Sindirim sureci duzgun giderse besinler parcalanıp molekullere bolunerek kan damarlarınıza gecebilir hale gelir. Zaman zaman bazı nedenlerle bu parcalanma doğru gercekleşmez ve sindirim ve ozumleme işlemleri tamamlanamaz. Bu durumda vucudunuza yarayacak besinlerin coğu sindirilemez ve buyuk abdest cıkar. Bu sindirim bozukluğu sonucu bozuk ve eksik beslenme ortaya cıkar.

Belirtiler

- Kilo kaybı,

- İshal,

- Karın ağrısı, gaz ve şişkinlik,

- Genel halsizlik,

- Kotu kokulu ve gri-siyah buyuk abdest.

Sindirim bozukluğunun nedenleri cok farklı olabilir. Pankreasta bir hastalık varsa, sindirim icin gereken enzimler eksik olabilir. Buna bozuk sindirim diyoruz. Sindirimin buyuk bir kısmı ince bağırsakta olduğu icin, buradaki bir hastalık onemli besinlerin sindirilmeden dışarı atılmasına neden olur. Bu durumda buyuk abdest yağlı gorunumludur. Gri veya solgun renkte ve normalden fazladır. Kotu kokuludur ve kopukludur. Buyuk abdestle yağ ve protein kaybı olur. Besinlerin sindirilememesi A, Bi 2, D, E ve K vitaminleriyle folik asit kaybına neden olur. Kanda B12 ve folik asit duşukluğu besinlerin sindirilemediğinin başlıca gostergesidir. Surekli yağ kaybıyla birlikte kalsiyum da vucuttan atılır ve istenmeyen sorunlar doğar:

Bobrek taşları (kalsiyum oksitli) ve kemiklerde osteomalacia adı verilen kemik erimesi denilen hastalık ortaya cıkar.

COLYAK (TROPİK OLMAYAN) SPRU

Colyak (tropik olmayan) spru, emilim bozukluğunun yaygın bir nedenidir. Bu hastalığa, buğday, cavdar, yulaf ve arpada bulunan bir protein olan glutene karşı duyarlılık yol acar. Glutene tahammulsuzluk, barsağın icini doşeyen tabakanın besinlerin emilmesini sağlayan ince kıvrımlarını (vilusler) yitirmesine neden olur. Ayrıca, barsak enzimleri yeterli miktarda uretilmemeye başlar. Sık gorulen belirtiler, kotu kokulu ishal, şişkin karın ve anemidir.

Colyak spru cocuklarda sık sık gorulur. Bu cocuklarda, en carpıcı belirtiler kilo kaybı ve buyuyememedir. Cocuklarda raşitizmin kemik değişiklikleri gorulebilir; yetişkinlerde kemik ağrısı ve aşırı hassasiyetiyle birlikte osteomalasi ortaya cıkabilir.

Aşırı miktarlarda yağ ve protein icerip icermedlgini anlamak icin dışkınızı incelemenin yanısıra, doktorunuz colyak spru hastalığından kuşkulanırsa, ince barsağın baryumlu rontgenini (bkz. Yemek Borusu, Mide ve Barsağın Baryumlu Rontgeni) isteyebilir. Ağızdan sokulan bir aletle incebarsağın ic yuzeyinden biyopsi de alınır. Numune tropik olmayan spruya ozgu değişiklikler acısından mikroskop altında incelenir.

Colyak hastalığı, genellikle yemeklerden gluten iceren gıdaların kaldırılmasıyla tedavi edilir. Bazı besin eksikliklerini karşılamak icin, başlangıcta vitamin ve mineral ilaveleri verilebilir. Doktorunuz ya da diet uzmanınız, uygun bir glutensiz diyet konusunda size yol gosterecektir.

