Polikistik Over Tedavisi Ne Yapılır?
Polikistik Over Tedavi Secenekleri.





Polikistik over tedavisi bir cok genc kadın icin sorun olarak gorulmektedir.Polikistik Over (PCO) yol actığı belirtilerin kadına verdiği rahatsızlıklar (adet duzensizliği, tuylenme, gebe kalamama gibi) nedeniyle kadını coğu durumda tedavi arayışına iten bir durumdur. Yine de gunluk yaşamı olumsuz etkileyen bir belirti veya bulgu olmasa veya kadın PCO'nun kendisinde yarattığı değişikliklerden rahatsız olmasa bile, vucutta yarattığı olumsuz metabolizma ortamı nedeniyle PCO, basit bir yumurtlama bozukluğu olmaktan cok, kısa veya uzun vadede ciddi sorunlar yaratabilen bir durumdur ve bu nedenle tedavi edilmelidir.
Polikisitik Over Sendromu (PCO,PKO) Tedavisinde Ana Prensipler;


Polikistik over tedavisi ile semptomatik bir tedavi uygulanır. ŞikÂyetler ne olursa olsun, şişmanlık durumlarında en başta hastanın kilo vermesi gerekir. İnsuline karşı direncin tedavisinde zayıflamanın oynadığı rol, tıp literaturunde farklı şekillerde yorumlanmıştır. Sonucların farklı olmasında, şuphesiz değişik patojenetik faktorlerin rolu buyuktur. İlk once hasta tarafından kabul edilebilecek diyet onlemlerine başlatılmalıdır. Hastanın boyuna gore bazal olarak 1000-1200 kalorilik bir diyet onerilir. Hic gıda alınmaması cok etkili olmasına rağmen, metabolik bozuklukların varlığında bobrek yetersizliğine kadar gidebilen ağır komplikasyonlar ortaya cıkabileceğinden, sağlıklı değildir. Gunluk gıda alımı 5-6 porsiyona bolunmelidir. Karbonhidratı zengin urunlerden (şeker, beyaz un ve bundan hazırlanan ekmek gibi gıdalar) kacınmalıdır. Bu yolla yemekten sonra yukselecek olan insulin seviyeleri kontrol altına alınarak, pankreas ve metabolizma uzerindeki yuk azaltılmış olur.
Diyetle birlikte beden ekzersizine de buyuk onem verilmelidir. Bu yolla kas sistemi tekrar gelişip, kasların daha fazla kanla dolması sağlanmış olur. Aynı zamanda kas hucrelerine insulinin gitmesi ve glukozun iceri girmesi hızlandırılarak, insuline karşı direnc de azaltılmış olur. Unutmamalıdır ki ekzersiz yoluyla kilo vermek de kolaylaşır.
Anovulasyonlu siklus bozukluklarının on planda olduğu durumlarda ostrojen ve gestrajenlerle bir tedaviye başlatılır. Androjenleşme veya hiperandrojenemi durumu olsun olmasın, gestajen olarak antiandrojen etkili bir preparat verilmelidir. Devamlı olarak bir gestajenin uygulanması da mumkundur
Infertilite durumlarında Clomiphen, bazen dexamethasonla kombine edilerek verilir. Hiperinsulineminin varlığında, insulinin alınımını kolaylaştıracak bir antidiyabetik (metfotmin)uygulanır.Yapılan bir celışmada Klomifen Sitrat ( Clomiphen) tek başına uygulandığında insulin konsantrasyonunda belirgin olumlu olmayan hafif bir duşme tesbit edildi. Metformin ile Klomifen Sitrat kombinasyonunda 35 kadının 12 inde ovulasyon ortaya cıkarken, Klomifen Sitrat tek başına uygulanmasında 26 vakadan ancak birinde yumurtlama gorulebildi.
Metformin yerine Glitazon gurubundan maddeler verilince daha da iyi sonuclar alınabilinmektedir. Burada insuline karşı direnci azaltan yeni bir madde gurubu soz konusudur. Başlıca etki yolu kas ve karaciğer hucrelerinde insulin alınımını arttırmaktır. Glitazonlar da Metformin gibi insulin konsantrasyonlarını duşururler. Aynı zamanda insulin ve kan şekeri konsantrasyonlarını duşurup, yuksek kapasiteli hastalarda yeterli bir sure ilacın alınması sonucu, sık olarak menstruasyon ile birlikte bifazik siklus ortaya cıkar. Metforminin tam tersine Glitazone alınınca, metabolik asidoz ve normal dozlarda hipoglisemi de gorulmez.
Glitazone deneme safhasında bulunduğundan bir cok ulked henuz piyasada bulunmamaktadır. Metformin ve bilhassa Glitazonelar ile yapılan tedaviler sonucu, PCO sendromunun ortaya cıkış ve gelişimi icin insuline karşı direncin ve hiperinsulineminin onemleri daha iyi anlaşılmıştır. Tedavi sonucu insulin seviyelerinin ve insuline karşı olan direncin normalleşmesi dışında, artmış olan LH salgısı da duzelmektedir.


