Kadınların ergenlik, mensturasyon, hamilelik ve menapoz donemlerinde vucutlarındaki cinsiyet hormonlarının seviyesinde değişiklikler meydana gelir. Hormon seviyesindeki bu dalgalanmalar, ağız ve diş sağlığını etkiler.
ERGENLİK CAĞINDA AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI
Ozellikle mensturasyon donemlerinde hormonal değişikliklere bağlı olarak ağız ve diş sağlığı etkilenir, dişetleri hassaslaşır. Bu donemlerde dişetlerinde iltihabın belirtileri olan kızarıklık ve kanama gorulebilir. Ayrıca mensturasyon doneminde ucuk ve aft gibi lezyonlara daha sık rastlanır.
HAMİLELİKTE AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI
Hamilelik doneminde ağız ve diş sağlığı buyuk onem kazanır. Cunku bu donemde hem hormonal değişiklikler nedeniyle ağız sağlığında sorunlar yaşanabilir, hem de oluşan bu sorunların tedavi edilmesi sırasında bazı riskler soz konusudur.
Hamilelik sırasında meydana gelen en onemli değişiklik ostrojen ve progesteron hormonlarının seviyesinin yukselmesidir. Bu durum dişler uzerindeki plak birikiminin ve diştaşı oluşumunun artmasına, dolayısıyla mevcut dişeti hastalıklarının buyumesine ve daha rahatsız edici bir hal almasına neden olur. Bu durum ozellikle 2. 3 aylık donemde (hamilelik 3 tane 3er aylık donemden oluşur ve bu donemler trimestr olarak adlandırılır) hamile kadınların coğunu etkiler.
Hamilelikte dişeti hastalıklarının yanısıra, epulis olarak adlandırılan dişeti buyumeleri gorulebilir. Bu buyume hamileliğin sonlarına doğru veya hamilelikten sonra kendiliğinden iyileşir. Ancak ciğneme ve ağız bakımı işlemleri sırasında rahatsızlık veriyorsa, alınması gerekebilir.
Hamilelik sırasında beslenme hem annenin hem de bebeğin genel sağlığı ve ağız ve diş sağlığı acısından oldukca onemlidir. Hamileliğin 5-6. haftalarında bebeğin diş gelişimi başlar. Bu nedenle bebeğin ağız ve diş sağlığı acısından, hamilelik donemi boyunca yeteri kadar protein, A,C,D vitaminleri, kalsiyum ve fosfor alınmalıdır. Hamileliğin diş curumesine etkisi yoktur. Ancak halk arasında bebeğin kendisi icin gerekli olan kalsiyumu annenin dişlerinden alarak, annenin dişlerinin cabuk curumesine yol actığı duşunulmektedir. Eğer ağız ve diş bakımı yeterli yapılırsa curuk oluşmaz. Hamileliğin diş curuğune etkisi, sadece yaşanan bulantılar sonucunda oluşan kusmanın, ağız ortamındaki asiditeyi arttırması şeklindedir ki, zaten dişler fırcalandığında bu asidite ortadan kalkar. .
HAMİLELİK SIRASINDA DİŞ TEDAVİSİ YAPILABİLİR Mİ?
Hamileliğin ilk ve son uc ayında diş tedavisi yapılması sakıncalıdır. Meydana gelen ağız ve diş sağlığı ile ilgili problemlerin tedavisi ancak 4. ve 6. aylar arasında gercekleştirilebilir. Diğer donemlerde diş tedavisi yapılması duşuğe veya erken doğuma neden olabilir. Mecbur kalınan acil durumlarda, var olan sorunun mu, yoksa uygulanan tedavinin mi bebeğin gelişimini daha fazla etkileyeceği goz onune alınarak, gerekirse jinekoloğa danışılarak karar verilir. Gercekleşebilecek komplikasyonları ortadan kaldırabilmek icin, aslında en doğrusu hamileliğin planlanması aşamasında dişhekimine başvurularak, gereken diş tedavilerinin onceden uygulanmasıdır. .
Hamilelik Sırasında Yapılmaması Gereken İşlemler Var mıdır?
Hamilelik sırasında uygulanan lokal anestezik maddelerin kesinlikle octopressin icermemesi gerekir. Zira bu madde uterusta kasılmaya neden olabileceği icin duşuğe veya erken doğuma neden olabilir.
Her ne kadar dişhekimliğinde kullanılan rontgen ışını cok az dozda ve anne karnındaki bebeğe yakın olmasa da, mecbur kalınmadıkca hamilelik sırasında rontgen cekilmemesi daha uygundur.
Hamilelikte ilac kullanımı dikkat edilmesi gereken bir durumdur. Gereksiz ilac kullanımından kacınılmalıdır. Hamilelikte penisilin ve turevlerinin kullanımının bebek icin bir sakıncası olmadığı tespit edilmiştir. Ancak tetrasiklin grubu antibiyotiklerin kullanılması, bebeğin dişlerinde tekrasiklin renklenmesi olarak adlandırılan renklenmelerin oluşmasına neden olur.
MENAPOZ DONEMİNDE AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI
Menapoz doneminde bayanlarda hem hormonal hem de psikolojik değişiklikler gorulmektedir. Bu değişiklikler ağız ve diş sağlığını da etkiler. Menapoz doneminde hamilelik doneminin aksine ostrojen seviyesinde azalma meydana gelir. Ostrojen kalsiyumun emilmesi icin gerekli bir hormondur ve eksikliğinde kemik erimesi meydana gelir. Kemik erimesi vucuttaki tum kemiklerde meydana gelir. Dişi cevreleyen kemik dokusunda meydana gelen erime, dişin desteğini kaybetmesine neden olduğu icin, dişlerin sallanarak kaybedilmesi ile sonuclanabilir. Bu nedenle, menapoz doneminde kalsiyum seviyesinin yukseltilmesi icin, hekim kontrolunde kalsiyum ve kalsiyumun emilimini arttıran D vitamini alınması gerekecektir.
Menapoz doneminde ayrıca ağız kuruluğu, ağızda yanma hissi ve hassasiyet gorulebilir.
DOĞUM KONTROL İLACLARININ AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞINA ETKİSİ
Doğum kontrol ilacları icerdikleri hormonlar nedeniyle, hamilelikte gorulenlere benzer ağız