Arpacık
Sık karşılaşılan bir sorundur. Nadiren cerrahi girişimler gerektirmekle birlikte, genellikle antibiyotik uygulamasıyla ve oteki basit yontemlerle iyileştirilebilmektedir. Arpacık, etkilediği gozkapağı bezlerine gore ikiye ayrılır. Gozkapağının dışında kirpiklere bağlı yağ bezleri vardır. Bunlar, gozun yuzeyini koruyan yağı (sebum) salgılarlar. Bazen salgı bezi kanalı tıkanır ve icerde kalan bakteriler "dış" arpacığa neden olurlar.

Gozkapağının icinde ise, "meibom bezleri" denen bir dizi bez daha vardır. Bunlar da yağ bezleridir, ancak kirpiklerle bağlantılı değillerdir, gozkapağının arka yuzune acılırlar. Burada oluşan bir tıkanıklık ve enfeksiyon da "ic" arpacığa neden olur.

Arpacık daha cok, derileri kuru ve egzamaya eğilimlilerde gorulur. Kepek ve pullanma bu koşullarda ortaya cıkar ve arpacık bunların etkisiyle oluşur. Diğer enfeksiyonlarda olduğu gibi, genel olarak beden sağlığının bozuk olması ve direnc duşukluğu de arpacığın sık gorulmesine neden olur.

Arpacık ortaya cıkmadan birkac gun once gozde kaşınma ve batma hissi başlar. Arpacık bir iki gunde ortaya cıkar. Kucuk, ağrılı bir nokta biciminde başlar; sonra şişerek belirgin kırmızı bir pustul (ici irin dolu kabarcık) halini alır. Dış arpacık kolayca tanınır. Ama ic arpacığın gorulmesi icin gozkapağını dışa doğru cevirmek gerekir. Şişen meibom bezi gozkapağını gerdiğinden ic arpacık, dış arpacıktan daha ağrılıdır.

Arpacıkla birlikte gozkapağındaki ağrı ve batma hissi artar. Işık ağrıyı artırır (fotofobi) ve goz surekli sulanır. Fotofobi, goz sulanması ve surekli burnunu cekme, cocukta, kızamık gibi daha ciddi bir hastalığı akla getirebilir

Yeterince erken anlaşılırsa, antibiyotikli merhem ya da damlalar arpacık oluşumunu onleyebilir. Ancak, coğunlukla tanıdan once pustul(ağızlaşma) oluşur ve antibiyotikler etkisiz kalır. Tek tedavi, oluşan iltihabın boşalmasını sağlamaktır. Sıcak kompres, kan akımını artırıp gozkapağını yumuşatarak ağrıyı azaltır ve enfeksiyonun iyileşmesini kolaylaştırır. Basit bir sıcak kompres, tahta bir kaşığın cevresine pamuklu bir kumaş ya da pamuk sarıp sıcak suyun altına tutularak yapılabilir. Su dayanılabilir sıcaklıkta olmalı ve kaşık her seferinde kapalı goz ustunde en az 10 dakika tutulmalıdır. Dış arpacığın yerleştiği kıl koku kolayca fark edilir. Kirpik bir cımbızla alınırsa, arpacık kendiliğinden boşalır, ağrı ve şişlik azalır.

İc arpacığın tedavisi daha zordur. Enfekte olan meibom bezi dışarı acılmaya calışır ama kalın gozkapağını delemez. Sonunda akyuvarlar enfeksiyonun ustesinden gelir ve belirtiler ortadan kalkar ancak geride mikropsuz bir iltihap kisti kalır. Meibom kisti, gozkapağının altında ağrısız, kucuk bir kitle halinde hissedilir ve ancak cerrahi girişimle cıkarılabilir. Lokal anestezi altında gozkapağı dışa cevrilerek kist alınır, cevresi temizlenir.

Gozu ovuşturmak, enfeksiyonu bulaştıracağı icin zararlıdır. Kepeğin onlenmesi de onemlidir, cunku arpacıkta rolu olduğu duşunulmektedir. Neden blefarit, yani gozkapağı iltihabı ise, uzun sureli antibiyotik tedavisi ve hafif kortizonlu damlalar etkili olabilir.
Bircok vakada neden bilinememektedir.
Op. Dr. Şaban Coşkun