Vucut sıvılarındaki cozunebilen maddelerin oluşturduğu kristallerin artmış yoğunluğuna bağlı olarak bobrekte birikmesi ile oluşan partikullere bobrek taşı adı verilmektedir. Bu biriken maddelerin buyuk coğunluğunu kalsiyum birikintileri oluşturmaktadır. Bobrekte oluşan taşların %75-80 ’i kalsiyum taşlarıdır. Bobrek taş hastalığı tarihin eski donemlerinde de her zaman varolmuştur. Teknoloji ve sanayinin gelişmesi ve zenginliğin artması sonucu proteinden zengin gıdalara insanların daha kolay ulaşması bobrek taş oluşumunun artmasını desteklemiştir. Kristal parcacıklarının yoğunluğunun artması kucuk taş partikullerinin oluşumuna ve bu partikullerin ustuste birikmesi daha buyuk boyutta bobrekte tıkanıklığa yol acabilecek taş oluşumuna neden olabilir. Amerikan toplumunda yapılan araştırmalar gostermiş insanların % 12 ‘si yaşamlarının bir doneminde bobrek taşı hastası olmaktadır. Bobrek taşında enfeksiyon, tıkanıklığa bağlı bobrek fonksiyon bozukluğu ve kanama gibi tehlikeli sonuclarla karşı karşıya kalma ihtimalinin yuksek olması sebebiyledir ki hastalığın tanısı hızlı konulup tedavisi hızlı bir şekilde sonlandırılmalıdır. Genelde hastalar ani başlayan kıvrandırıcı ağrı şikayeti ile başvurabilirler fakat zaman zaman hicbir belirti vermeden taş duşurme vakalarıyla da karşılaşmaktayız. İlk kez taş duşuren bir hastada 10 yıl icinde tekrar taş oluşma ihtimali % 50 gibi oldukca yuksek bir orandır. Hasta bir kez taş duşurdukten sonra hayat boyu tekrar taş hastalığı ile karşılaşma oranı oldukca yuksektir. Ayrıca taş oluşumunu kolaylaştıran su alımının az olması, kilolu olmak fazla hayvansal gıda ile beslenmek gibi risk faktorlerini taşıyorsa taş hastalığı ile karşılaşma oranı daha yuksek olmaktadır. Bobrek taş hastalığı en sık 30 ile 50 ’li yaşlar arasında gorulur. Erkeklerde kadınlardan 3-4 kat daha fazla gorulur. Enfeksiyon taşı kadınlarda erkeklere gore daha yuksek oranda bulunur.

Bobrek taşı hangi durumlarda oluşur?

Bobrek taş oluşumuna yol acan sebepleri incelerken taşın tipine gore bir değerlendirme yapmak uygun olacaktır. En sık gorulen bobrek taş tipi Kalsiyum taşlarıdır ( Saf kalsiyum oksalat % 36-70, saf kalsiyum fosfat % 6-20, kalsiyum oksalat ve fosfat taşlarının beraber olduğu % 11- 31, enfeksiyon taşları %6-20, Urik asit taşı % 6-17 , Sistin taşları % 0.5-3) Bobrek taş oluşumuna yol acan risk faktorleri; -Metabolik durumlar , hormonal dengesizlikler, cevresel faktorler, diyetle bazı besinlerin aşırı alınması, -Kronik enfeksiyon veya idrar birikimine yol acan anatomik anomaliler: Ureteropelvik tıkanıklık, ureter darlığı, atnalı bobrek gibi anomalileri sayabiliriz. Kanserler, kemik hastalıkları (osteoforoz vb.), granulomatoz hastalıklar, hareketsizlik, aşırı proteinli beslenme gibi durumlarda bobrek taş oluşumu riski artmaktadır.




Bobrek Taşı her zaman ağrı yapar mı?

Bobrek taşları bazen hicbir belirti vermeyebilir, hatta taş bobrekten idrar kanalına duşup ağrı ve herhangi bir rahatsızlık vermeden dışarı atılabilir. Taşın bulunduğu yere ve taşın boyutuna gore yaptığı belirtiler değişmektedir. Taşın boyutuna bağlı olarak tıkanıklık belli bir derecede olmakta ve buna bağlı olarak idrar gecişi tıkanan bolumden olamadığı icin bobrekte idrar birikmesi ve genişleme olmaktadır. Bobrekteki bu genişleme bobrek kapsulunun gerilmesine yol acarak hastada şiddetli,kramp tarzında ağrılarla kendini gostermektedir. Hastadan oluşan belirtiler sessiz bir taş duşurmeden, şiddetli enfeksiyonla seyredebilen hayatı tehdit edecek boyutta ciddi klinik tablolar oluşturabilmektedir. En sık gorulen belirti kolik denen kramp tarzında yan ağrısıdır. Ağrı kasık, testisler ve/veya genital bolgeye doğru yayılım gosterebilir. İdrarda kanama gozle gorulur tarzda veya mikroskopla tespit edilebilir duzeyde olabilir. Ağrı dışında idrarla ilgili bulgular sık idrara cıkma, idrarda yanma, acil idrar yapma hissi, ağrılı işeme gibi belirtilerde gorulebilir. Genel şikayetler olarak hastalarda bulantı, kusma, karın ağrısı, şişkinlik, barsaklarla ilgili belirtiler(kabızlık, ishal) gorulebilir. Belirtilerle aynı zamanlı uriner enfeksiyon varlığında ateş ve titreme gozlenebilir. Taşın kanalı tıkamasıyla ortaya cıkan uriner tıkanıklıklara enfeksiyonun eşlik ettiği durumlarda klinik tablo biraz daha ağır olabilmektedir. Hastaya verilecek olan antibiyotik tedavisi etkili olmamakta ve acil olarak tıkanıklığın acılması, idrar akımının sağlanması gerekmektedir. Bobrek ve idrar yollarındaki taşların bulunduğu yere gore de belirtiler ortaya cıkmaktadır. Bobrek icerisinde taşlar ust , orta veya alt bolgede kaliks icerisine , bobrek ve idrar kanalı bileşkesine(ureteropelvik bileşke) yerleşebilirler. Bobrek icerisinde ve cıkışındaki taşlar idrar cıkışını engellemiyor ise belirti vermeyebilirler. Fakat idrar kanalına duşen taşlar yaptığı bası ve tıkanıklık ile şiddetli ağrılara yol acarlar. Hastaların muayenesi sırasında bobrek lojuna uyan bolgeye kunt olarak vurulması ile ağrı tespit edilir(kostovertebral hassasiyet). Hatta ağrı kasık bolgesine yayılabilir. Sağ taraftaki ağrılar safra kesesi ağrısı veya akut apandisiti taklit eden belirtiler verebilir ayırıcı tanıda gozonunde bulundurulur. Karın ağrısı, yan ağrısı, sırt ağrısı, tek başına kası ağrısı, testis ağrısı durumlarında her zaman bobrek ve idrar yolu taşlarınında bu belirtileri verebileceği akılda tutulmalıdır. Coğu zaman kas ağrısı olarak değerlendirilen kunt ağrılarda da bobrek taşı varlığı akılda tutulmalı ona gore değerlendirme yapılmalıdır. Hastaların laboratuvar ve radyolojik tetkikleri ile beraber değerlendirilmesi doğru tanı ve tedavi acısından gereklidir.



Kaynak: doktor sitesi