Her kadın mutlaka yaptırmalı! Yaşamsal onem taşıyan 10 Test
Gunumuzde olumcul hastalıkların tedavisi bile mumkun. Ancak bunun icin erken tanı şart. Erken tanıya giden yol ise, yaşamsal onem taşıyan testler. Memorial Hastanesi Dahiliye Uzmanı Dr. Soner Dileklen, her kadının mutlaka yaptırması gereken 10 test ve tanı yontemleri hakkında bilgi verdi.

Mamografi ile meme kanserinde erken teşhis
Ozellikle meme kanseri, erken tanı ile olumcul bir hastalık olmaktan cıktı. Bunun icin kadınların 20 yaşından sonra her iki memesini de ayda bir kez kontrol etmesi ve 2-3 yılda bir doktor muayenesinden gecmesi gerekli.

Meme muayenesinin olmazsa olmazı mamografi. Kadınlar, 40 yaşından itibaren her yıl mamografi cektirmeli ve eğer birinci derece akrabalarda meme kanseri varsa, sıkı takip altında olmalı. Mamografide, duşuk doz x-Ray, yani iyonizan radyasyon ureten bir tup ile meme inceleniyor.

İnceleme icin hasta mamografi denilen rontgen cihazının onune oturtuluyor. Meme x ışınına duyarlı bir levha uzerine yerleştirilerek sıkıştırılıyor. Ardından radyasyon verilerek, her iki memenin ic yapısının goruntuleri filmde oluşturuluyor.

Mamografi, meme kanserini henuz ele gelen bir kitle olmadan, yani kireclenme aşamasındayken tespit edilebiliyor. Bu sayede meme kanseri cok erken evrede tedavi edilebiliyor.

Tonometre ile korluk engelleniyor
Glokom, halk arasındaki adıyla ‘goz tansiyonu’, yaptığı sinir hasarı ile korluğe neden olabilen bir goz hastalığı. İlac tedavisi ve lazer ile korluğun onune geciliyor ancak bu da erken teşhis ile mumkun.

Korluk riskine karşı glokomun rutin muayenelerine en gec 40 yaşında başlanmalı. Ancak ailede glokom hastası varsa bu testler daha erken yaşlara alınmalı, da başlanmalı.

Goz ici basıncında genel adı tonometre olan cihazlara başvuruluyor. Retina kontrolunde, gozun arka bolumunu gorebilmek icin gozbebeği damla formundaki ilaclarla genişletiliyor. Goz ici basıncı, tonometre cihazından kontrollu bir şekilde hava puskurtulmesiyle olculuyor.

Eforla kalp sorunları belirleniyor
40 yaşını gecmiş her kadın senede bir kez kardiyolojik check-up’tan gecmeli. Ailede kalp krizi hikayesi bulunanlar icin ise bu daha erken yaşlarda başlamalı. Efor testi, bu yaşamsal onem taşıyan check-up’ta başvurulan yontemlerden biri.

Test, coğunlukla koşu bandında uygulanıyor. Yaklaşık 10 dakika suren test sırasında kalp ve kalp kapaklarının durumu ile işleyişi hakkında bilgi veren EKG surekli izleniyor, belirli aralıklarla damar basıncı olculuyor.

Efor testi egzersizi ritim ve ileti bozukluklarını araştırmak amacıyla yapılıyor. Bu sayede kalp ve dolaşım sistemi hastalıkları da ciddi boyutlara ulaşmadan tedavi edilebiliyor.

Smear ile rahim ağzı kanserine son
18 yaşını aşmış ve aktif cinsel yaşamı olan her kadın yılda bir kez duzenli olarak pap smear testi yaptırmalı. Cunku bu test sayesinde jinekolojik kanserler arasında 2. sırada yer alan rahim ağzı kanseri, cok erken safhada teşhis edilebiliyor.

Muayene sırasında, ozel bir fırca yardımıyla rahim ağzı bolgesinden hucre suruntusu alınıyor. Bu suruntuler patoloji laboratuarlarında inceleniyor. İnce yayma tekniğiyle, rahim ağzı kanserine yol acan Human Papilloma virusu tespit ediliyor.

Yılda bir kez ultrason
Kadın hastalılarında erken tanı icin gerekli en onemli yontemlerden biri de vajinal ultrason. Yakınması olsun veya olmasın her kadın yılda bir kez ultrason muayenesinden gecmeli. Vajinal yolla yapılan ultrasonda, ic organlar cok daha net bir şekilde izleniyor. Yumurtalıkları ve rahmi daha iyi gorebilmek icin ince bir sonda vajinaya yerleştiriliyor. Ekranda beliren goruntu, kadının sağlığı hakkında bilgi veriyor.

