Kriz nedir?
Slaikeu krizi bireyin daha once karşılaştığı durumlarla baş etmede başarılı olduğu problem cozme becerilerinin artık etkili olmadığı gecici bir organizasyonsuzluk, kotuluk durumu olarak tanımlar.
Yaşama duşen bir bomba gibi de tanımlanabilecek kriz durumunda kişi cok cabuk doğru bir şey yapmak gerektiğini hissetmesine rağmen ne yapacağını bilememe durumu yaşar. Diğer bir ifade ile de var olan dengenin bozulduğu durumdur. Denge ne kadar şiddetli bozulursa yeni dengenin kurulması yani krizin atlatılması da o oranda uzun olur. Herkesin bir gun bir yerde yaşayacağı kriz durumunda ilk saatler ve ilk birkac gun en zor zamandır. Temel amac zaman kazanmak ve hayati tehlikenin ortadan kaldırılmasıdır.
Kriz yaşanırken bilinmesi ve/veya dikkat edilmesi gereken bir durum her şeyin anormal anormal ortamda normal olma ve davranma beklentisinin bir haksızlık olduğudur. Gelişimsel ve durumsal olarak iki genel. kategoride duşunulebilecek krizin yukarıda verilen bilgiler ışığında sadece olumsuzluk icerdiğini duşunmemek gerekir. Krizin iki yuzu vardır; kotu yuzu ve iyi yuzu. Yalnız iyi yuzu gorebilmek kolay ve alışılmış olmadığı icin bir cabayı gerektirir.
Psikolojik ilkyardım kriz surecinde atılması gereken ilk adımdır. Psikolojik ilkyardım, uzun sure iceren, konusunda uzman olan kişilerce sunulan ve amacın krizin psikolojik cozumunun sağlanması olan kriz terapisinden farklıdır. Psikolojik ilkyardım hemen sunulmalıdır ve krizde olan kişi ile ilk temasa gecen tarafından yapılmalıdır. Dolayısı ile değişik kaynaklar tarafından sağlanabilir. Zaman acısında kısa surelidir (zaman sınırlıdır-dk./saat).
Psikolojik İlkyardımın Uc temel amacı vardır:
1. Destek,
2. Hayati tehlikenin ortadan kaldırılması,
3. Destek kaynakları ile ilişkinin kurulması.
Bir anlamda amac ilk adımın atılmasının sağlamaktır.
Psikolojik ilkyardımın 5 evresi vardır
Bu evreler ve her evrenin amacı, psikolojik ilkyardımı veren kişinin davranışları ile doğrular-yanlışlar şunlardır:
I. Evre: Psikolojik ilişki kurmak
Amac:
· Duyulduğunun - anlaşıldığının - desteklendiğinin hissettirilmesi.
· Duygusal yoğunluğun azaltılması.
· Problem cozme becerilerinin yeniden canlandırılması.
Yardım Edenin Davranışları:
· Konuşmayı sağlamak-davet
· Durum ve duyguların dinlenmesi
· Durum ve duyguların anlaşıldığının iletilmesi · İlgilenildiğinin iletilmesi
· Fiziksel temas
· Uygun - sakin şekilde kontrolun sağlanması Doğrular:
· Dikkatle dinlemek
· Anlaşıldığının-kabul edildiğinin belirtilmesi Yanlışlar:
· Başka hikayenin (kendi hikayemiz) anlatılması · Durum veya duygunun gozardı edilmesi
· Yargılamak-taraf tutmak
II. Evre: Problemin boyutlarının araştırılması Amac:
· Acil olan - olmayan gereksinimlerim saptanması Yardım Edenin Davranışları:
· Araştırma:
- Yakın gecmiş -> Tetikleyici olay, Kriz oncesi temel işleyiş.
- Bugun -> Temel işleyiş, Bireysel kaynaklar, Sosyal kaynaklar, Hayati tehlike.
- Yakın gelecek -> Verilmesi gereken kararlar (bugun, bu gece )
Doğrular:
· Acık uclu soru sormak/somuta indirgeme,
· Hayati tehlikenin değerlendirilmesi. Yanlışlar:
· Kapalı uclu sorulara guvenmek, · Soyutta kalmayı kabul etmek,
· Tehlike işaretlerini gomemezlikten gelmek.
III. Evre: Olası cozumlerin araştırılması Amac:
· Acil olan - olmayan gereksinimlere yonelik cozumlerin belirlenmesi.
Yardım Edenin Davranışları:
· Bu ana kadar yapılanlarının sorulması,
· Yapılabileceklerin araştırılması,
· Alternatiflerin sunulması,
· Yeni davranış / yeni tanım / dış yardım / cevre değişikliği.
Doğrular:
· Farklı goruşlerin toplanmasını desteklemek, · Oncelikleri belirlemek,
· Engellerle doğrudan mucadele etmek. Yanlışlar:
· Sınırlı goruş ile yetinmek · Engellerin araştırılmaması
· Karışık gereksinimlere tolerans gostermek
IV. Evre: Somut adımların atılmasına yardımcı olmak Amac:
· Acil gereksinimlere acil cozumler uygulamak
Yardım Edenin Davranışları:
Hayati tehlikenin onlenmesi
Birey kendi davranışlarını yonlendirebilecek gucte ise:
- Destekleyici yaklaşım (davranışa yonelik anlaşma iki tarat arasında dinlemekten-yonlendirmeye kadar uzanabilir)
Birey kendi davranışlarını yonlendirebilecek gucte değilse:
- Yonlendirici yaklaşım (davranışa yonelik anlaşma aile ve diğer destek kaynaklarını icerebilir/ kaynakları harekete gecirmekten- kontrole kadar uzanabilir)
Doğrular:
· Adım adım ilerlemek
· Kısa donemli amaclar oluşturmak · Gerektiğinde yonlendirici olmak Yanlışlar:
· Her şeyi birden cozme girişimi
· Bağlayıcı uzun vadeli amaclar saptamak · Gerektiğinde sorumluluktan kacınmak
· Cekingen olmak
V. Evre: İzleme Amac:
· Psikolojik ilkyardımın 3 amacına ulaşıldığından emin olmak
· Acil olmayan hedeflere yonelmek (acil hedeflere ulaşıldı ve kaynaklarla ilişkiler kuruldu ise burada durulur, eğer durum tersi ise problemin calışıldığı ikinci evreye donulur)
Yardım Edenin Davranışları:
Tanımlayıcı bilgilerin net olması
Olası izleme yollarının aranması
Tekrar goruşmenin planlanması
Doğrular:
İzleme icin anlaşmanın yapılması
Yapılanların değerlendirmesini yapmak
Yanlışlar:
· Detayları havada bırakmak bunları kişinin kendisinin yapacağını varsaymak
· Değerlendirmeyi başkasına bırakmak
Psikolojik İlkyardım
Psikoloji - Ruh Sağlığı0 Mesaj
●75 Görüntüleme
- ReadBull.net
- Sağlık Forumları
- Psikoloji - Ruh Sağlığı
- Psikolojik İlkyardım