Bademcik İltihabı (Tonsilit)

Tonsil olarak da adlandırılan bademcikler, dilin arka kısmında boğazın heriki yanında bulunan, bağışıklık sistemimizin bir parcası olan organlarımızdır. Vucuda giren bakteri ve virus cinsi mikropları yakalayarak, vucudun mikroplarla savaşmasına yardımcı olan lenfosit denen hucreleri uretirler.

Lenfositler ya direk kendileri mikropları oldurmekte yada mikropların oldurulmesini sağlayan antikor ve diğer maddeleri uretmektedirler. Vucuda giren bazı bakteri ve virusler, bademciklerin bu etkisine rağmen yok edilemez ve bademciklerde coğalarak bademciklerin iltihaplanmasına neden olurlar.

Bademciklerde buyumeye, kızarmaya, bazen uzerinde beyaz -sarı iltihap birikmesine neden olurlar. Bu duruma bademcik iltihabı (tonsilit) adı verilir. Bademciklerin iltihabına boğazın arka duvarını oluşturan farenks de eşlik edebilir ,o zaman “tonsillofarenjit” olarak adlandırılır. Bademcik iltihabı cocuklarda en sık gorulen hastalıklardandır, en sık 5-15 yaşlarında ve kış-ilkbahar doneminde gorulur, 2 yaş altı ve 50 yaş uzerinde gorulmesi oldukca nadirdir. Bademcik iltihabı tukuruk, burun ve boğaz sıvıları gibi vucut sıvılarıyla, yakın temasla, solunum yolundan hava yoluyla cıkan damlacıklar yoluyla insandan insana bulaşabilmektedir.

Bademcik iltihabının (tonsillit) belirtileri nelerdir?
Hastalığın şiddeti etken olan mikrobun gucune ve kişinin vucut direncine bağlı olarak değişebilmektedir. Bademcik iltihabında aşağıdaki belirtilerin hepsi veya birkacı bulunabilir;

* Bademcikler şiş, kırmızı, bazen uzeri beyaz -sarı iltihapla kaplı
* Boğaz ağrısı (Ağrı kulağa vurabilir)
* Yutkunma sırasında zorlanma, ağrı veya rahatsızlık hissi, iştahsızlık
* Ateş (39-40 dereceyi bulabilir), uşume, titreme
* Halsizlik, kırgınlık, vucutta yaygın ağrı, eklem ağrıları
* Boyundaki lenf bezlerinde şişme, hassasiyet, ağrı
* Baş ağrısı
* Kotu ağız kokusu
* Ses değişiklikleri

Cocuklarda bunlara ek olarak:

* Mide bulantısı
* Kusma
* Karın ağrısı da eşlik edebilir.


Bademcik iltihabının tedavisi nasıl yapılır?
Cok rastlanan bu hastalık, kendi yaptığı rahatsızlıktan cok, vucudun başka yerlerinde ceşitli organlarda meydana getirdiği dolaylı bozukluklar (komplikasyonlar, iltihablar) sebebiyle oldukca onemlidir. Bademcik iltihabı tedavisinde amac enfeksiyonun yok edilmesi, belirtilerin ortadan kaldırılması ve ortaya cıkabilecek komplikasyonların engellenmesidir. Yeterli sıvı alımı ve uygun ağız bakımı onemlidir. Antiseptik gargaralarla gargara yapmak ağız bakımı icin yeterlidir. Bunun yanında yatak istirahati, yeterli sıvı alımı, ağrı kesici, ateş duşurucu ve bakteriyel enfeksiyon duşunulenlerde antibiyotik verilir.Bakteriyel etkenler arasında en onemlisi A grubu Beta hemolitik streptokoklardır. Bakteryel enfeksiyonda antibiyotik verilmeyenlerde de genellikle hastalık 7-8 gunde kendini sınırlar. Ancak antibiyotik vermek belirgin bir şekilde baş ağrısı, ateş ve boyundaki lenf bezi şişkinliklerini azaltır. Ayrıca olası bir akut romatizmal ateş (Romatizmal Kalp İltihabı) veya akut glomerulonefrit (bobrek iltihabı) gibi komplikasyonlar onlenmiş olur.