Adet duzensizliğinin tedavisi:


Polikistik overde yumurtlama problemlerine bağlı olarak duzensiz,gecikmeli ve yoğun kanamalara sıkca rastlanır. Bu nedenle tedavide asıl amac yumurtlamayı yeniden sağlamaktır.
Eğer cocuk isteği varsa yumurtlamayı uyarıcı ilaclar kullanılabilir ancak olası yan etkileri nedeni ile bu tur ilaclar uzun sureli kullanılamazlar. Fazla kilolar hem PCO'lu hem de polikistik over olmayan hastalarda adet problemlerine yol acan nedenlerden biridir. Yağ dokusunda fazla miktarda ostrojen uretilmesi nedeni ile yumurtlama bozuklukları gorulur. Şişman hastalarda kilo verilmesi coğu zaman yumurtlamanın yeniden başlaması icin yeterli olmaktadır.


35 yaşından kucuk ve cocuk istemeyen hastalarda adetleri duzene sokmak icin doğum kontrol hapları en sık tercih edilen ilac grubudur.Doğum kontrol hapları 6-12 ay sure ile kullanılır.Doğum kontrol hapı kullanımı tedavide onemlidir. İkinci sırada ise adetin 15. gununden sonra kullanılan progesteron ilacları gelir. Her iki ilac grubu da adetleri duzene sokar.Polikistik over olan hastalarda adet duzensizliği tedavisinde cocuk beklentisi tedavi seciminde en onemli unsur olup buna gore davranılmalıdır.


Polikistik over olan hastalarda gebeliğin meydana gelmesi ve doğum sıklıkla bu sendromu ortadan kaldırmakla beraber bazı hastalarda doğum yapmalarına rağmen problem doğum sonrası yeniden ortaya cıkabilir.Bu nedenle gebeliğin oluşumu da kesin tedavi değildir.Sıklıkla sorulan bir diğer soru da doğum şeklinin tedavide rolu olup olmadığıdır.Bebeğin normal yolla yada sezaryen ile dunyaya gelmesinin bir onemi yoktur.Onemli olan 9 aylık bir gebeliğin gecirilmesidir.


Tuylenmenin tedavisi:


Aşırı tuylenme şikayetinde yapılan tıbbi değerlendirme sonrasında yapılacak ilk ayrım hormon seviyelerinin yuksek olup olmadığı, seviyelerin yuksek olması durumunda bu yuksekliğin kaynağıdır. (yumurtalık, bobrek ustu bezi vb.) Androjen adı verilen erkeklik hormonlarının fazlalığına bağlı olarak ortaya cıkan tuylenme (hirsutism) sıklıkla gorulen bir durumdur. Bazı kadınlar bunu dert etmezken bazı kadınlarda asıl hekime muracaat sebebidir. Bazı durumlarda tuylenme hormonal dengesizliğe bağlı değildir ve yapısal olabilir,bu durum hipertrikoz olarak adlandırılır ve PCO ile ayrımını dikkatli yapmak gerekir.


Tedavide amac erkeklik hormonunu baskıladıktan sonra mevcut fazla kılların yok edilmesidir. Bunun icin epilasyon, laser epilasyon gibi yontemler kullanılır. Polikistik overde var olan tuyler tedavi ile yok edilemez, bu nedenle mevcut tuylerin yok edilmesi icin epilasyon gereklidir. Tedavi sadece yeni tuylerin cıkışını durdurur. Tedavi var olan kılları azaltmaz, yenilerinin cıkmasına engel olabilir.


