​
Lupus hastalığı kronik bir bağışıklık sistemi hastalığıdır ve cilt, eklemler ve/veya ic organlarda tahribata yol acabilir. Hastalığın kronik olması, belirtilerinin ve bulguların 6 haftadan uzun, coğunlukla yıllarca devam etmesinden ileri gelmektedir.

Lupus hastalığında iltihaplanmayla birlikte değişime uğrayan bağışıklık sistemi dokulara ve organlara ataklar gercekleştirmeye başlar.

Yani normalde vucutta istenmeyen bakteri, virus ve diğer “yabancı işgalcilere” karşı bağışıklık sistemi tarafından uretilen antikorlar lupus hastalığında sağlıklı dokulara saldırır. Bu nedenle hangi organ/organlar ve doku/dokuların hastalıktan etkileneceğini onceden kestirmek oldukca zordur.

Dunya genelinde milyonlarca (sadece ABD ’de 1.5 milyondan fazla) lupus hastası olduğu goz onune alındığında bu hastalığın nadir olarak gorulen bir hastalık olduğunu soylemek pek mumkun değil.

Ulkemizde Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan bir istatistik bulunmuyor ancak yurtdışı kaynaklı araştırmalar her 100 bin yetişkinin 100 ’nde bu hastalığın gorulduğunu ortaya koyuyor. Bu veriye gore ulkemizde on binlerce lupus hastası olduğunu soyleyebiliriz.

Lupus Belirtileri ve Etkileri
Lupus hastalığını tespit etmek icin kullanılacak tek bir test bulunmamaktadır. Hastalık ancak bir takım testlerin bir arada kullanılması ile belirlenebilir. Lupusun teşhisi hastalığın belirtilerinin diğer bazı hastalıkların belirtileri ile cok benzeştiği icin oldukca zordur.

Ayrıca lupustan etkilenen organ veya doku kişiden kişiye farklılaştığı icin tek bir belirti ile lupusu teşhis etmek mumkun değildir. Ancak yine de uygun testlerin kullanılması ve test sonuclarının dikkatli bir şekilde incelenmesiyle tespit edilebilir.

Kaşıntı: Yuzde, her iki yanakta, elmacık kemiklerinin uzerinde ve civarında şiddetli kaşıntı ve kızarıklık oluşabilir. Kızaran bolumler yuze karşıdan bakıldığında “kelebek” şeklindedir.


Bu kaşıntı ve kızarıklık lupus hastalarının yaklaşık %30 ’unda gorulur. Kaşıntı ve kızarıklık genellikle guneş ışığında kotuleşme eğilimindedir.

Ancak durum yakından incelenmelidir cunku bu kaşıntı guneş hassasiyeti veya başka bir cilt sorununun belirtisi olabilir.



Ağız İci Ulserler (Aft): Ağız icinde oluşan ulserler en yaygın olarak gorulen lupus belirtileri arasındadır. Lupusun neden olduğu ulserlerin diğer ağız ici ulserlerden farklı genellikle ağrı yapmamalarıdır. Bu ulserler daha cok damak bolgesinde gorulur ayrıca burun icinde de oluşabilir.


Eklemlerin Şişmesi: Eklem bolgelerinin kızarması, hassaslaşması ve şişmesi lupus hastalığına işaret ediyor olabilir. Ancak bu eklem sorunları artritle benzeştiği icin tek başına lupus hastalığının teşhisi icin yeterli değildir.

Eklem şişliğinin ne kadar suredir devam ettiği, kac eklemi etkilediği, kucuk eklemlerin etkilenip etkilenmediğini bilmek artritle lupusun ayırt edilebilmesi icin onemlidir.

Kalp Zarı İltihabı: Kalp zarının iltihaplanması (perikardit) ve/veya akciğer zarının iltihaplanması (ploritis) lupus belirtisi olabilir.

