Meditasyon benzeri bir yontem izlenen bu terapilerde kişiye nefes egzersizleri yaptırılarak kaygılarından uzaklaşması, odaklanması ve en onemlisi kaslarını gevşeterek uzerinde kontrol sahibi olması sağlanır. Cunku bu problemi yaratan durum zaten kasların felc gecirmesidir.
Ne zaman doktora gitmek gerekir?
Uyku felci zararlı bir durum değildir. Bu nedenle ara sıra yaşandığı zaman hemen paniğe kapılıp doktora gitmenize gerek yok. Ancak bazen uyku felci ve benzeri durumlara norolojik bir rahatsızlık neden olabilir. Eğer sık sık uyku felci yaşıyorsanız, felc suresi uzunsa ve hayat kalitenizi etkileyecek noktaya geldiyse en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak uzman bir hekime muayene olmalısınız. Cunku uyku felci belki de yaşadığınız en basit sorun olabilir.
Uyku felcinin en buyuk etkisi psikolojiktir. Bazen halusinasyon gorme gibi belirtilerle birlikte geldiği icin kişide buyuk bir korku yaratır ve bir noktadan sonra bazı kişiler sırf boyle bir durum yaşamamak icin uykudan kacmaya başlar. Bu tur bir durum yaşıyorsanız en kısa zamanda uzman bir psikologla goruşmelisiniz.
Sonuc: Uyku felci tehlikeli mi?
Uyku felci bir hastalık ya da sağlığınıza zararlı bir durum değil. Hatta bazı uzmanlara gore uyku surecinde yaşanan rutin bir durum. Bu nedenle uyku felci tehlikelidir diyemeyiz. Ancak uyku felcine farklı hastalıkların neden olabileceğini unutmayın. Aynı zamanda sık yaşanması durumunda kişinin psikolojisini de olumsuz etkilediği bir gercek. Yani işler cığrından cıktıysa bir uzmana gorunmek en iyisi.
En yaygın gorulen uyku problemlerinden bir tanesi olan karabasan yani uyku felci nedir, belirtileri nelerdir, neden olur gibi merak edilen soruları yanıtlayarak konu hakkında bilmeniz gereken detaylardan bahsettik. Tum sağlık konularında olduğu gibi uyku felci konusunda da en doğru ve size ozel bilgiyi uzman bir hekimden almanız gerektiğini unutmayın. Konu hakkındaki duşuncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.