Kralların hastalığı ve hastalıkların kralı" olarak bilinen gut hastalığının, en azından Hipokrat zamanından beri bir cok araştırmaya konu olduğu ve sayısız kişiyi etkilediği bilinmektedir.
Gut bazı eklemlerde ağrı, duyarlılık, kızarıklık, şişlik ve ısı artışı ile ani olarak gelişen, şiddetli ataklarla seyreden bir hastalıktır. Genellikle her seferinde bir eklemi etkiler ve bu eklem coğunlukla ayak başparmak eklemi olmaktadır. Diz, dirsek ve el bileği gibi diğer eklemler de etkilenebilir. Ataklar cok hızlı olarak gelişir ve ilk atak genellikle gece olur. Tum romatizma turleri icinde en ağrılı olanıdır. Ataklar şu nedenlerle gelişebilir:

Cok fazla alkol alımı
Cok sıkı diyet ve aclık
Bazı yiyeceklerin fazla yenmesi
Operasyon gecirme (diş cekimi gibi basit bir girişim bile neden olabilir)
Ani, şiddetli bir hastalık gecirme
Aşırı yorgunluk ve herhangi bir nedenle aşırı derecede endişelenme
Eklem travması, yaralanma
Kemoterapi uygulanması
Diuretik ilacların alınması
(Diuretikler tansiyon yuksekliğinde kullanılan, vucuttan sıvı atılımını sağlayan ilaclardır)

Unutmayınız !
Bir gut hastasıysanız ve kucuk bir yaralanma, travmadan sonra ekleminizde cok ağrı olursa ve iyileşmesi umulandan uzun surerse, bunun bir gut atağı olabileceğini duşunun.
Vucut sisteminizi rahatsız eden herhangi bir olay gut atağını başlatabilir. Akut atağın erken bulguları acısından tetikte olunuz; cunku tedaviye ne kadar erken başlanırsa o kadar yararlı olur.

Gut hastalığının nedeni nedir?
Gut vucudumuzdaki urik asit fazlalığından oluşur. Urik asit sağlıklı kişilerin kanında da ceşitli kimyasal işlemler sonucunda bir yıkım urunu olarak bulunur. Ancak urik asidin fazlalılığı ya urik asidin yapım fazlalığından, ya bobreklerden atımının az olmasından ya da vucutta urik asit haline donuşen purinlerin bazı yiyeceklerle fazla miktarda alınmasından kaynaklanır. Kırmızı et, deniz urunleri ve bakliyat purin acısından zengindir. Alkollu icecekler de urik asit seviyesini belirgin olarak artırır. Gut hastalığının fazla yeme ve icme nedeniyle ortaya cıktığı goruşu doğru değildir. Bazı yiyeceklerin fazla yenmesi ya da cok kilo alınması gut hastalarında atakları daha cok ortaya cıkarabilir.
Vucutta urik asidin gecirdiği kimyasal işlemlere ait sorun ailelerde kalıtsal olarak gecebilir ya da başka bir hastalığın komplikasyonu olarak ortaya cıkabilir. Bu sorun, kişiye anne-babasından ya da buyukanne-dedelerinden geciş yapar. Ancak cevresel faktorler de rol oynayabilir. Ayrıca ailenin her bireyinde gut atakları gorulmez.

Zamanla, kanda urik asit fazlalığı eklemler etrafında birikimlere yol acar. Sonucta, urik asit eklemler icinde dikiş iğnesine benzer kristaller oluşturur ki bu durum gut ataklarına neden olur. Bu kristaller sadece eklem icinde oluşmaz. Urik asit aynı zamanda cilt altında, kulak memesinde tofus olarak ve idrar yollarında bobrek taşları olarak karşımıza cıkabilir. Tofus kucuk, beyaz bir sivilceye benzer.

Uzun donemdeki riskler nelerdir?
ılk gut atakları eklemlerde kalıcı hasara yol acmaz ve eklemleriniz tamamen normal olarak kalır. Ancak bir eklem surekli bir şekilde gut ataklarına maruz kalırsa ki - bu durum artık yapılan tedaviler sonucunda cok nadirdir - o zaman urik asit kristalleri ekleme zarar verir ve kronik artrit gelişebilir. Hafif olgularda ataklar cok nadirdir ve ataklar arasına yıllarla olculen sureler girer ve kalıcı bir hasar gelişmez.

Gut hastalığı şişmanlık, hipertansiyon, hiperlipidemi ve diabet hastalığı ile yakından ilişkilidir. Gut tedavi edilmezse, bobrek taşları oluşabilir.

Gut hastalığının tanısı nasıl konur?
Ceşitli romatizmal hastalıklar gut atağını taklit edebildikleri icin ve tedavi de gut hastalığına ozgu olduğu icin doğru tanı cok onemlidir. Fizik muayene ve tıbbi oyku tanı icin cok yararlıdır.

Doktorunuz aşağıdaki araştırmaların yapımasını isteyebilir:

Kan testi. Kandaki urik asit miktarı olculur. Ancak bu sonuc yanıltıcı olabilir. Cunku gut hastalarında urik asit miktarı normal, hatta duşuk duzeylerde olabilir. Aynı zamanda sağlıklı kişilerde, ozellikle de şişmanlarda yuksek duzeyler saptanabilir.
Eklem sıvısının incelenmesi. Eklem icindeki sinovyal sıvı doktorunuz tarafından bir enjektor yardımıyla cekilebilir ve mikroskop altında urat kristallerinin olup olmadığı araştırılabilir. Eğer bu kristaller saptanırsa, gut tanısı doğrulanır. Bu test ozellikle gut hastalığı tipik olmayan şekilde başlarsa cok yararlıdır. Orneğin, gut hastalığı romatoid artrit gibi başka bir romatizmal hastalığı bazen taklit edebilir.
Eklemlerin direkt grafisinin (rontgen) cekilmesi. Doktorunuz isterse ekleminizin grafisi cekilebilir ancak genellikle sonuc normaldir ve tanıda yardımcı olmaz.

