Zehirlenmeler genelde cocukların sorunudur. On dort yaşın altındakilerde ortaya cıkan zehirlenmeler, daha buyuklerde gorulenin 2-7 katıdır. Cocuk zehirlenmeleri 1-3 ve 15-17 yaşlarında artış gosterirler. İlkinde kaza sonucu oluşanlar, diğerinde ise cana kıyma nedeni ağır basar.
Coğu zehirlenmeler cocuğun kendi evinde olur. Bunu, buyukanne ve babaların, bir arkadaşın ve bakıcının evi izler.
El cantaları, buzdolabı rafları ve cocuğun erişebileceği ilac dolapları tehlikeli yerler arasındadır.
Kaza sonucu ortaya cıkan zehirlenmelerin yarıdan fazlası ilkbahar ve yaz aylarında gorulur. Bu aylar, boya, badana, ev taşıma, yolculuk gibi nedenlerle cocuk uzerindeki dikkat ve denetimin azaldığı, evin dağınık, dolapların ve cekmecelerin acık olduğu donemlerdir.
Aile ici sorunlar, alışılagelmiş aile duzeninin bozulması, hastalık, olum, gebelik, aileye yeni bir bebeğin katılması, yolculuk, taşınma, başka bir evi ziyaret, eve misafir gelmesi ve yemek hazırlama gibi olaylar zehirlenmeye zemin hazırlar.
Bir kereden fazla ya da birden cok etkenle zehirlenme, ailenin cocukla ilgilenmediğini duşundurur. Altı aylıktan kucuk bir bebekte, zehirlenmenin kasıtlı olabileceği akla gelmelidir. Ergenlik cağında ise, okulda başarısızlık, kız ya da erkek arkadaşla olan sorunlar ve ana babaların anlayışsızlığı zehirlenme nedeni olabilir.
Cocuklardaki doğal meraklılık, onlara zehirlenmeye hazır bir bicimde ortam yaratmaktadır. Cocuklar her yeri keşfetmeye ve cevrelerini incelemeye caba gostermektedirler. Buldukları her şeyi doğrudan ağızlarına gotururler. Tehlikeyi anlamaz ve uyarı etiketlerini okuyamazlar.
Kaza ile olan zehirlenmelerin %60-70 kadarı ilaclarla olmaktadır. Bunlar arasında, analjezik (ağrı kesici), antienflamatuvarlar, sedatif-hipnotik ve trankilizanlar (sakinleştirici-yatıştırıcı), antidepresanlar (ruhsal cokuntuyu giderici) ve santral sinir sistemini etkileyen diğer ilaclar başta gelmektedir. Turkiye’de, ozellikle salisilatlar (asetil salisilik asit tuzları ya da esterleri) en sık karşılaşılan zehirlenme etkenleri arasındadır. İlaclardan kaynaklanan zehirlenmelerin buyuk coğunluğu oral (ağız yolu ile alınan), katı ilac bicimleri (draje,tablet,kapsul) ile meydana gelmektedir. Cocuklar acısından, kaplanmış tabletler kaplanmamış olanlardan, değişik renkli tablet ve kapsuller tek renkli olanlardan ve yumuşak ilaclar sertlerden daha cekicidir.
Zehirlenmeye yol acan ilacların buyuk coğunluğu, anne tarafından kullanılan ve olay sırasında kullanılmakta olan ilaclardır.
Cocuklarda İlac Kaynaklı Zehirlenmeyi Onlemek İcin Kurallar :
İlacları cocukların ulaşamayacakları yerlerde ve tercihen kilit altında saklayınız. Cocukların iskemle vb.araclar kullanarak boylarının cok otesindeki yerlere dahi ulaşabileceklerini unutmayınız.
Cocukların onunde ilac kullanmayınız. Sizi taklit etmek isteyebilirler.
İlacınızı aldığınız anda telefona veya kapıya cevap vermek durumunda kaldıysanız, ilacı yanınıza alınız veya cocukların ulaşamayacakları bir yere koyunuz. Cocukların genellikle gozlem altında olmadıkları zamanlarda cabuk hareket ettiklerini unutmayınız
İlac surekli kullanılacak olsa bile, kullanır kullanmaz kapağını kapatıp sakladığınız yere tekrar koyunuz.
Gece veya karanlık bir odada cocuğunuza ilac verirken ışığı acınız.
Tum ilacları kendi orijinal ambalajlarında saklayınız. Etiket (ic-dış ambalaj) ve prospektus, ilacın doğru kullanımını sağlayan bilgileri icermektedir. İlacın icinde bulunan maddeleri ve acil durumlarda alınacak onlemleri iceren talimatları bilmek onemlidir.
Her ilacın ismini doğru kullanarak, ilacın şeker olmadığını cocuklara oğretiniz. İlacların şeker ya da oyuncak olarak algılanmasına yol acabilecek davranışlardan (ilac kutularıyla veya kullanılmış enjektorlerle oynamasına izin vermek gibi) kacınınız.
Cocuğun ilac kullanması gerektiğinde, ne amacla ve ne sure kullanılacağını kendisine anlayabileceği bir dille acıklayınız.
Kullanılmayacak duruma gelmiş ilacları kesinlikle yok ediniz (cope atmayarak, lavaboya ya da tuvalete dokunuz).
Zaman zaman evinizi ve otomobilinizi (torpido gozu, kapı ici bolmeler, vb.) kontrol ederek, ilac saklama koşullarını gozden geciriniz.
Bu guvenlik kurallarını bebek bakıcınıza da anlatınız ve cocuklu olarak ev ziyaretinde bulunacaksanız veya bebeğe bakacaksanız bu kuralları hatırlayınız