Bebeklik, cocukluk genclik cağında belirli davranışları onlemek icin anne - babanın, cevre ve toplumun korkutma, yıldırma gibi şiddet kapsayan davranışları eğitim amacıyla kullanması, zamanla şartlı davranışların genelleşmesine yol acar. Ebeveynin, gencin giyeceğine, yiyeceğine, eve geliş gidiş saatine karışması; kendi isteklerini yaptırmak icin korku, yıldırma, şiddet iceren yontemler kullanması, gencte kırgınlık ve ofke meydana getirir. Bu kırgınlık ve ofkeye bağlı davranışlar, her turlu karşı cıkma ve karışma durumunda ortaya cıkarsa, şartlanmanın genelleşmesinden soz edilebilir.

Saldırganlık ve şiddet iceren uyaranların surmesi, bunlara karşı ortaya cıkan kırgınlık ve ofke, saldırgan davranışlar ve şiddet eylemleri gibi şartlı davranışların sonmesine; bir sure sonra kendiliğinden ya da aynı uyaranla geri gelmesine yol acar. Olur olmaz sebeple kızıp ofkelenen, bağırıp cağıran, vurup kıran insanlar, icinde bulundukları toplumsal ortamda başkalarıyla ilişkilerinde saldırganlık ve şiddet iceren davranışları surdururler. Bunlara karşı ortaya cıkan kırgınlık ve ofke, saldırgan davranışlar ve şiddet eylemleri gibi şartlı davranışların pekişmesine, arada sonse bile, bir sure sonra kendiliğinden ortaya cıkmasına sebep olurlar.

Odul ve ceza yoluyla oğrenme, cocuğun ve gencin eğitiminde, bir davranışın kazanılması ve pekişmesinde onemli rol oynar. İnsanın cağına, yaşına, konumuna, durumuna, rolune, yerine gore odul ve cezanın niteliği değişir. Genclerle ergenlik, cocukluk donemlerinde ortaya cıkan acımasız, katı, keskin, kırıcı, sert, ters davranışların; kabadayılık taslayan, vuran kıran şiddet eylemlerinin erkeklik vasfı olarak hoşgoruyle karşılanması, kabul edilmesi, aileden, cevreden, toplumdan anlayış ve destek gormesi olumlu pekiştirici rolu oynar.

Deneme yanılma yoluyla oğrenmede, oğrenme surecinde kazanılan davranış kalıpları mekanik olarak kullanılarak, karşılaşılan engellerin aşılması, sorunların cozulmesi denenir. Denemeler başarılı olursa kullanılan davranış kalıpları benimsenir. Denemeler başarısız kalırsa yeni davranış kalıpları araştırılır. Engel aşmada, sorun cozmede saldırgan davranışları, şiddet eylemlerini deneyen insanlar, gruplar ve toplumlar bunların etkili ve gecerli olduğunu gordukce her fırsatta tekrarlayıp gunluk hayatın ayrılmaz bolumu durumuna getirirler. Mac sırasında yenik takımın yandaşları bağırıp cağırarak; hakeme ya da karşı takıma sovup sayarak; sahaya para, şişe, sopa, taş atarak; korkutarak, yıldırarak hakemin kararlarını etkileyip, takımlarının galibiyetini sağlayabilirlerse, ya da mac tekrarlanırsa odullendirilmiş olurlar. Saldırganlık ve şiddet oğeleri iceren davranışları pekiştirip butun maclarda, hatta başka durumlarda kullanmayı alışkanlık durumuna getirirler.

Ornek alarak oğrenme, başkalarının eylemlerini gozleyerek, kazanılan davranış kalıplarından oluşan oğrenme bicimidir. Bu tip oğrenmeye ?gozleyerek oğrenme?, ?taklit ederek oğrenme?, ?toplumsal oğrenme? adları da verilir. İnsanlar, her cağda ve yaşta toplumsal oğrenmeyle değişik ve yeni davranış kalıpları kazanırlar. Ozellikle cocukların ve genclerin davranışları, tutumları, eylemleri; ornek alarak ya da toplumsal oğrenme sonucu oluşur. Teorik olarak cocuk ve genc kişiliğini, anneden, babadan, yakın ve uzak cevreden, toplumdan gelen orneklerle kazanır, geliştirir. Bu orneklerin saldırgan davranışlar ve şiddet eylemleri icermesi, benzer davranış kalıplarını kullanan kuşakların yetişmesine yol acar.

Saldırgan davranışları ve şiddet eylemlerini iceren orneklerin, ekonomik ve kultur duzeyi duşuk olan toplum kesimlerinde bulunan erkekler arasında daha cok bulunduğu gozlenmiştir. Bu duzeyler yukseldikce, bu orneklerin azaldığı, ancak insanlar arası iletişim bozan mimik, hareket, soz gibi saldırgan davranışların arttığı gorulmuştur.

Saldırgan davranışlara ve şiddet eylemlerine ilişkin ornekler coğaldıkca, bunların etkinliği goruldukce, bireylerin bunları benimsemesi, toplumsal boyutlara ulaşması, genelleşmesi, yayılması artar. Toplum, saldırgan davranışlar ve şiddet eylemleriyle ilişki kuran, bunların yolunu, yontemini meydana getiren, eğitimini, oğrenimini veren bir okul durumuna gelir.
Kişiliğin değişme, gelişme ve olgunlaşma surecinde onu oluşturan katmanlarda yer alan olumsuz etkenler kişilik bozukluğuna yol acar. Kişilik bozukluğu gosteren insanlar, ruhsal hayatlarındaki catışma sebebiyle insanlarla, icinde bulundukları aile cevre, toplum ve kulturle sağlıklı ilişki kuramazlar. Toplumun davranış kalıplarına, davranış orneklerine uyum sağlayamazlar. İcgudulerden, durtulerden kaynaklanan davranışları bastıramazlar, denetleyemezler. Bu sebeple gerekli gereksiz, yerli yersiz kızıp ofkelenirler. Doğaya, insanlara, nesnelere yonelik saldırılar yapar, şiddet eylemlerinde bulunurlar.