Antibiyotik tedavisi doktorun bakteriyel enfeksiyon duşunup , gerekli gorduğunde uygulanmalıdır. Halk arasında yaygın olarak kullanılan antibiyotik tedavisi uygun olmayan kişilere verildiğinde ishal, karın ağrısı, halsizlik gibi olumsuz etkilere neden olabilmektedir. Ayrıca viral enfeksiyonlarda kullanılan antibiyotikler, viruslere hic etki etmedikleri gibi bir de bağışıklık sistemimizin onemli bir parcası olan normal flora dediğimiz bize yararlı olan bakterileri de oldurduklerinden vucudumuzun savunma sistemine zarar vermektedirler. Bir de antibiyotiklerin az dozda veya kısa sureli kullanımı , bakterileri tam oldurmeyip şekil değişikliği yaparak şu an varolan antibiyotiklere de direnc geliştirebilmelerine bilinmeden yol acmaktadırlar. O zaman bakteri guclenme suresini gecirip, daha guclu bir şekilde yeniden saldırıya gecerek; şiddetli, zor tedavi edilebilen ve antibiyotiklere cevap vermeyebilen enfeksiyonlara neden olabilmektedir. Ayrıca hastaların tekrar tekrar boğaz enfeksiyonu gecirmelerine neden olabilmektedir

İlaclar enfeksiyon belirtilerinin kısa surede duzelmesinde oldukca faydalıdır, iltihap ortadan kaldırılsa da bazen bademciğin buyukluğu ortadan kalkmayabilir. Antibiyotiklere cevap vermeyen ve sık tekrarlayan vakalarda boğaz kulturu tanı ve tedavi icin oldukca değerlidir.
Sık bademcik enfeksiyonu gecirilmesi, enfeksiyonun kronikleşip bademciklerde kalıcı hale gelmesi, bademciklerin cok buyuyerek yemek yemeyi zorlaştırıp solunum yolunu tıkayıcı hale gelmesi ,bademcik cevresi apse gelişmesi durumlarında hastaların KBB uzmanınca değerlendirilip bademciklerinin ameliyatla cıkarılması (tonsillektomi) gerekmektedir.

Kendiniz Evde Neler Yapabilirsiniz?

* Bol bol dinlenin.
* Bol su icin ve sıvı gıdalar tuketiniz.Fazla soğuk, fazla sıcak yiyecek ve icecek tuketmeyiniz.
* Tuzlu su ile gargara yapabilirsiniz.(Gargarayı bir bardak kaynamış suya silme 1 cay kaşığı tuz ve yarım cay kaşığı karbonat koyarak hazırlayabilirsiniz.)
* Bol sebze ve meyve tuketiniz, bunlar vucut direncinin artmasına yardımcı olacaktır.
* Pastiller rahat nefes alıp vermenize yardımcı olabilir, boğaz ağrısını hafifletebilir.
* Nemli havalı ortamlarda bulununuz.
* Sigara ve dumanlı, havası kirli ortamlardan uzak durunuz.

Hangi Durumlarda Sağlık Kuruluşuna Başvurulmalı?

Bademcik iltihabı coğunlukla kendi kendini sınırlayan ve coğunlukla 7-8 gun icinde kendiliğinden duzelebilen bir hastalıktır. Ateş 48 saatten uzun suruyorsa, hastalık gittikce kotuye gidiyorsa, klinik tabloya farklı şikayetler ekleniyorsa, yeme icme sırasında zorluk cekiliyorsa, soluk alıp vermede zorluk varsa bir KBB Uzmanına gorunmelidir.

Bademcik İltihabının Komplikasyonları nelerdir?
Bademcik iltihabı kendi kendini sınırlayan bir enfeksiyon olsa da tedavi edilmediğinde veya tedavi yarıda bırakıldığında bazen cevre dokulara ve kana yayılarak aşağıdaki komplikasyonlara neden olabilmektedir;

* Akut Romatizmal Ateş (Romatizmal Kalp İltihabı)
* Akut Glomerulonefrit (bobrek iltihabı)
* Derin boyun enfeksiyonu
* Peritonsiller apse (Bademcik cevresi apse)
* Septisemi (mikrobun kana yayılması)
* Otitis media ve mastoidit (orta kulak ve kulak arkası kemiğin enfeksiyonu)
* Pnomoni (Akciğer enfeksiyonu)
* Menenjit (Beyin zarı enfeksiyonu)
* Osteomiyelit (Kemik ve kemik iliği enfeksiyonu)
* Septik artrit (Eklem enfeksiyonu)

alıntıdır