Ergenin davranışlarına rehberlik edecek değerleri kazanması ve sosyal yonden sorumluluklarını oğrenmesi konusunda yardıma gereksinimi vardır. Bu gereksinimi karşılayan ve ergenin yaşamında etkili olan toplumsal kurum ailedir.



Ergen yaşadığı toplumda kendi gorev ve statusu hakkında acık secik bir fikre sahip değildir. Kendisine yetişkin gorev sorumluluklarının verilmemesi ve statu belirsizliği ergeni mutsuz kılar. Statu belirleyici olarak aile, cocuğun toplumsal durumunu ve toplum icinde o yere gelebilmesi icin ustlenmesi gereken rolu saptamaktadır.



Aile bireyleri arasında etkileşim ve iletişim ergenin kişilik yapısını bicimlendirmede cok buyuk cok derin etkisi vardır. Ailede otoritenin turu, yaşamsal bir etken olarak ortaya cıkar. Davranışların ergenin uzerindeki etkiler, ana-babanın ergene uyguladıkları baskının derecesine bağlıdır. Bu kuvvet gosterisi yetkeci ailelerde ana-babalar kuralları koyar, diğerlerinin de bunlara uyması beklenir, kurallara aykırı davranışlar sert bir disiplinle karşılanır, onlara inanılır , itaat edilir, saygı gosterilir. Coğu zaman suclulukla ya da başkaldırıyla sonuclanır. İzin verici ailelerde ise cok az kural vardır, hic olmayabilir de ana-balar bilerek ya da hic ilgilenmeyerek ergenlere aşağı yukarı hoşuna gittiği gibi davranma olanağı tanırlar. Disiplin ortaya cıktığında coğunlukla kararsızdır ve onceden kestirilemez. Ergen uzerindeki etkileri cok acık değildir. Boylesi koşullarda bazı ergenlerin cok iyi olduğunu, bazılarında da duşuk benlik saygısı geliştirdiği gozlenmiştir. Bir de demokratik aileler vardır. Bu ailede yetkileri ellerinde tutarken ve uyulacak kuralları koyarken, ergenlere farklı olma, kendi davranışlarının sorumluluğunu ustlenme ve daha fazla karar verme olanakları verilir. Disiplin, katı cezadan cok akıl yurutmeyi, kendine guven ve yuksek akademik gudu gibi davranışları gosterir.



Ozetle ana-babanın yontemleri bir ergenin bağımsızlığı gercekleştirme yeteneğini buyuk olcude etkilemektedir. Ana-baba yetkecilik ya da izin vericilik uclarında yer aldığında cocuklarıyla ilişkilerini guclukler saracaktır. Demokratik yaklaşım olumlu bir benlik kavramını ve bağımsızlığı kolaylaştırır. Bunlar izin verici ailelerde ortaya cıkabilir. Yetkecilikte de amaclara doğru ilerlemeye buyuk olcude engel olur.



Ana-babanın duygusal sorunları, evlilik ilişkilerinde başarılı olamamaları, ergenin aile icinde surekli kavga ve cekişmeye tanık olması, aşrı koruma , bir cocuğu diğerinden ayırarak sevmek, bazı cocuklarının uyum bozukluklarını gorememe ergeni karmaşa, ic catışmaya ve ya suc davranışına itebilir. Bunların dışında anne ve babaların kendi gelişim donemlerini dikkate alarak, ergenleri evden ve okuldan kacmaya iten davranış ve uyum bozukluklarına neden olur.



Ergenlik doneminde kurallara karşı cıkışlara intihar girişimlerine, duygusal taşkınlık ve tedirginlik hallerine sık sık rastlanır. Orneğin, genc kız ve erkeklerde intihar girişimlerinin en cok gorulduğu yaşlar 17 ve 18dir.



Anne-baba ergene karşı davranışlarında duzenleme yapmalıdır. Bu amacla;



· Ergen hicbir zaman başkalarının onunde eleştirilmemeli, davranışları başkalarınkiyle karşılaştırılmamalıdır.



· Ergen karşısında yetişkin her zaman tarafsız ve guclu olmaya calışmalı, ergenin haklarıyla sorumlulukları arasındaki dengeyi kolaylıkla kurabilmelidir.



· Anne-babını fikirlerine saygı duyma, gencin ne derece goreviyse, onların fikirlerinde tam bir anlaşmaya ulaşmış olmalarını beklemek de hakkıdır.



· Ergen, kulturune ozgu toplumsal değerleri kendi arkadaş grubu icinde yaşarak oğreneceğinden, anne ve babalar, kendileriyle olan bağların zayıflayacağı endişesiyle arkadaş ilişkilerini engellemektedir.



Kaynak: DonusumSokagi