Erken saptanabilen bobrek kanserlerinde cerrahi ile tam tedavi sağlama şansı oldukca yuksek. Bu nedenle hastalığın belirtileri ile ilgili bilgi sahibi olmak buyuk onem taşıyor. Hattat Hastanesi Uroloji Bolum Başkanı ve Cerrahpaşa Tıp Fak. Androloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Halim Hattat, Mynet okurları icin yazdı.

Bobrekler, karın ust bolgesinde bulunan ve idrarı oluşturan bir cift organdır. Oluşan idrar ureter adı verilen iki ince borucuk aracılığıyla idrar kesesine aktarılır. Bobrekler sırtta goğus kafesinin iki yanında yer alırlar ve kuvvetli sırt adaleleri ve alt kaburga kemiklerince dış etkilere karşı korunurlar. Etrafında Gerota kılıfı adı verilen kalınca bir kılıfla kaplı olup ayrıca da ust yuzeyi tıpkı bir elmanın dış kırmızı kabuğu gibi bir zarla kaplıdır. Ana atardamar (Aorta)dan gelen bir damarla kanlanırken, toplayıcı damarı ana toplar damarlara (Vena Kava) boşalır. Vucutta metabolizma sonrası oluşan zararlı maddeleri ve fazla suyu idrar yoluyla uzaklaştırmak ana gorevidir. Bunun yanısıra kan basıncını (tansiyon) ayarlamada ve kan yapımında da rol oynarlar.

Bobrek kanseri genellikle 50-70 yaşları arasında ortaya cıkar. Erkekte kadına gore 2-3 kat daha fazla gorulur. Bobrek kanserinin nedeni henuz tam olarak bilinmemektedir. Bobrek kanseri turlerini iyi huylu ve kotu huylu olmak uzere 2 guruba ayırırız. Bobrekte en sık gorulen kitle basit bobrek kistleridir. Bobrek kisti iyi huylu bir kitle olup kanserden tamamen farklıdır. Coğu zaman raslantısal olarak ortaya cıkan bobrek kistleri insan yaşamını hicbir zaman tehdit etmez. Bobrek kisti saptanan hastalar gereksiz yere paniğe kapılırlar ve tedavi arayışı icine girerler. Gercekte bobrek kistleri coğu zaman tedaviyi bile gerektirmezler, yalnızca izlemek hemen daima yeterli olur. Bobrek kanseri ise kotu huylu bir kitle olup, bobrek kistlerinin aksine insan yaşamı icin tehdit oluşturabilmektedir. Renal hucreli kanser, bobrekte kanı suzen ve idrar oluşturan dokulardan koken alır. Bobrek kanseri buyudukce etrafında yer alan lenf bezeleri, karaciğer, kalın barsak ve pankreasa yayılabilir. Bunun yanında, ana tumorden kopan tumor parcaları vuCudun diğer uzak taraflarına giderek yerleşebilir (Metastaz).

Bobrek kanserinin bilinen risk faktorleri:
-Sigara
-Aile oykusu
-Diet
-Yuksek tansiyon
-Şişmanlık
-Mesleki risk faktorleri: Celik endustrisi, petrol, kadmiyum, kurşun endustrisi calışanları ve asbestoza maruz kalanlarda bobrek kanseri riski artmaktadır.
-Radyasyon
-Diyaliz: Kronik bobrek yetmezliği nedeniyle uzun sureli
-Hemodiyaliz programında olan hastalarda bobrek kisti ve bobrek kanseri riski daha fazladır.
-Genetik: Von Hippel-Lindau hastalığı genetik gecişli bir hastalık olup beraberinde iki taraflı bobrek ve diğer bazı organlarda kanser ortaya cıkması soz konusu olabilir. Bu hastalar ve ailesi yakından izlenmelidir.

BELİRTİLERİ NELER?

Bobrek kanserleri erken donemlerinde sıklıkla herhangi bir belirti veya şikayet oluşturmaz. Bobrek kanserinin buyumesi ile birlikte bazı belirtiler ortaya cıkabilir. Bunlar; İdrarda kan varlığı, gozle gorulebilen kanama veya sadece idrar tahlilinde gorulebilen mikroskobik kanama şeklinde olabilir.

-Bobrek bolgesinde muayenede ele gelen kitle
-İştahsızlık
-Kilo kaybı
-Tekrarlayan ateş
-Devamlı olabilen yan ağrısı
-Genel halsizlik ve kendini kotu hissetme

Tansiyon yukselmesi, kan değerlerinde normalin altına inme (kansızlık) de bobrek kanserlerinde gorulebilir.Yukarda bahsedilen belirtiler bobrek kanseri dışındaki hastalıklarda da gozlenebilir. Bu belirtileri olan kişiler doğru teşhis ve tedavi icin en kısa zamanda bir uroloji uzmanına başvurmalıdır.

Ancak unutulmamalıdır ki erken donem bobrek kanserlerinde hicbir belirti olmayabilir. Bu nedenle doktora başvurmak icin yukarda bahsi gecen belirtilerin ortaya cıkması beklenmemelidir. Zira erken donemde yakalanan bobrek kanserlerinin tedavi başarısı ve buna paralel olarak da tedavi sonrası yaşam suresi cok daha yuz guldurucu olur.