Jinekolojik ultrason ile karın organları, ozellikle de rahim, yumurtalıklar ayrıntılı bir şekilde değerlendiriliyor. Rahmin yapısı, pozisyonu, buyukluğu, rahimden kaynaklanmış tumorler, miyomlar saptanabiliyor. Bunların yanı sıra rahim ici zarı, yani endometrium değerlendirmesi de yapılıyor. Aynı şekilde yumurtalıkların yapısı, yumurta geliştirme kapasiteleri, yumurtalık kistleri saptanabiliyor.

Yılda bir kez cilt muayenesi kanseri onluyor
Her yıl duzenli olarak dermatoloji uzmanının kapısını calmak da, sağlık icin yaptırılması gereken testlerin bir parcası. Ozellikle vucutta bulunan cok sayıda ben ve ailedeki cilt kanseri hikayeleri, muayenenin onemini daha da artırıyor. Cunku benler, olumcul bir kanser turu olan melanom riski taşıyor.

Melanomda yen tanı yontemi, dijital dermatoskopi. Bu yontemde yağlanmış deri yuzeyi ışıklı bir buyutme sağlayan dermatoskop ile inceleniyor. Vucuttaki benlerin haritası oluşturularak noktasal lokalizasyonlar belirleniyor. Ardından her bir ben icin dermatoskopik goruntu alınıyor ve kaydediliyor. Boylece bir sonraki kontrolde elde edilecek goruntuyle karşılaştırma şansı sağlanıyor.

Bunların yanı sıra dijital dermatoskop, benlerde izlenen şupheli değişiklikleri de gosteriyor. Bu test ile cilt uzerindeki değişiklikler, kanserleşmeden tespit edilebiliyor.

Kan tahlilleri sağlığı ele veriyor
Duzenli olarak yaptırılan kan tahlilleri, genel sağlık durumu hakkında bilgi veriyor. Herhangi bir yakınma olmasa da, kişilerin 35 yaşından itibaren 2 yılda bir kan tahlili yaptırmasında yarar var.

Damardan kan orneği alındıktan sonra laboratuarlarda alyuvar ve akyuvarların durumuna bakılıyor, lokositler inceleniyor. Testlerden alınan sonuclara bakılarak vucutta enfeksiyon ve alerjik bir durum olup olmadığı tespit edilebiliyor. Kolesterol ve kan şeker değerleri hakkında bilgi ediniliyor.

Menopozda kemik yoğunluğu olcumu onemli
Menopoz ile kendini gosteren kemik kırılmaları riski, osteoporoz tanısı ile konuyor. Ozellikle ailede osteoporoz hastasının varlığı, kemik mineral yoğunluğu olcumunun onemini artırıyor. Kemik mineral yoğunluk olcumu, hicbir hazırlık gerektirmeden, vucuda bir zarar vermeden, ozel bilgisayar programı ve hassas olcum yapan dansitometri cihazlarıyla yapılıyor.

Bu yontemle vucudunuzdaki kemik yoğunluğu olculerek kemik erimesi riski tespit ediliyor. Erken teşhis sayesinde, ileri yaşlarda ciddi ve yaşamsal problemlere yol acan kırıkların oluşması onlenebiliyor.

Ağız ve diş sağlığı icin tukuruk testi
Diş ve diş eti hastalıkları, dunyada ve Turkiye’de onemli sağlık sorunları arasında yer alıyor. Dişlerde ciddi bir sorunla karşılaşmamak icin her yıl duzenli olarak diş hekimi ziyaret edilmeli. Diş ve diş eti problemlerinin tespitinde, doğal bir koruyucu olan tukuruğun teste dilmesi onemli.

Bu test icin tukuruğunuzun incelenmesi yeterli. Testte tukuruğun kimyasal ve mikrobiyolojik yapılarına bakılıyor. Bu sayede curuklerin onemli bir sağlık sorununa neden olması onleniyor.

Kolon kanseri onlenebiliyor
Kolon kanseri, en sık gorulen kanser turleri arasında 3. sırada yer alıyor. Sinsi tehlike, ozellikle 50 yaş ve uzerindekileri tehdit ediyor. Kolon kanseri onlenebilir kanserler arasında. Ancak bunun icin 50 yaşından sonra 2 ila 5 yılda bir duzenli olarak kolonoskopi yonteminden yararlanılmalı.

Kolonoskopiyle kalın bağırsağın tumu incelenebiliyor. Cekim sırasında hastalar tomografi cihazına yatırılıyor ve kalın bağırsağa hava verilerek ic bolgenin gorulmesi sağlanıyor. İşlem sonunda verilen hava geri alınıyor.

Kolonoskopi yontemiyle hekim ileride tumore donuşebilecek polipleri teşhis edilebiliyor. Poliplerin cerrahi yontemlerle alınması sayesinde, kolon kanseri oluşma riski onlenmiş oluyor.