Ankara Univerisitesi Tıp Fakultesi Oğretim Uyesi Prof. Dr. Cuneyt Koksoy'a bacakların atardamar tıkanıklığı hakkında bilinmeyenleri acıkladı.





Bacakların damar hastalığı ayaklara ve bacaklara giden atar damarların daralması veya tıkanması anlamını taşıdığını vurgulayan Prof. Dr. Cuneyt Koksoy, damarları tıkayan en yaygın hastalığın,ateroskleroz yani damar sertliği olduğunu belirtti.

Damar hastalığı en sık sigara icenlerde, hipertansiyonu, şeker hastalığı, kolesterol duzeyi yuksek olan kişilerde gorulur.

Damar hastalığına yaş ilerledikce daha sık rastlanır. Genel olarak 50 yaş uzerindeki erkeklerin % 5-15 inde şikayete yol acmayan damar hastalığı bulunur. Bacaklardaki damar tıkanıklığı olan kişilerin coğunda hastaların ciddi koroner hastalığı ve şahdamar (karotis) hastalığı da bulunur.






Bacakların atardamar tıkanıklığı nasıl gelişir ?

Bacakların damar hastalığı damarlarınicinde oluşan darlıklarla başladığını ve giderek ilerlediğini anlatan Prof. Dr. Cuneyt Koksoy,butun damarların hasta olmasına karşın, uyluk ve diz altındaki atardamarlar gibi vucudun bazı damarlarında daha ileri duzeyde hastalık olduğunu belirtti. Giderek artan daralma gunun birinde bacak damarının bir bolumunun tamamen tıkanması ile sonuclanır.

Bacağın butun damarlarının tıkanması nadirdir. Tıkanıklığın daha aşağısına tıkalı olan damarın cevresindeki oluşmuş olan kucuk ya da kılcal damarlar aracılığı kan taşınır ama bu yolla giden kan genelde yeterli değildir. Tıkanıklığın uzunluğu, tıkalı damarın yeri ve yan yollarla aşağıya taşınan kan miktarına gore hastaların şikayetleri farklılık gosterir.

Belirtileri nelerdir ?

Damar tıkanıklığı olan hastaların bir bolumunde bir şikayet ya da belirti olmayabilir. Ancak, damar hastalığına bağlı en yaygın şikayet yol yurumekle, koşmakla, merdiven cıkmakla baldırlara, uyluk cevresindeki ve kalcadaki adalelere gelen ve genellikle kramp şeklinde olan Ağrıdır. Yurumekle gelen bu ağrının en onemli ozelliği kişi durduğunda ağrının 3-5 dakika icinde kendiliğinden gecmesi ve yurudukce tekrar ortaya cıkmasıdır.

Ankara Univerisitesi Tıp Fakultesi Oğretim Uyesi Prof. Dr. Cuneyt Koksoy, zamanla kan akımının daha da azalması sonucunda ağrıların artık dinlenirken veya uyurken bile ortaya cıkmaya başlayabileceğini soyledi. Bir sure sonra ağrı kalıcı hale gelip, artık gunduzleri de devam etmeye başlar diyen Koksoy, hastalar coğu kez bacaklarını yatak kenarından aşağıya sarkıttıklarında daha rahat edebilirler ve bu durumda yurume ağrısı da cok daha kısa mesafelerde gelmeye başlar şeklinde acıklamalarda bulundu.

Daha ileri aşamalarda ise ayaklarda ve ozellikle ayak parmaklarında ağrılı yaralar ve gangrenler gelişebilir. Basit bir nedenle başlayan bir yara aylarca iyileşmez ve yayılmaya başlar. Ozellikle şeker hastalarında yaraya rağmen ağrı olmayabilir. Uzun suren parmak yada topukta oluşan soğuk morluklar bir sure sonra siyah renkli gangrenlere donebilir.

Damar tıkanıklığının onemi nedir ?

Damar tıkanıklığının olmasından ziyade hastada neden olduğu şikayetler daha onemlidir. Şikayetlerin derecesi ile hastanın ve bacağının akıbeti arasında ilişki vardır. Orneğin yuruyuş ağrısı oluşturan bir damar tıkanıklığı genelde hastada rahatsızlığa neden olurken, istirahatte ağrı ve ayakta yaralar oluşturmuş olan damar tıkanıklığı ise bacağın kesilmesi riski taşır.

Damar tıkanıklığı nasıl teşhis edilir?

