Hrant Dink cinayeti sanığı Ogun Samast’ın yaşından buyuk gosterdiği iddiasıyla gundeme gelen kemik yaşı tespiti Turkiye’de sıklıkla uygulanıyor.


Agos Gazetesi Genel Yayın Yonetmeni Hrant Dink cinayetinin sanığı Ogun Samast’ın kucuk yaşta olmasıyla gundeme gelen ‘kemik yaşı’ tespiti, adlî vakıalarda sıklıkla başvurulan bir yontem haline geldi. Samast’ın gozaltına alınmasının ardından Dink’in avukatı Erdal Doğan, katil zanlısının 18 yaşından buyuk gorunduğunu iddia ederek gercek yaşının tespitini istedi. Kemik yaşı tespitinin Turkiye’de yaygın olmasının sebebi doğum kayıtlarının sağlıklı tutulmamasına dayanıyor. Cocukların hastane kayıtlarının olmaması nedeniyle kimlik yaşları genellikle farklı oluyor.

Ustelik Turkiye’de ‘evde doğum’ yaygın olduğundan coğu kişinin gercek yaşı tespit edilemiyor. Kemik yaşı tespiti ile ilgili diğer bir sorun da nufus cuzdanının kişilerin kendi beyanlarına gore cıkarılıyor olması. Ozellikle Doğu Anadolu ve kucuk yerleşim yerlerinde aileler olen cocuklarının kimliğini yeni doğan cocukları uzerine yaptıkları icin sorun yaşanıyor.

KEMİK YAŞI TESPİTİNDE TURK STANDARDI YOK

Gercek yaş tespiti sadece suc ve cezayı gerektiren durumlarda gecerli değil. Kız kacırma, askerlik, evlilik, miras hatta emeklilikte bile kemik yaşı icin başvuruluyor. Kız kacırma ve miras konularında da kişilerin yaşı bu şekilde belirleniyor. Gercek yaşının bu olmadığını, ailesinin kendisini gec yazdırdığını, bu yuzdende daha erken emekli olması gerektiğini iddia eden kişiler icin de aynı şey gecerli. Mahkemeler genellikle suc sayılan ve cezai yaptırımı olan konularda bu yola başvuruyor. Eğer kişiler herhangi bir adlî olayla karşı karşıya kalmamışlarsa o kişinin gercek yaşı asla tespit edilemiyor.

Peki, kemik yaşı neden onemli? Turk Ceza Kanunu’na (TCK) gore kişilere verilen ceza ve haklar yaşa gore belirleniyor. 15 ve 18 yaşını doldurmuş olmak hak ve ceza acısından oldukca onemli. Cunku yeni TCK’ya gore 15-18 yaş arasındaki sucluların cezaları duşebiliyor. Bu yaşlarda muebbet hapisle cezalandırılması gereken suclulara verilecek ceza 18-24 yıl. Kişilerin iyi hali goz onune alındığında da bu sure 9-10 yıla kadar duşebiliyor.

Kişinin gercek yaşının ortaya cıkarılması icin mahkeme, sanığın ‘yaş tashihini’ istiyor. Buna gore sanığın kemik grafiği cekilerek Adli Tıp Kurumu’na gonderiliyor. Ulkemizde kemik yaşı tespitini adli tıp hekimleri, radyologlar ve diş hekimleri yapıyor. Kişinin gercek yaşını tespit etmek icin el, bilek, dirsek, omuz, boyun, goğus ve leğen kemiklerinin filmi cekiliyor. Buralarda bulunan kemikleşme noktalarına bakılarak buyumenin tamamlanıp tamamlanmadığı tespit ediliyor. Yani kemikleşme noktaları kapanmışsa kişi gelişimini tamamlamış ve 18 yaşını doldurmuş deniliyor.

Aslında yaş tahmini diş hekimlerinin sıklıkla başvurduğu metotlardan biri. Ozellikle diş eğikliği ve cene bozukluklarını inceleyen ortodontistler bu yontemden yararlanıyor. Topraklık Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi’nden Ortodontist Dr. F. Serhat Ozsoy, yaş tahmininin en fazla ortodontik tedavilerde kullanıldığını soyluyor. Amacı ise cocukların gercek yaşını belirleyerek tedavinin zamanlamasını doğru yapmak.

Peki, kemik yaşı tespiti gerceği ne kadar yansıtıyor? Ankara Universitesi Tıp Fakultesi Adli Tıp Oğretim Gorevlisi Doc. Dr. Gurol Canturk, kemik yaşı tespitinin yuzde 90 doğru olduğunu ifade ediyor. Ancak Canturk, kemik yaşı tespitinin 20-25 yaşlarına kadar doğruya yakın bir oranda belirlendiğinin altını ciziyor. Cunku bu yaşlarda kişinin kemik noktaları tamamlanmış oluyor. 25 yaşından sonra da cok net tayin edilemiyor. Bu yaşlarda da cezai yaptırım veya hak sorunu olmadığı icin cok sık başvurulmuyor.

Ankara Universitesi Adli Tıp Anabilim Dalı Başkanı İ. Hamit Hancı kemik yaşı tespiti ile ilgili başka bir noktaya dikkat cekiyor. Hancı, yaş tashihi ile ilgili standartların yurtdışındakilere gore belirlendiğini dile getiriyor. Yabancıların Turk toplumundan farklı olduğuna dikkat cekerek, yeni standartların oluşturulması gerektiğine inanıyor. Ona gore adli tıp uzmanı, antropolog ve adli diş hekimleri konuyla ilgili calışma yapıp, Turk standartlarını ortaya koymalı. Yani 20 yaş dişinin Turk insanındaki yapısı nedir, koldaki kemikleşme yapısını ne zaman tamamlıyor gibi detaylı bir calışma yapılmalı.



YAŞ TESPİTİNDEKİ KRİTERLER

Kemiklerin gelişmesi

Ciltteki değişiklikler

Ergenlik belirtileri

Goz değişiklikleri

Dişlerin durumu

Ruhsal durum

Boy ve ağırlık

Kıllar