Hormon seviyelerinin yuksek olması durumunda kaynağı baskılayıcı hormonal tedavi yontemleri uygulanır. Doğum kontrol hapları kandaki androjen duzeylerini duşurduğunden yeni tuy cıkmasını engelleyebilirler. Bu amacla en sık kullanılan ilac cyproterone asetat adı verilen bir maddedir. Diğer bazı ilaclar ile bir arada yada tek başına kullanılabilir. Hirsutism tedavisi uzun sureli bir tedavidir. Başarı icin 8-18 ay tedavi gerekebilir. Bunun nedeni kıl buyumesinin yavaşlığıdıUretime başlamış kıl koklerinin uretimini kesmek zor olduğundan bu tedavi ancak yeni kılların cıkmasını engelleyebilir.


Kısırlık riski,gebe kalamamanın ,kısırlığın tedavisi:


Polikistik Overli bazı kadınlar bazen yumurtlar, bazıları ise hic yumurtlamaz. Eğer yumurtlamıyor ve gebe kalmak istiyorsanız, kısırlığa karşı mevcut tedaviler cok iyi sonuclar vermektedir. Polikistik Overli hastalarında yumurtlamayı uyarıcı ilaclardan en etkili olanı klomifen sitratır. Bu ilac yumurtlamanızı sağlayarak calışır. Bu ilac hekim kontrolu altında kullanılır. Klomifenin başarısın olması durumunda ise iki ana yaklaşım soz konusudur. Bunlardan ilki enjektabl hormonlar ile yumurtalıkları uyarmak ve daha sonra aşılama (inseminasyon) yapmaktır. Bu tedavi ile %62'ye varan başarı oranları bildirilmiştir. Bu tedavinin en onemli komplikasyonu ovarian hiperstimulasyon sendromu ve coğul gebeliklerdir. Tedavi son derece titiz bir yakın kontrol altında ve konuya hakim hekimlerce yapılmalıdır.Kısırlığa karşı, diğer tedavilerin yanı sıra, eğer uygunsa kilo verilmesi onerilir.


Polikistik Over tedavisi nde alternatif ve yeni bir tedavi seceneği olarak tercih edilen ilac Metformin (glucophage) ‘dir ;Metformin, bazı şeker hastalarının tedavisinde kullanılan bir ilactır. İnsulin direncine karşı cıkmaya yardım eder (insulin direncinin, PKOS’nin başlıca nedenlerinden biri olduğu duşunulmektedir Metformin tedavisi hakkında araştırma calışmaları yapılmaktadır. Bu tedavinin ileride PKOS icin daha yaygın olarak kullanılması olasıdır. Son zamanlarda yapılan bir calışmada, PKOS’li kadınlar arasında metformin alanların almayanlara kıyasla daha yuksek yumurtlama ve gebe kalma olasılığı sergiledikleri sonucuna varılmıştır. Hastalar bu ilaca başladıklarında geneldeki en fazla yakınma mide sorunları ve ishal olmakta, tedavinin birinci haftasının sonunda gecmektedir. Bu yan etkiler ilacın başlangıc dozunu azaltarak ve yemekle birlikte alınmasını sağlayarak en aza indirilebilir. Bobrek fonksiyonları azalmış hastalarda Metformin tedavisinin cok nadir gorulen yan etkisi laktik asidoz'a yakalanabilirler, bu tur hastalara dikkatli verilmelidir. Polikistik over sendromu; yapılan calışmaların sonucunda şeker hastalığı icin kullanılan ilaclar ile tedavi edilebilmektedir. Polikistik over sendromunun etkilerini birkac ay icinde tersine cevirebilmektedir. Bunlar sac dokulmesini azaltmakta, yuzde ve vucuttaki kıllanmayı durdurmakta, tansiyonu normale dondurmekte, adetleri duzenleyip, kilo verdirerek gebe kalabilmeyi sağlamaktadırlar. Bu ilacı kullanarak 2 aydan kısa bir surede ilk yumurtladığı adette gebe kalanlar gorulmuştur. Yaklaşık 6 aylık bir kullanımdan sonra kadınların % 80'inin normal adet duzenine girdiği gozlenmektedir.


Diğer bir secenek ise laparoskopik diatermidir (LOD). Burada laparoskopi ile karın boşluğuna girilir, yumurtalıklar koter ya da lazer ile yakılarak uzerlerinde kucuk delikler acılır. Tedavinin mekanizması bilinmemekle birlikte duzenli yumurtlamayı sağladığı ve klomifene olan cevabı iyileştirdiği gozlenmiştir. LOD sonrası 12 ay icinde kendiliğinden gebelik oranları %60-80 arasındadır. LOD'un başarısı infertilite suresi 3 yıldan az olanlarda ve LH duzeyleri 10'dan fazla bulunanlarda daha iyidir.


