Cocukların kalbinin ilacı ılık sut
Anneler; cocuğunuzun beslenmesinde sutten sakın vazgecmeyin! Cunku bir yaşından itibaren her gun yarım litre sut icen cocuklarda kolesterol sorunu olmuyor. Ancak sutu mutlaka ılık icirin. Cunku soğuk sut demir eksikliği anemisine neden olabiliyor.
Cocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Hilal Mocan, cocuk beslenmesinin kalp sağlığına etkisini anlattı:
* Beslenmenin cocuklardaki kalp hastalığı uzerinde etkisi var mı?
Evet; beslenmenin cocukluk cağından itibaren kalp hastalığı uzerinde etkisi var. Cocukluktaki beslenme bozukluğu, ileriki yaşlarda kalp hastalıkları riskini artırabilir. Bunlar icinde en onemlisi koroner kalp hastalıkları dediğimiz hiper tansiyon, kalp krizleri ve diyabet riskinin artması gibi sorunlardır. 'Atesikleroz' dediğimiz damardaki yağlanma ve lipitlerin yuksek olması da hep cocukluk cağında yanlış beslenme ile ilgili olarak ortaya cıkar. Bunların bir kısmı direkt olarak kotu beslenme sonucu ortaya cıkar. Bir kısmı da kotu beslenme sonucu obezitenin gelişmesiyle kendini gosterir.
* Anne karnındaki beslenme kalp hastalığı nedeni olabilir mi?
Evet olabilir. Yapılan araştırmalar; anne karnındayken cok yağlı diyetle beslenen bebeklerin ve gebenin kolesterolu yuksek olması durumunda anne karnındaki bebeğin damarlarında da 'aterom' plaklarının oluşabildiğini gosteriyor. Yani damarlarda yağ plakaları oluşuyor.
KİLO ALDIRMAYIN!
* Duşuk ağırlıklı doğum ya da erken doğum kalp hastalığı riskini yukseltir mi?
Bu cocukların ileriki yaşlarda obeziteye daha cok yatkın olduğu kanıtlandı. Aşırı derecede beslenme riski oluştuğundan, bu cocuklarda obezite riski yukseliyor. Bu da obezitenin getirdiği kalp damar hastalıklara zemin hazırlıyor. Unutmayın ki kilo aldırmaya calışmak doğru değil! Cunku bu durumda cocuk sağlıklı beslenme oranlarında bozukluk oluyor. Aşırı derecede karbonhidratlı ya da yağlı beslenebiliyor. Cocuklarda yanlış beslenme erken yaşlardan itibaren oluşursa, damarlarda meydana gelen değişiklikler kronik bir surec halinde yıllarca devam ediyor. Onun icin cocuğun beslenmesi hayati onem taşıyor. Yanlış beslenen cocuğun dışarıdan bakınca kilolu gorunmemesine aldanmamak gerekiyor. Cunku damar duvarında bu hatalı beslenmenin sinsi izleri bulunuyor. Biz buna tıp dilinde 'kronik enflamatuvar surec' diyoruz. Bu durum cocuklarda sinsi sinsi ilerleyen gizli bir duşman gibidir...
* Anne sutuyle beslenmenin, cocuk kalp sağlığı uzerine etkisi var mı?
Anne sutu dunyanın en hafif ve en ozellikli gıdası. Bebek; anne sutuyle beslendiği zaman her şeyi dengeli olarak alıyor ve aynı zamanda organ ve damar koruyucu etkilerinden de yararlanıyor. Eskiden bir yaşına kadar anne sutu oneriyorduk. Bunun dort ila altı ayı yalnızca anne sutu şeklindeydi. Şimdi altı ay saf anne sutu, ondan sonra ek gıdalarla zenginleştirilerek tamamlayıcı besin veriliyor. Cunku bir yaşından sonra anne sutunun cok fazla besleyici ozelliği yok; cocuk icin yetersiz kalıyor ama organ sağlığını ve organların hayatiyetini uzatıyor. Anne sutu, ileride norolojik hastalıkların ortaya cıkma riskini azaltıyor. Butun organların hayatiyetini, dolayasıyla kalbin de hayatiyetini uzatıyor. Yine anne sutu ile beslenen cocuklarda colyak, diyabet, alerjik hastalıklar ve safra kesesi hastalıkları daha az goruluyor. Hipertansiyon ve obezite de anne sutu ile beslenen cocuklarda daha azdır. En onemlisi de enfeksiyonlar daha az gorulur. Ayrıca anne sutunun bobrek yuku cok azdır.
* Mama ile beslenen cocuklarda ne gibi sağlık riskleri doğabilir?
