bebeklerde zeka geriliği ozurlu bebek belirtileri cucelik belirtileri bebeklerde zeka geriliği
Bebeklerin topuğundan alınan kan, erken teşhis ve tedavide hayatî onem taşıyor. Gecen yıl ulke geneline yaygınlaştırılan kan taramasından başarılı sonuclar alındı. Tahlillerde zek geriliği ve cucelik teşhisi konulan 400 bebek, basit ilac tedavisiyle kurtuldu. Proje sorumlusu Dr. Gulsum Ozdemir, taramaya diğer hastalıkları da dahil edeceklerinin altını ciziyor.
Turkiye'de, 1987'de başlatılan 'topuk kanı taraması', sadece iller duzeyinde yapılırken, Sağlık Bakanlığı gecen yıl (aralık) uygulamayı ulke geneline yaygınlaştırdı. Tek merkezden yurutulen calışmanın kontrolu ve sonucları titizlikle takibe alındı. Bebeklerde geri donuşumu mumkun olmayan hastalıkların başlamadan bitirilmesini amaclayan proje, olumlu sonuclar vermeye başladı. Son bir yılda dunyaya gozlerini acan 1 milyon 300 bin bebeğin kanları incelenerek hastalık riski taşıyan aileler bilgilendirildi. İl sağlık mudurlukleri anne-babaları, uygulanacak tedavi konusunda yonlendirdi. Erken teşhis sayesinde 400 minik, zek geriliği ve cucelikten kurtuldu. Yakalanan başarıyı dikkate alan Sağlık Bakanlığı, taramaları diğer hastalıkların teşhisi icin kullanma kararı aldı. Yenidoğan tarama sorumlusu Dr. Gulsum Apak Ozdemir, bu hastalıkların erken teşhisinin, bebeklerin yuzde yuz iyileşmesini sağladığını belirtirken, hÂl cocuğunun topuğundan kan alınmasına izin vermeyen ailelerin bulunduğuna dikkat cekiyor.
Her aşaması buyuk bir titizlikle yurutulen projenin uygulama sureci ise şoyle işliyor: Bebeklerden alınan kanlar, sağlık mudurluklerinde toplanıyor. Haftada bir kez İstanbul ve Ankara'daki Refik Saydam hıfzıssıhha merkezlerine gonderilen numuneler, kimlik bilgileriyle birlikte bilgisayara kaydediliyor. Laboratuvar incelemelerinin ardından hastalık riski taşıyan bebekler işaretleniyor. 15 gun icinde il sağlık mudurlukleri, bu bebeklerin anne-babasını telefonla arayarak bilgilendiriyor. Zaman zaman ebeveynlerin tepkisiyle karşılaşan sağlık personeli, aileyi ikna ettikten sonra basit ilac tedavilerine başlanıyor.
Bir yılını dolduran projede inceleme işlemlerini 35 kişilik ekip yapıyor. Gunde ortalama 7 bin kan orneğinin bulgularını ortaya koyan ekip 1 milyon 700 bin kanı incelediği icin son derece titiz calışıyor. Kayıt ve arşivlemede sonucların birbirine karıştırılmaması icin ince eleyip sık dokuduklarını soyleyen Yenidoğan Tarama Programı Sorumlusu Dr. Gulsum Apak Ozdemir, hastalıkların atlanmaması amacıyla son bir yılda 10 bin bebekten ikinci kez kan istendiğini belirtiyor. Zeka geriliği ya da cucelik riski taşıyan bebeklerin yuzde 30'una ikinci cağrı sırasında ulaşamadıklarını kaydeden Ozdemir, ailelere şoyle sesleniyor: "Bu iki hastalık erken tedaviyle yuzde yuz iyileşiyor. Zeka ozurlu cocuk sahibi olmayı hicbir aile istemez. O yuzden mutlaka ikinci kez kan istediğimizde gondersinler."
Soz konusu rahatsızlıkların doğu ve guneydoğu illerinde ya da batı illerinde yaşayıp da bu bolge kokenli ailelerde yuksek olduğunu kaydeden Ozdemir, gerekce olarak akraba evliliğini gosteriyor. Ozdemir, hicbir bebeği atlamamak icin, ozel hastanelere yonelik calışmalar yaptıklarının da altını ciziyor. Ozel hastaneler gondermese dahi bebeklerin aylık kontrollerinde sağlık ocaklarının topuk kanı aldığını belirten Ozdemir, "Butun ailelere ulaşmaya calışıyoruz. Bebeklerimizin mutlu geleceği icin annelere de mutlaka gorevler duşuyor. Kanın gonderilip gonderilmediğini kendileri sorgulamalı." uyarısında bulunuyor.
Tedavisi ucuz, basit ve etkili
Tiroid bezinden troid hormonlarının yeterince salgılanmaması sonucu cocuklarda zeka geriliği ya da cucelik oluşuyor. Tiroit hormonu eksik olan bebeklere ağızdan tiroit hormonu veriliyor. Bu hap eczanelerde 1-2 YTL'ye satılıyor. 'Fenilketonuri'nin olduğu zeka geriliği ise ozel mamalar verilerek engelleniyor. Tedaviler yuzde 100'e varan oranlarda başarıyla sonuclanıyor. Bazı illerde hastalık riskine karşı ikinci kez kanı istenen bebek sayısı: İstanbul 567, Ankara 468, Diyarbakır 113, Şırnak 61, Şanlıurfa 79.
GUNDE 7 BİN BEBEĞİN KANI TİTİZLİKLE İNCELENİYOR
Bebeklerin topuğundan alınan kanları 35 kişilik bir ekip inceliyor. Gunde ortalama 7 bin kan orneğinin bulgularını ortaya koyan ekip son derece titiz calışıyor. Yenidoğan tarama programı sorumlusu Dr. Gulsum Apak Ozdemir, kayıt ve arşivlemede sonucların birbirine karıştırılmaması icin ince eleyip sık dokuduklarının altını ciziyor. Ozdemir, hastalıkların atlanmaması amacıyla son bir yılda 10 bin bebekten ikinci kez kan istendiğini belirtiyor.



kaynak:ZAMAN