Glutensiz bir diyet dikkatli bir şekilde uygulanırsa, birkac aylık bir donem icinde ince barsağın vilusleri normal bicimlerine ve emme kabiliyetlerine ulaşırlar. Dışkınız normale doner ve kilo kaybı sona erer. Glutensiz diyet hayat boyu izlenmelidir, yoksa belirtiler tekrar ortaya cıkar.

TROPİK SPRU

Bu, emilim bozukluğuna neden olan başka bir hastalıktır. Dunyanın tropik bolgelerine giden ziyaretcileri etkiler. Belirtiler tropik bolgeden donuldukten aylar, hatta yıllar sonra ortaya cıkabilir. Bu hastalığın nedeni belirsizdir, ama bulaşıcı bir mikroorganizma olabilir.

Tropik sprusu olan kişiler ishal, kilo kaybı, anemi ve kilo alamama sorunlarıyla karşılaşırlar. Teşhis testleri temel olarak colyak sprunun testleriyle aynıdır.

Tropik sprunun tedavisi genellikle bir folik asit ve vitamin ilavesi ile tetrasiklin gibi bir antibiyotikten oluşur. Genellikle, ozel bir diyet gerekmez. Hastalığın şiddetine bağlı olarak, 6 ay kadar antibiyotik kullanmanız gerekebilir.

AŞIRI BAKTERİ ARTMASI

Normal olarak,bakterilerin ince barsakta aşırı artması bir sorun değildir, cunku barsağın surekli hareketi (peristaltizm) bakterileri dışarı atar. Ancak, bazı koşullar altında, barsak bakterileri emilim bozukluğuna yol acacak bir duzeye kadar artabilirler. Bu durum, barsağın da tutulduğu şeker hastalarında ishale katkıda bulunan bir faktor olabilir.

Bakterilerin aşırı artmasının nedeni genellikle peristaltizmin (barsağın kas hareketi) zayıflamasıdır, bu da bakterilerin birikmesine olanak sağlar. Bakterilerin aşırı artması, ince barsağın bazı kısımlarına uygulanan baypas ameliyatlarından sonra da gorulur. Teşhis ince barsaktan kultur icin alınan orneklerle ya da bazen kan ya da idrar alınmasını iceren dolaylı testlerle yapılır. Tedavi, her ay 1 hafta gibi periyodik bicimde verilen antibiyotiklerle yapılır.

SKLERODERMA

Skleroderma barsağı etkilediğinde, kas duvarlarının incelmesine yol acar, bu da hem besinlerin emilimini hem de barsağın hareketini zayıflatır. Skleroderma yemek borusunun kas tabakasını da da etkileyebilir ve mide yanmasına neden olabilir.

Hastalık ilerlediği ve başka organlara yayılabileceği icin, klinik olarak ilerleyici sistemik skleroz (F SS) olarak bilinir. Bu kronik hastalığın nedeni bilinmemektedir. Bakterilerin aşırı buyumesinin yol actığı şiddetli ishalle ilişkili olabilir. Periyodik olarak (her ay bir hafta gibi) verilen antibiyotikler yararlı olabilir.

AİDS

Emilim bozukluğu sorunları yaratan başka bir hastalık kazanılmış bağışıklık yetmezliği sendromudur (AIDS). Başlıca belirtiler olan ishal ve kilo kaybının AIDS hastalarında ince barsak ve kolondaki enfeksiyonların sonucu olduğu duşunulmektedir.

WHİPPLE HASTALIĞI

Bu emilim bozukluğu hastalığı esas olarak 45 yaşın uzerindeki erkekleri etkilemektedir. Hastalığa henuz kesin olarak tanımlanamamış bir enfeksiyon etkeninin yol actığı duşunulmektedir. lshal, karın ağrısı, ilerleyen kilo kaybı ve derinin koyulaşması gibi belirtiler ortaya cıkabilir.

Bakteri enfeksiyonu da duşuk dereceli ateşe yol acabilir. Teşhis ince barsaktan alınan bir biyopsiyle yapılır.