Hastanın şikayetlerini dinleyerek ve başta bacaklardaki damarların nabızlarını muayenesi olmak uzere ceşitli muayene yontemleri ile bacaklardaki atar damar hastalığı kolaylıkla teşhis edilebilir. Ancak daha detaylı değerlendirme gerektiğinde ve tedavi planlanıyor ise damar darlık ve tıkanıklıklarının anlaşılmasındaki başlıca goruntuleme yontemleri renkli Dopplerultrason, bilgisayarlı tomografik anjiografi (BTA), manyetik rezonans anjiografi (MRA) ve anjiodur.

Hastanın şikayetine ve olayın aciliyetine gore tedavi planlanır ve sanılanın aksine tıkalı her damar acılmaya calışılmaz. Once hastada damar tıkanıklığı yapan etkenler kontrolaltına alınır ve hasta daha sağlıklı bir yaşam tarzına kavuşturulur.

Tedavisi nasıl yapılır?

Erken donemde teşhis edilen damar tıkanıklıklarında yuruyuşle daha aktif bir yaşam, kilo verme, varsa şeker hastalığının ve hipertansiyonun tedavisi, yuksek kolesterol ve lipit duzeylerinin duşurulmesi ile tedaviye başlanabilir. Sigaranın bırakılması ve sigara icilen ortamlarda bulunulmaması onemli olup, diğer tedavi yontemlerinin etkili olabilmesi icin mutlaka gereklidir.

Pasif ve hareketsiz hayattan daha aktif ve duzenli egzersiz yapılan bir hayata geciş damar hastalıklarının tedavisinde onem taşır. Ozellikle yuruyuş ağrısı şikayeti olan damar hastalarının haftada uc yada beş gunde birer saat yapacakları yuruyuş hem bacak damarları hem de vucut sağlığı acısından oldukca yaralıdır. Daha sağlıklı bir yaşama donuk bu değişiklikler yanında kanı sulandıran ve ağrısız yurume mesafesini artıran bazı ilaclardan da yararlanılabilir. Tum bu yontemlerle yurume ağrısı olan hastaların %75 i buyuk oranda rahat edebilirler.

Bazı hastalarda ilaclar ve yaşam tarzındaki değişiklikler yeterli olmaz. Ozellikle kısa mesafelerde yurume ağrısı olan yadaistirahatta ağrı, ayaklarda yara ve gangren olan durumlarda bu tedavi tek başına yeterli değildir. Bu durumlarda tıkalı damarların acılarak ayağa ve bacağa giden kan akımının artırılması gereklidir.

Ayağın ve bacağın kan akımının artırılması tıkalı damarların balon yada stentlerle acılması yada damar ameliyatları ile mumkundur. Ozellikle parmaklarında yada ayaklarında gangren olan hastalarda bu gangrenli dokuların kesilmesi gerektiğinde cok dikkatli olunmalıdır. Gangren yada yara bir buzdağının gorunen kısmı gibi ayaktaki dolaşım sorununun gozle gorulen kısmıdır.

Diğer bir ifade ile bacağın yada ayağın tamamının dolaşımı kotu olup, bacak kaybedilmek uzeredir. Boyle bir durumda gangrene parmağın alınması olayı hic bir şekilde cozmediği gibi daha da yaygın hale getirir. Bu tur durumlarda once damarların acılıp, dokunun kanlandırılması ve sonra gangrene parmağın alınması bacağı kurtarır.

Endovaskuler tedavi nedir ?

Tıkalı damarların anjio altında balon ve stent gibi bir cok yontem kullanılarak acılması işlemi endovaskuler tedavi olarak bilinir. Bu yontem genelde lokal anestezi kullanılarak coğu kez kasıktan damarın icine ilerletilen teller, kateterler, balonlar ve stentler aracılığı ile gercekleştirilir.

Son yıllarda bu alanda buyuk ilerlemeler olmuştur ve eskiden acılamaz sanılan tıkalı damarlar, uzun tıkanıklıklar artık acılabilmekte ve yeni geliştirilen stentler, ilaclı balon ve stentlerle cok daha uzun sureli sonuclar alınabilmektedir.

Bacaklardaki damar tıkanıklıklarının cerrahi tedavisi nasıl yapılır ?

Coğu kez uzun tıkanıklıkların suni ya da doğal bir damar grefti ile kopru (bypass) ameliyatı yapılmaktadır. Hemen her tıkalı damar icin bypass ameliyatı yapılabilmektedir.

Eskiden bypass yapılamayacağı sanılan diz altındaki yada ayaktaki kucuk damarlara bile rahatlıkla bypass ameliyatı yapılabilmektedir. Ameliyatlar anjio ile tıkalı damarlar acılamadığında, ardışık uzun tıkalı damarlar olduğunda gerekir.
Kaynak:haberkıta​