. Bilgisayarlı Tomografi (BT) Nedir?
Bilgisayarlı tomografi x-ışını (rontgen) kullanılarak vucudun incelenen bolgesinin kesitsel goruntusunu oluşturmaya yonelik radyolojik teşhis yontemidir. İnceleme sırasında hasta bilgisayarlı tomografi cihazının masasında hareket etmeksizin yatar.Masa manuel ya da uzaktan kumanda ile cihazın ''gantry'' adı verilen acıklığına sokulur. Cihaz bir bilgisayara bağlıdır. X-ışını kaynağı incelenecek hasta etrafında 360 derecelik bir donuş hareketi gercekleştirirken ''gantry'' boyunca dizilmiş dedektorler tarafından x-ışını demetinin vucudu gecen kısmı saptanarak elde edilen veriler bir bilgisayar tarafından işlenir. Sonucta dokuların birbiri ardısıra kesitsel goruntuleri oluşturulur. Oluşturulan goruntuler bilgisayar ekranından izlenebilir.Goruntuler filme aktarılabileceği gibi gerektiğinde tekrar bilgisayar ekranına getirmek uzere optik diskte depolanabilir. Ayrıca goruntuler bilgisayar tarafından işleme tabi tutularak birbirine dik eksenlerde yeniden yapılandırılmış goruntuler elde edilebilir. Bu goruntulerin de yardımıyla 3 boyutlu goruntuler oluşturulabilir. Yeni gelişmekte olan teknolojilerle sanal endoskopi yapma olasılığını vermektedir. Bu şekilde soluk borusunun, yemek borusunun, midenin, ince ve kalın barsakların, damarların ve idrar yollarının iceriden goruntulerini elde etmek mumkun olmaktadır. Bu yeni goruntuleme yontemleri şimdilik endoskopik yontemlerin eksikliklerini tamamlamak amacı ile kullanılmaktadır. Bilgisayarlı tomografi diğer x-ışın incelemelerine gore bazı avantajlara sahiptir. Ozellikle organların, yumuşak doku ve kemiklerin şekil ve yerleşimini oldukca net gosterir.Ayrıca BT incelemeleri hastalıkların ayırıcı tanısını yaparak tedavi yontemlerini değiştirmektedir.Diğer goruntuleme yontemlerinden daha erken ve doğru şekilde bircok hastalığın teşhisini sağlamaktadır. Hastalıklar erken teşhis edildiğinde daha iyi tedavi edildiklerinden, BT bu ustun ozellikleriyle doktorların bircok hayat kurtarmasına yardımcı olmuştur.

2. İnceleme rahatsızlık verici mi? Herhangi bir tehlikesi var mı?
İncelemenin kendisi tamamen ağrısızdır. İnceleme sırasında hastadan BT cihazının masasında hic hareket etmeksizin yatması istenir. Yapılacak incelemenin turune bağlı olarak hastaya kol damarlarından kontrast madde enjekte edilebileceği gibi kontrast madde icmesi de istenebilir. İncelemenin bu kısmı hasta icin biraz rahatsızlık verici olabilir. Kontrast maddeler iyot icerdiği icin bazı kişilerde allerjik reaksiyonlara neden olabilir. Hastanın inceleme oncesinde teknisyen ya da radyoloğa bu tur maddelere karşı daha once allerjik bir reaksiyon gosterip gostermediğini ve eğer varsa başka maddelere karşı allerjisini bildirmesi gerekir. Hastaya daha onceden yapılmış bir BT incelemesinde, İVP olarak adlandırılan bobrek incelemesinde veya anjiografi sırasında kontrast madde verilmiş olabilir. BT cihazları X ışınlarını kullanır.Hastanın guvenliği icin en iyi şekilde dizayn edilmiş olup inceleme sırasında maruz kalınan radyasyon miktarı gerekli en az duzeyde olacak şekilde imal edilmiştir. X ışınları anne karnında gelişmekte olan fetusa zarar verebileceğinden inceleme hazırlığına başlamadan evvel hasta hamilelik şuphesi varsa bu konuda doktora veya teknisyene bilgi vermelidir.

