KABAKULAK VE NEDENİ
Viruslerin, tukruk bezlerinde enfeksiyon yapması ve burada buyumeye neden olmasıyla ortaya cıkan bulaşıcı bir hastalıktır. Kulağın alt tarafında şişlik oluştuğu icin kabakulak denir. Cocukluk cağında gorulur, fakat bu hastalığı gecirmemiş kişilerde yetişkinlik doneminde de gorulebilir.
Kabakulak, kış ve bahar aylarında daha cok gorulur. Hasta kişilerin oksurmesi, hapşurması ya da başkalarını opmesi sırasında bu virusler damlacıklarla beraber havada ucuşur. Bu ortamda bulunan kişiler de nefes alırken, solunum yoluyla bu virusu kaparlar. Boylece hastalık insandan insana bulaşmış olur.
Hastalığın belirtileri, virus vucuda girdikten sonra yaklaşık 3. haftada ortaya cıkar. Bu hastalığa bir kere yakalandıktan sonra vucut buna karşı bağışıklık kazanır. Tekrarlaması soz konusu değildir.
KABAKULAĞIN BELİRTİLERİ
Cenenin arka alt tarafında şişlik oluşur. Once bir tarafta olur sonra diğer tarafta da gorulur. Tukruk bezlerinde ağrı vardır. Boğazda da ağrı hissedilir. Ağız acıp kaparken, bir şeyler ciğnerken ağrı olur. Hafif ateş ve baş ağrısı ortaya cıkar. Hasta halsiz ve yorgundur. Yumurtalıklarda iltihaplanma olursa, hasta karın ağrısı ceker. Baş, şişlik olan tarafa doğru biraz yatık durur. İştah kaybı gorulur. Hastalık şiddetli olursa ve iltihap yayılırsa boyunda tutulma olabilir. Bulantı ve kusma buna eşlik edebilir. Cok nadir vakalarda hastalık belirti vermeyebilir. KABAKULAK HANGİ RAHATSIZLIKLARA YOL ACAR?
Kabakulağa neden olan mikrop, kana girdiğinde yayılır ve diğer organlara da ulaşır. Buralarda iltihaplanmaya neden olur. Beyin zarına geldiğinde menenjite yol acabilir. Bu durumda baş ağrısı şiddetlenir ve hasta kusmaya başlar. Ense sertliği gorulur. Mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Sadece beyin değil, başka yerlerde de iltihaba neden olur. Bobrekte, pankreasta, sinirlerde iltihap oluşabilir. Kadın ve erkekte yumurtalıkların iltihabı sonucu kısırlık gelişebilir. Hastalığın şiddetli seyrinde ve yayılmasından sonra sağırlık gorulebilir. Kabakulak, gebeliğin erken doneminde ortaya cıkarsa duşuk gelişebilir. Gozyaşındaki bezler şişerse, gormede bozukluklar ortaya cıkabilir. Fakat nadir rastlanan bir durumdur. Sakatlığa yol acabilir. Kişinin, gunluk yaşamını aksatmasına neden olur. İş ya da okul hayatına ara vermek zorunda kalır.
NASIL TANI KONUR?
Tanı koymak zor değildir. Hastanın doktora verdiği bilgiler ve yapılan fizik muayene sonucu tanı konabilir. Kabakulak olan biriyle yakın temasta bulunma, tanı konmasına yardımcıdır. Tukruk bezlerinin şişmesi de aynı şekilde kabakulak olduğunu gosterir. Genelde gerek yoktur ama kan tahlili sonucu kandaki antikor seviyesine bakılır. Cok fazla artması kabakulak tanısı icin onemli bir bulgudur.
KABAKULAK TEDAVİSİ
Kabakulak tedavisinde kullanılan ozel bir yontem yoktur. Tedavi evde uygulanır. Hastalık belirtiler goruldukten iki hafta sonra iyileşmeye başlar. Genelde kullanılan ilaclar hastalığın belirtilerini ortadan kaldırmaya yoneliktir. Baş ağrısı icin ağrı kesiciler, ateşi duşurmek icin ateş duşuruculer kullanılır.
Hastanın yumuşak gıdalarla beslenmesi tavsiye edilir. Ağrının azalmasına yardım eder. Asitli gıdalardan kacınmak gerekir. Cunku tukruk salgısını arttırırlar. Bol miktarda su icilmelidir. C vitamini bağışıklık sisteminin guclenmesini sağlar.
Hasta ayrı bir odada, diğer aile uyelerinden izole edilmelidir. Yaklaşık on gun suren bir yatak istirahati tavsiye edilir.
KABAKULAKTAN KORUNMA YOLLARI
Yapılan MMR aşısı ile bu hastalıktan korunabilirsiniz. Diğer aşılarla birlike uygulamanın bir zararı yoktur. Aşının zararı yoktur. Hayati tehlikeye neden olması cok duşuk bir ihtimaldir. Cocuklarda, 1-1.5 yaş arasında ve 4-5 yaşlarında olmak uzere iki kere uygulanmalıdır. Yuzde 95 oranında koruma sağlar.
Hamilelerde uygulanması yasaktır. Hatta aşı olunduktan sonra ilk uc ay hamile kalınmaması gerekir. Kanser, aids gibi bağışıklık sistemini etkileyen hastalıkları olanlar bu aşıyı yaptırmadan once doktoruyla goruşmelidir.
Aşı bulunmadan once menenjitin en buyuk sebeplerinden biriydi. Gunumuzde bu aşının yapılmasıyla artık kabakulak silinmeye başlamıştır. Gorulme sıklığı, gecmiş donemlere gore cok azalmıştır.