myelom multiple myelom multiple evreleme yaşam suresi evreleri
Multiple myelom, kemik ili inin kanseridir. Nedeni immun sistemde gorevli beyaz kurelerin bir turu olan, plazma hucrelerinin kontrolsuz buyumesidir. Normalde plazma hucreleri immunglobulun veya antikor adı verilen ba ışıklık sistemine ait maddeleri uretirler. Ancak, multiple myelom da plazma hucreleri kontrolsuz bir şekilde co alırlar ve cok aşırı miktarda tek tip immunglobulin uretirler. Di er tur immunglobulinlerde ise tehlikeli duzeyde azalma meydana gelir; bu durumda hasta enfeksiyonlara karşı duarlı hale gelir. Dahası, kanser hucreleri kemiklerde ve kemik iliklerinde toplanarak, kemik dokusunu harap eden tumorler (kitleler) meydana getirirler, bu durum kemiklerin zayıflamasına ve kırıklara neden olabilir.
Multiple myelom, son derece nadir bir kanser turudur, ABD de her 100.000 kişide 3-4 kişide gorulur. Bu hastalıkta yaş onemli bir risktir, hastalık genelde 60 yaş civarında ortaya cıkar. Di er risk faktorleri; radyasyon, asbest, benzen ve pestisidlerdir.
Hastalı ın ilk başlarında herhangi bir şikayet olmayabilir. Bununla birlikte multipl myelom geliştikce, aşa ıdaki belirtiler ortaya cıkabilir:
- Kemik a rıları, ozellikle sırt, kaburga ve bazen de kollarda. Bu a rıların ortaya cıkabilmesi icin myelom hucrelerinin sayısı kemikte harabiyet oluşturabilecek kadar cok olmalıdır,
- Sık sık enfeksiyonlara yakalanmak,
- Halsizlik,
- Kanamaların artması, ozellikle burun ve dişetlerinde,
- Vucutta kolayca curuklerin meydana gelmesi,
- Ciltte genel bir hissizlik,
- Ciddi bobrek şikayetleri,
- Tat duyusunun kaybolması,
- Bulantı ve kusma,
- Zihin bulanıklı ı.
Tanının konmasında doktorunuzun şuphelenmesi, ve kan tahlilleri yonlendiricidir. Kanser hucrelerinin kemik ili ini işgal etmesine ba lı olarak, normal kırmızı kan hucrelerinin uretimi azalır ve hastada kansızlık (anemi) ortaya cıkar. Kan testlerinde ayrıca artmış immunglobulinlerden dolayı protein miktarınd artış saptanır. 24 saatlik idrarda, hastalı a yonelik anormal proteinler saptanabilir.
Vucuttaki uzun kemiklerin, kafatası ve go us rontgenlerinin cekilmeis myelom tanısının konmasında destekleyici bilgiler verir ve kemiklerdeki zayıflamayı ortaya koyar. Plazma hucrelerinin anormal derecede arttı ını ispatlamak icin kemik ili i biyopsisi yapmalıdır. Normalde plazma hucreleri kemik ili indeki hucrelerin %5 inden daha azını teşkil ederler. Ancak myelomlu hastalarda bu oran %10-%90 arasında olabilir. Tanısal amacla yapılan kemik ili i biyopsisinde, %30 dan fazla plazma hucresi saptanası multipl myelom tanısı koydurur.
Tanı konduktan sonra, kanserin yaygınlı ını saptamaya yonelik testler yapılmalarak hastalı ın evresi saptanmalıdır. Evreleme karmaşık bir işlem sayılabilir ve protein duzeyine, kalsiyum seviyelerine, bobrek fonksiyonlarına ve kemik hasarına gore belirlenir. Aşa ıdaki evreleme, her klinik tarafından uygulanmıyor olabilir veya de iştirilerek uygulanıyor olabilir.
- Evre - I : az miktarda kanseri hucresi vucuda yayılmıştır ve hastada herhangi bir şikayet olmayabilir.
- Evre - II : yayılım birinci evreye gore daha fazladır.
- Evre - III : cok sayıda kanser hucresi vucuda yayılmıştır. Aynı zamanda kansızlık, kemik hucrelerinin yıkımına ba lı olarak kan kalsiyum miktarının artışı, ucten fazla kemikte tumoral kitle veya kanda M-protein adı verilen protein miktarının artışı olabilir.
Hastaların yaklaşık olarak %15 i tanı konulduktan sonraki ilk uc ay icinde yaşamlarını yitirirler. Co u hastada ise hastalık 2-5 yıl suresinde yavaş yavaş ilerler ve durumun aniden kotuleşti i bir donemle sona erer.
Kişileri radyasyon, asbest, benzen ve pestisidlerden koruyarak multiple myelomalı hastaların sayısını bir miktar azaltmak mumkundur.
Tedavi
E er hastada her hangi bir belirti (şikayet) yoksa tedavi hastalık ilerleyene kadar ertelenebilir, ancak hastanın genel durumu iyi de erlendirilmelidir. Tedavi başladı ında :
- 1 veya 2 yıl boyunca surecek 4-6 haftalık ilac tedavileri (kemoterapi) uygulanır. Bu tedavi ile hastaların %70 inde bir miktar iyileşme ve %10 unda tam remisyon (tam iyileşme donemi) elde edilebilir.
- belirli kemiklerin tutuldu u hastalarda radyasyon tedavisi uygulanabilir.
- ciddi enfeksiyonların oluşmasının engellenmesi icin intravenoz (damar icine) immunglobulin verilebilir.
- kemik ili i transplantasyonu. Bu tedavi 65 yaşın altındaki hastalarda ve ozellikle hastalı ın ilk başlarında fayda sa layabilir.
- ancak yukarıda acıklanan tedavi yontemlerinden herhangi birinin hastaları tam olarak tedavi edebile i kesin de ildir, ancak bu yontemler hastaların uzun yıllar yaşamasına katkıda bulunabilir.
E er sizde sık sık enfeksiyon gelişiyorsa, kemik a rısı, sık burun kanaması, kucuk bir kesik sonucu uzun sureli kanama, kolay curuk oluşumu ve anormal derecede halsizlik şikayetleriniz varsa vakit gecirmeden hekiminize muracaat edin. Ozellikle 50 yaşın uzerindeki kişiler bu tur şikayetler konusunda dikaktli olmalıdır.
Multipl myelomlu hastaların %29 u tanı konulduktan sonra 5 yıldan fazla yaşamaktadırlar. Ancak multipl myelomlu her hangi bir hasta icin 5 yıllık yaşam suresi, hastalı ın evresine ba lıdır:
- Evre I : %25 - %40
- Evre II : %15 - %30
- Evre III : %10 - 25