3. İncelemeye hazırlık icin yapılması gerekenler nelerdir?
İncelemenin Yapılacağı Gun:
İnceleme gununde eğer aksi belirtilmezse randevu saatinden 4 saat once başlamak uzere katı gıda yenmemelidir. Bununla birlikte kahve, cay, fazla katı olmayan corbalar ve meyve suyu cok fazla olmamak kaydıyla icilebilir. Katı gıda alımının sınırlanması bircok tıbbi işlem oncesinde hastanın guvenliği icin alınan bir onlemdir. Eğer inceleme abdomene yonelik yapılacaksa hastanın 12 saat ac kalması gerekmektedir. Bu inceleme icin 3 gun onceden itibaren sıvı gıdalar alınmalıdır. Son gece mushil ve inceleme sabahı ise lavman yapılır. Ardından incelemenin 4 saat oncesinden itibaren kontrast madde iciren su icirilir.

İncelemenin Yapılacağı Oda:
BT teknisyeni hastaya kendini tanıtarak işlem hakkında bilgi verir ve hastanın muhtemel sorularını yanıtlayarak rahatlamasına yardımcı olur. İncelenecek beden bolgesine bağlı olarak vucuttaki metal objelerin cıkarılması istenebilir. Daha sonra hastaya onluk giydirilir.

4.İnceleme sırasında neler olur?
Teknisyen hastayı incelemenin yapılacağı odaya goturerek yapılacak incelemeye gore hastanın sırt ustu veya yuz ustu masaya yatmasını sağlar. Hastanın rahat etmesi onemlidir, cunku inceleme suresince hastanın hareket etmemesi gerekir. BT incelemeleri hastaların tıbbi problemlerine ve incelenecek vucut kısmına gore farklılıklar gosterir. Hastalığın teşhisi icin incelemenin nasıl yapılması gerektiğine radyolog karar verir. Orneğin eğer batın bolgesi incelenecekse goğus alt kısmından pelvis ust kısmına kadar kadar olan kesim taranacaktır. Boyle bir inceleme suresince sizden goruntulerin bulanık cıkmaması icin belli aralıklarla nefesinizi tutmanız istenecektir . Makina işlem suresince bazı sesler cıkarır. Hastanın ustunde yattığı masa her bir goruntu oluştuktan sonra bir miktar hareket edecektir. Ayrıca teknisyen ya da makina tarafından nefes tutup vermeyle ilgili hastaya sinyal verilecektir. Kimi incelemelerde işlem oncesinde veya sırasında doktor veya teknisyen tarafından kontrast madde enjeksiyonu yapılabilir. Bu radyoloğun goruntuleri daha iyi değerlendirmesini sağlıyacaktır. Eğer işlem sırasında veya enjeksiyon sonrasında hasta bir rahatsızlık hissederse bunu teknisyene veya doktora bildirmelidir.

5. Bir bilgisayarlı tomografi incelemesi ne kadar surer?
İncelemeler hastalarının klinik bulguları goz onune alınarak her bir hasta icin ayrı ayrı planlanır. Bundan dolayı yapılan BT incelemesi daha once yaptırmış olduğunuz bir BT incelemesinden farklıysa ya da inceleme sonunda ek goruntuler alma ihtiyacı duyulmuşsa endişelenmemek gerekir. Başlangıcından bitimine kadar cekim suresi ortalama 15 dakikadır.

6. İnceleme bitiminde yapılması gerekenler nelerdir?
Radyolog incelemesi yapılan kişinin hastalığıyla ilgili bir sonuca varmasını sağlayacak yeterli bilgiyi elde ettikten sonra inceleme sona erdirilir ve hasta evine gidebilir. İncelemeden sonra herhangi bir kısıtlama olmaksızın normal gunluk aktivitelerine devam edebilir.

7. İncelemeler nasıl değerlendirilir?
İncelemeler vucudun hangi kısmıyla ilgiliyse o konuda uzmanlaşmış radyolog doktorlar tarafından değerlendirilir ve daha sonra yazılı bir rapora donuşturulerek hastaya teslim edilir. Eğer başka sorularınız varsa incelemenizi yapacak olan doktorlar ve teknisyenlerden gerekli bilgileri alabilirsiniz
kaynak:draligus.com