PSA (prostat spesifik antijen = prostate specific antigen) testi; erkeklerde serumdaki PSA miktarını olcen testtir. PSA, erkeklerde bulunan prostatın epitel hucrelerinde bulunan glikoprotein (şeker ekli protein denilebilir) yapıda bir maddedir. Tum yetişkin erkeklerin kanlarında az miktarda saptanabilir. Kan PSA duzeyleri, prostat kanseri olan erkeklerin hemen hepsinde artar, ancak prostatın di er hastalıklarında da kan PSA seviyelerinde artış saptanabilir.
Test İcin Kan Alınışı
Genellikle dirse in ic kısmından veya el sırtındaki toplar damarlardan test icin kan alınır. Kan alınmadan once kan laınacak bolge antiseptik (miktop oldurucu) bir madde ile iyice temizlenir ve dirse in 7-8 cm yukarısına turnike uygulanır. Bu turnike toplardamarlardan geri gelen kanın on kol damarlarında birikmesini sa lar ve bu damarlar belirgin hale gelir. Enjektorun ucu (i ne) kan alınacak damara batırılır ve kan do rudan tupe veya enjektorun icine toplanır. Kan alınırken, turnike acılır ve normal dolaşımın yeniden başlaması sa lanır. Kan toplandıktan sonra i ne damardan cıkarılır ve kanamayı engellemek icin i nenin batırıldı ı yer gazlı bez, pamuk veya bandajla kapatılır.
Test Hazırlıkları
Testen once herhangi bir şekilde hazırlık gerekmez; ancak testten onceki 24 saat icerisinde cinsel ilişkiye giren erkeklerde PSA de erleri yanlış sonuc verebilir ve oldu undan yuksek saptanabilir; bu nedenle testten onceki 24 saat icerisinde cinsel ilişkiye girmemek onerilebilir.
Testin Riskleri
- kan alımına ba lı olarak halsizlik, tansiyon duşmesi gibi şikayetler olabilir
- kan alınan yerde, cilt altında kan birikebilir (hematom)
- kan alım yerinde enfeksiyon gelişebilir (kucuk bir olasılık)
- bir defada yeterli kan alınamazsa, kan almak icin birden fazla kez cilt delinebilir
Normal De erler
Normal de erler yaşa gore de işim gosterir. Yaşlandıkca kan PSA duzeyleri genclere gore hafifce yuksek olabilir; tabii ki bu mutlaka kanser oalcak anlamına gelmez. Afrikalı erkeklerde de PSA duzeyleri beyaz erkeklere gore biraz daha yuksektir. Co u laboratuvarda 4 ng/ml nin altındaki de erler normal olarak kabul edilir.
Normalin Uzerindeki De erlerin Anlamı
- bening prostat hipertrofisi (iyi huylu prostat buyumesi)
- prostat kanseri
- prostatit
- prostat nekrozu (prostatı besleyen damarın tıkanması)