Unutmayınız !
Tekrarlayan gut atakları ekleminize hasar verebilir ve artrite neden olabilir. Modern tedavi yontemleri artrit gelişimini engelleyebilir.

Gut hastalığı nasıl tedavi edilir?

Diyet
ılaclar: Kolşisin, kortikosteroid, steroid olmayan antienflamatuvar ilaclar, probenesid, sulfinpirazon
Cerrahi (cok nadir)
Akut gut atakları antienflamatuvar analjezik ilaclarla tedavi edilir. Bu ilaclar ağrıyı azaltır ve enflamasyonu geriletir. Bu ilacların gut hastalığında kısa sureli kullanılmaları yeterli olduğundan genellikle onemli yan etkilere neden olmazlar ve iyi tolere edilirler. Ancak bazen hazımsızlık, mide ağrısı, bulantı, dokuntu, baş ağrısı gelişebilir. Astım hastaları da bu ilacları kullanırken dikkatli olmalıdır. Daha once ulser geciren kişiler mutlaka doktorlarını bu konuda uyarmalıdır; boylece doktorunuz zararlı olmayacak tedavi seceneklerine yonelebilir. Aspirin ve aspirin kapsayan ilaclardan akut ataklar sırasında mutlaka kacınılmalıdır.

Akut atağın tedavisinde kullanılan bir diğer ilac kolşisindir. Kolşisin cok etkin olmakla beraber sıklıkla bulantı, kusma ve ishal gelişimine neden olabilir. Bu ilacın damar yoluyla kullanımı bu yan etkilerin gorulumunu azaltır. Doktorunuz eğer kolşisin vermeyi uygun gorurse, ağrınız gecinceye kadar ya da ishal gibi yan etkiler gelişinceye kadar 2 saatte bir ilacınızı almayı onerecektir.

ılaclarınızı atağın hemen başlangıcında almanız daha etkili olacaktır. Bu nedenle doktorunuzun onereceği ilacları evde bulundurmanız ve atak geliştiğinde doktorunuzu gorunceye kadar bunları almanız yararlı olacaktır.

Doktorunuzun onerilerine dikkatli ve tam olarak uymakla gut atağı cok hızlı ve başarılı olarak kontrol altına alınabilir. Ayak başparmağı gibi ağrılı bir eklemin korunması gereklidir. Kafes gibi bir yapının ayak uzerine yerleştirilmesi ve boylece eklemin battaniye, yorgan gibi ağırlıklardan korunması yararlı olacaktır.

Akut atak icin onerilen ilacların kan urik asit duzeyleri uzerine etkisi yoktur. Diğer bir deyişle, bu ilaclar yeni ataklar gecirmenizi ya da eklemlerde urik asit birikimini engellemez . Bu nedenle eğer ataklarınız sıklaşırsa, tofus/ bobrek taşı gelişirse ya da kan testlerinde urik asit duzeyleri yuksek olarak saptanırsa, doktorunuz kan urik asit duzeylerini duşurecek ilaclar onerebilir. Bu yonde bir karar alınması, atağınız olsun veya olmasın her gun ilac almanızı gerektirir. Bu amacla onleyici tedavi olarak kullanılan ceşitli ilaclar vardır. Ornek olarak vucutta urik asit oluşumunu bloke eden allopurinol ve bobreklerden urik asit atılımını sağlıyan probenesid verilebilir. ıdrarınızdaki urik asit miktarına bağlı olarak, bu iki tip ilac arasından secim yapılır. Doğru tedaviyle, gut hastalığı hemen hemen tum olgularda cok iyi kontrol altına alınabilir.

Unutmayınız!
Onleyici tedavi yaşam boyu surer.
Bol sıvı almalısınız.
Onleyici tedaviler yapılırken atak gelişirse, atak tedavisini ayrıca yapınız.

Diyet
Diyetin eskiden cok daha onemli olduğuna inanılıyordu; ancak etkili tedavilerin bulunmasından sonra bir cok gut hastası istediklerini yemeye ve icmeye başlamışlardır. Bazı yiyeceklerde hucre konsantrasyonu fazla olduğundan ve urik asit de hucre yıkımı ile oluştuğundan karaciğer, bobrek gibi sakatatların tuketilmemesi uygun olur. Protein kapsayan yiyecekler (ozellikle et) aşırıya kacmadan yenmelidir; bu yiyeceklerin belli miktarlarda tuketilmesi zaten sadece gut hastaları icin değil, herkes icin yararlıdır. Eğer kilo fazlalığınız varsa, kilo vermeniz sadece kandaki urat seviyesinin duşurulmesinde değil kalbiniz icin de yararlı olacaktır. Ancak cok sıkı diyet ve aclık da atakları tetikleyebilir.

Alkol
Aşırı miktarda alkollu icecek alınması gut hastalığının nedeni değildir; ancak bir atağı tetikleyebilir. Hangi iceceklerin icilmesi, hangilerinin icilmemesi gerektiği uzerine ceşitli soylentiler vardır; bunları ciddiye almayınız. Ancak bazen hastalar belli tipte bir alkollu iceceğin ataklarını başlattığını belirtirler. Bu durumda, hastanın o tipte iceceği icmemesi onerilir.
tip2000.com