Uzun donemli antibiyotik kullanımı, tipik olarak Whipple hastalığına bağlı emilim bozukluğunu duzeltmekte etkilidir.

AMİLOİDOZ

Nişastaya benzer ozellikleri olan amiloid denilen bir proteinin varlığı bu hastalığı ortaya cıkarır.

Bu proteinin istenmeyen birikimlerinin vucudun neresinde gorulduğune bağlı olarak, sonuclar onemsiz ya da ciddi olabilir. Orneğin, amiloidin ince barsakta birikmesi icini doşeyen tabakayı lastiksi, sert ve yapışkan hale getirir ve sonuc olarak ciddi bir emilim bozukluğu ortaya cıkar. Bu durumun teşhisi ince barsak biyopsisiyle yapılır.

Amiloid birikintilerinin oluşmasını onlemenin bilinen bir yontemi yoktur. Tedavi, belirtileri azaltmaya ya da amiloidozdan sorumlu olabilecek temeldeki bir hastalığı tedavi etmeye yoneliktir. Bu tur hastalıklar tuberkuloz, Hodgkm hastalığı ve romatizmaya bağlı eklem iltihabıdır.

LAKTOZ TAHAMMULSUZLUĞU

İnek sutundeki başlıca şeker olan ve yalnızca sutte ve sut urunlerinde bulunan laktozun sindirilmesi icin laktaz enzimi gereklidir. Laktoz tahammulsuzluğu, ince barsak duvarlarının ic tabakası bu enzimi normal miktarlarda uretmediği zaman ortaya cıkar.

Laktoz tahammulsuzluğu, belirli bir miktarın uzerinde sut alındığında, karın kramplarına, şişkinliğe, ishale ve aşırı gaza yol acar. Az miktarda sut genellikle belirtilere yol acmaz. ince barsağın icini doşeyen tabakadaki duşuk bir laktaz duzeyi ya da laktaz eksikliği, etkilenen kişilerin yuzde 70 kadarında sorun yaratmayabilir.

Kuzey ve Batı Avrupalı beyazlarda ve onların Amerika Birleşik Devletleri ndeki torunlarında, duşuk laktaz duzeyi gorece az gorulur. Bu nedenle, laktoz tahammulsuzluğune bu insanlarda cok sık rastlanmaz. Duşuk laktoz duzeyleri , Akdeniz, Afrika ya da Asya kokenli insanlarda daha sık olarak gorulmektedir.

Duşuk laktoz duzeyleri, tropik olmayan ya da tropik spru, ince barsaktaki virus ya da bakteri enfeksiyonu ve kistik fibroz gibi başka emilim bozukluğu rahatsızlıklarında ortaya cıkabilir.

Laktoz tahammulsuzluğu varsa, sut urunlerini diyetinizden tamamen cıkarmanız gerekmez.

Sadece sut urunleri tuketiminizi azaltın, sutu yalnızca yemek sırasında icin ve kalsiyumu, laktozun sute gore duşuk olduğu sut urunleri olan peynir ve yoğurttan almaya calışın. Başka bir secenek, sutunuze karıştırabileceğiniz ticari bir laktaz preparatı almaktır. Bu preparatlar laktozu kolayca sindirilebilen basit şekerlere donuşturur.

KISA-BARSAK SENDROMU

Barsağın buyukce bir kısmının ameliyatla alınmasından sonra, bazı insanlarda emilim bozukluğu sorunları ortaya cıkabilir. Bu duruma kısa-barsak sendromu adı verilir. ince barsağın farklı bolgelerinde farklı besinler emildiği icin, cerrahi mudahalenin besin emilimi uzerindeki etkisi, barsağın ne kadar buyuk bir parcasının ve hangi parcasının alındığına bağlıdır. Barsağın onemli bir kısmı alınmadıkca, kalan kısım genellikle daha fazla emilime uyum sağlamakta ve boylelikle besinlerin emilim yetersizliğini onlemektedir.