TANI NASIL KONULMAKTADIR?

Doktorunuz ile goruşmenizde genel sağlık durumunuz hakkında sorular sorulacak, takiben fizik inceleme yapılacaktır. Ardından, genel sağlık durumunuzu değerlendirmek amacıyla sizden kan ve idrar ornekleri alınacaktır. Bobrek ve cevre organların değerlendirilmesi amacıyla da ceşitli radyolojik tetkiklerden faydalanılmaktadır. Bunlar arasında ultrasonografi, İVP, bilgisayarlı tomografi, MRI vb. tetkikler yer alır.

Bir kez bobrek kanseri on tanısı konulduktan sonra hastalığın yayılım derecesini anlamak amacıyla doktorunuz ek tetkikler isteyebilir.

BOBREK KANSERLERİNDE TEDAVİ

Bobrek tumorunun tedavisi hastanın yaşı, genel sağlık durumu ve kanserin yayılım derecesine (evre) gore belirlenir. Bobrek kanserlerinde birinci basamak tedavi cerrahi yontemle mevcut kanserli dokunun tamamen cıkarılmasıdır. Ancak unutulmamalıdır ki cerrahi ile tam tedavinin sağlanabilmesinde kanserin derecesi ve evresi cok onemlidir. Erken saptanabilen bobrek kanserlerinde cerrahi ile tam tedavi sağlama şansı oldukca yuksektir.

Kanserin evresi, buyukluğu ve sayısına gore değişmek uzere ya radikal operasyon ile bobrek, bobrek ustu bezi ve etrafındaki zar ve yağ tabakaları ile birlikte tamamen cıkartılır (radikal nefrektomi) yada kısmi olarak yalnızca tumorun cıkarılması (parsiyel nefrektomi) soz konusu olabilir. Cerrahi teknik cerrah tarafından belirlenmek uzere acık operasyon yada laparoskopik denilen kapalı yontemle olabilir. Kalan bobrek normal ise, hastalıklı bobreğin alınması bobrek fonksiyonları acısından her hangi bir sorun yaratmaz. Cerrahi tekniğe bağlı olmak uzere hasta genellikle ameliyattan sonra 3-4 gunde hastaneden cıkarılabilir. Hastaneden cıktıktan sonra rahatlıkla normal gunluk aktiviteye gecilebilir. Cıkarılan ornekler histopatoloji yontemiyle incelenir ve tumorun cinsi, karakteri ve yayılım derecesi belirlenir. Bu, hem tanıyı kesinleştirir hem de yayılım hakkında bilgi verir. Kanser Gerota kılıfı icinde ise hastaların buyuk kısmında başka ek bir tedaviye gerek kalmaz. Eğer tumor kılıfın dışına cıkmışsa yada başka yerde de mevcutsa cerrahi sonrası ek bir tedavi gerekecektir.

Ameliyattan sonra hastalığın derecesine gore gerekirse immunoterapi denilen ek bir tedavi yontemine başvurulabilir.

Biyolojik tedavi (immunoterapi): Aslında vucutta da doğal olarak uretilen savunma sisteminin silahları olarak nitelendirilebilecek maddelerin Dışarıdan vucuda verilmesi suretiyle biyolojik yapının daha iyi kullanılması ve guclendirilmesi amaclanmaktadır. Bu maddelerin uygulanması doktor tarafından belirlenen bir program dahilinde olmaktadır. Yan etkileri nedeniyle son derece dikkatli ve deneyimli merkezlerde uygulanması uygundur. Biyolojik tedavi sırasında hasta yan etkilerinin izlenebilmesi icin coğu kez hastanede kalır. Bu tedaviler yan etki olarak kas ağrısı, halsizlik, dikkat kaybı, ateş, kusma ve ishale neden olabilir. Hastalar genelde kendilerini cok yorgun hissederler. Bazılarında deri dokulmesi olur. Bu problemler cok ciddi olabilir ama tedavi bitince bu etkiler kaybolur.

Kemik tutulumu olan hastalarda bolgesel ışın tedavisinden de (Radyoterapi) faydalanılır. Radyasyon tedavisi: Radyasyon tedavisi vucut dışındaki radyoaktif bir kaynaktan gelen yuksek enerji iceren ışınların kanser hucrelerini oldurmek icin kullanılmasına dayanır.

Kemoterapi: Kemoterapi kanserli hucreleri oldurmek icin ilac kullanılmasıdır. Diğer bir cok kanserde etkili olmasına rağmen bobrek kanserinde cok sınırlı bir etki gosterir. Buna rağmen araştırmacılar yeni ilac ve ilac kombinasyonlarını denemektedirler.


Hormon tedavisi: Hormonlarla hucrenin buyumesi kontrol altına alınmaya calışılır. Hormon tedavisi ilerlemiş bobrek kanserlerinde kullanılır.

Akılda tutulması gereken onemli bir nokta da bobrek kanserlerinde cerrahi tedavi sonrası uzun yıllar boyunca duzenli takiplerin hastalığın kontrolu acısından onemli olduğudur

Yazı: [email protected]