Tedavide genellikle en son secenekler aşılama (İnseminasyon –İUİ) ve yardımla ureme teknikleri, yani tup bebek ve İCSİ uygulamalıdır. Deneyimli merkezlerde başarı ile uygulanabilmekte ve gebelikler oluşabilmektedir.


Polikistik over sendromunda uzun donemde ne gibi riskler bulunmaktadır?


*Polikistik overin uzun donemde yaratabileceği sorunlar ve riskler hem insulin hem de androjen fazlalığına bağlıdır. Yuksek miktarlarda insulin uzun donemde tip 2 diabet (insuline bağımlı olmayan) yani şeker hastalığı riski taşır. Bu tur diyabet genelde sıkı diyet ve ağızdan alınan ilaclar ile kontrol altına alınabilir. Kilo sorunu olan, tedavi edilmemiş PCOS hastalarının % 25-35' inde 40 'lu yaşlarda tip 2 şeker hastalığı ortaya cıkar.Diyabet gelişiminin altında yatan temel neden muhtemelen polikistik over gelişimine de zemin hazırlamaktadır. Başka bir ifadeyle PCO kendi başına diyabet gelişimine neden olmamakta, ancak bazı kadınlarda PCO geliştiren temel mekanizma (insulin direnci) ileri yaşlarda diyabet gelişme riskini de artırmaktadır.
PKO’nun bu ozelliğinin bilinmesi polikistik over tanısı almış olan kadının belli aralıklarla insulin direnci ve diyabet acısından takip edilmesini ve diyabet tanısı konduğunda tedavinin erken başlamasını sağlamaktadır. PKO’lu anne adayları gestasyonel diyabet gelişimi acısından daha yuksek risk altında olduklarından gebelik doneminde cok daha sıkı takip altında tutulurlar.


*PKOS'da gorulen hormonal değişiklikler tansiyon problemlerini de beraberinde getirirler. Aynı zamanda bu hastalarda kolesterol yuksekliği de ortaya cıkar. Her iki durumda kalp hastalığı acısında yuksek risk faktorleridir.


*Polikistik over mutlaka tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Rahim ic tabakasının progesteron hormonu etkisinden mahrum kalması ve surekli kalınlaşması belli bir sure sonra rahim ic tabakasında kanser oncesi değişiklikler oluşmasına (endometrial hiperplazi), hastalık uzun sure devam ettiğinde ise bu tabakada rahim kanseri gelişmesine neden olabilir. PCO’da yumurtlamanın duzenli olarak sağlanması veya eksik olan progesteron hormonunun ilaclarla dışarıdan takviye edilmesi ve şişmanlık, şeker hastalığı ve hipertansiyon sorununun sıkı denetim altında tutulmasıyla PCO’lu kadınlarda rahim kanseri gelişme riskinin en aza indirilmesi mumkundur.


Uzun Donemdeki Sorunların Onlenmesi İcin Neler Yapılmalıdır?


Sağlıklı bir yaşam tarzı, “uzun donemdeki sorunlar” kısmında listelenen durumların oluşmasını onlemek icin onemlidir. Orneğin, aşağıdakilere uymanız onemlidir:
• Sigara icmeyiniz.
• Sağlıklı beslenin.
• Duzenli olarak egzersiz yapınız.
• Eğer aşırı kilolu ya da obez iseniz kilo veriniz.



Polikistik Overli Kadınlar Ozetle Nelere Dikkat Etmelidir?


• PKO; adet sorunlarına, kısırlığa, aşırı kiloya, tuylenmeye ve sivilceye yol acabilir.
• Eğer aşırı kilolu iseniz, biraz kilo vermenin cok buyuk faydalarını gormeniz muhtemeldir.
• PKO semptomlarına karşı tedaviler vardır.
• Metformin, PKO’in esas nedenine ve yol actığı kısırlığa karşı yeni bir tedavi olabilir.
• PKO’li kadınlarda ileriki yaşlarda şeker hastalığı, inme (ve muhtemelen kalp hastalığı) riski artar. Yaşam tarzında yapılacak değişiklikler, bu risk artışını onleyecektir.