Mama eğer aşırı derecede verilirse cocuk aniden kilo alır ve bunun da bazı zararları ortaya cıkar. Cunku anne sutu ile beslenirken cocukların yağ hucrelerinde aşırı derecede hacim artması olmaz. Ama mamayla beslenirse yağ hucrelerinin hem hacmi hem de
sayısı artar. Bu da obezite icin en onemli kriterdir. Ayrıca anne sutunde buyume faktorleri vardır; bir mamaya her şeyi koyabilseler bile bu buyume faktorlerinin konulması mumkun değil. Anne sutu ile beslenen cocuk daha ceviktir, IQ'su daha yuksektir. Anne sutunun avantajları ileriki yaşlarda ortaya cıkar. Dunyanın en pahalı ilaclarından biri olan 'İnterferon' diye bir ilac var; viral enfeksiyonlara karşı cocuğu korur ve kanser tedavisinde de yeri vardır. İşte bu ilacın iceriği anne sutunde doğal olarak vardır ama mamada yoktur!
* Beslenme, kac yaşından sonra kalp hastalığı sorunu doğurur?
Annede, babada ve ailede kalp hastalığı ve kolesterol varsa, bu cocuğun 2 yaşından itibaren kolesterol olcumleri yapılmalı. Burada, ailedeki kalp hastalığı olanların yaşı da cok onemli.
* Cocukların mutlaka yemesi gereken gıdalar var mı?
Cocukların hazır meyve suları veya asitli icecekler yerine taze sıkılmış meyve suları veya sut icmeleri gerekir. Sut; kolesterol yapımını engeller. Ayrıca sutte kalsiyum da yuksek olduğu icin kolesterolu duşurucu etki yapar. Ortalama yarım kilo kadar sut, bir yaşından itibaren bir cocuk icin uygundur. Bunun yanısıra 250 CC'lik sut urunu olabilir; kahvaltıda yediği peynir, ekstra yediği bir kase yoğurt ve bir de sutlu tatlı gibi... Yalnız sutun ılık verilmesi gerekli. Cunku eğer soğuk icerse bağırsakta mikroskopik kanamalar olabileceği icin demir eksikliği anemisi ortaya cıkabilir. Cocuğun eğer ozel bir hastalığı yoksa sutten vazgecmeyelim; cocuk obezite riski taşıyorsa bile yağı alınmış sut icebilir. Ailede koroner arter riski olsa bile bir cocuğa iki yaşından once light gıdalar, urunler verilmemeli. Ama iki yaşından sonra verilebilir. Cocuğun buyume ve gelişmesi icin sutun icindeki buyume faktorlerini alması gerekli.
TURK KAHVALTISI YAPIN!
* Sut dışında neler yemelerini oneriyorsunuz?
İki yaşına kadar fındık kadar tereyağı veriyoruz; beyin, goz ve sinir sistemi gelişmesi icin buna ihtiyac var. Cocuklar altıncı aydan sonra ceviz ve fındık yemeliler. Kahvaltısının icine toz halinde karıştırılarak da verilebilir. Beş yaşından sonra da mutlaka 5-6 fındık, 5-6 bedem yemeli. Bizim geleneksel Turk kahvaltıları cok sağlıklıdır; omega-3 yonunden cok zengindir..
* Bebeği olan ve ek gıdalara gecen annelerin dikkat etmesi gereken puf noktaları var mı?
Bebeğin beslenmesinde sebze corbası oneriyoruz. Buharda pişmiş koyu yeşil yapraklılar tavsiye ediyoruz. Yedinci aydan itibaren bir diş sarımsak ve yeşil soğan koydurtuyoruz. Bir bebeği n0-50 yaşını duşunerek buyutmek gerekli! Brokoli, semizotu ve ıspanak cok faydalı. Sebze corbasına katılan domatesin kabuklu konması gerekli. Et, tavuk ve balığın mutlaka sebze ile pişmesi gerekiyor. Cunku et suyunun besin değeri yoktur, yalnızca lezzet verir. Daha iyi damar, daha iyi kalp sağlığına sahip olması icin ve omega-3 dengesi acısından bir cocuk, erken bebeklik doneminden başlayarak haftada iki gun mutlaka balık tuketmeli.
* Zayıf ve gelişme geriliği olan cocuklar mı yoksa obez olan cocuklar mı kalp hastalığı acısından daha riskli?
İkisi de olabilir. Eğer cocuk cok zayıfsa doğuştan bir kalp hastalığı olabilir. Doktorun uzerinde durması gerekli. Kalbin mutlaka 5 odakta dinlemesi gerekli. Gelişmeyen cocuklarda doğuştan kalp hastalığı mutlaka olmaz ama yine de şuphelenilmeli.