Bu iltihaplanmalar genellikle kalbin veya akciğerlerin fonksiyonunu etkilemez ancak “bıcak gibi” olarak tanımlanan goğus ağrılarına yol acabilir. Ağrıya ek olarak zaman zaman nefes darlığı gorulebilir.

İdrar Testi: Normal bir idrar testinde idrarda kan veya protein bulunmaz. İdrarda kan veya protein bulunması lupus belirtisi olabilir cunku bağışıklık sistemi tarafından tahrip edilen bobrekler proteini tam anlamıyla suzme yeteneğini kaybetmeye başlar.

Ancak lupusun diğer belirtilerinde olduğu gibi bu belirti de idrar yolu enfeksiyonu veya bobrek taşı gibi bir diğer sağlık probleminin sonucu olarak ortaya cıkabilir.

Psikolojik Sorunlar: Lupus nedeniyle beyin ya da merkezi sinir sistemi hasar gorduyse hasta nobet gecirebilir veya ruhsal dengesi bozulabilir.

Bu belirtilere ek olarak nedeni belirlenemeyen baş ağrısı, gorme bozuklukları, aşırı kaygı gibi sorunlar baş gosterebilir.

Anemi: Kırmızı kan hucresi sayısının azalmasıyla ortaya cıkan anemi lupus belirtileri arasındadır. Lupus hastalığına bağlı olarak gelişen anemiye “hemolitik anemi” adı verilir. Bu anemide sorun kırmızı kan hucresi uretimi değil, mevcut kırmızı kan hucrelerinin hastalık nedeniyle yok edilmesidir.

Diğer Belirtiler: Strese veya soğuğa maruz kalındığında el ve ayak parmaklarının beyaza veya maviye donmesi, goz kuruluğu, zihin karışıklığı, hafızanın zayıflaması, sac dokulmesi, halsizlik ve ateş lupus hastalığının diğer belirtileri arasındadır.




Lupus Hastalığı Turleri
Sistemik Lupus Eritematozus (SLE): En yaygın olarak gorulen lupus turudur ve lupus dendiğinde genellikle “SLE” anlaşılır. Bu lupus turunde hastalık vucudun bircok noktasını etkileyebilir.

Belirtileri hafif veya ciddi olabilir.

SLE genellikle 15-25 yaş arasındaki insanları etkiler ancak cocukluk doneminde veya 50 yaş ustu yetişkinlerde de ortaya cıkabilir.

Diskoid Lupus Eritematozus: Bu lupus turu cildi etkiler ve kronik bir cilt hastalığı olarak tanımlanabilir. Yuz ve sac derisi başta olmak uzere cildin diğer bolgelerinde kabarıklık, pullanma, kızarıklık ve kaşıntıyla kendini belli eder.

Kaşıntı gunlerce veya aralıklarla yıllarca surebilir. Diskoid lupus nadir olmakla birlikte zamanla SLE ’ye donuşebilir.

Bu turun bir alt turu olarak kabul edilebilecek “Subakut kutanoz lupus”ta ise guneş hassasiyetiyle birlikte deri lezyonları ortaya cıkar.

İlaca Bağlı Lupus: Antiepileptik ilaclar, yuksek tansiyon ve tiroid ilacları, antibiyotik ve mantar onleyici ilaclar, oral kontraseptif haplar lupusa neden olabilir.

Belirtileri SLE belirtileri (artrit, kaşıntı, ateş, goğus ağrısı) ile benzeşir.

Kullanılan ilac bırakıldığında kendi kendine iyileşebilir.

Yenidoğan Lupusu: SLE, Sjogren sendromu, ya da hic hastalığı olan kadınların yeni bebeklerinde oluşabilen nadir bir hastalıktır.

Lupus Tedavisi
Hastalığın tam tedavisi yoktur ancak neden olduğu sorunlar kontrol altında tutulabilir. Orneğin lupus nedeniyle eklem sorunları yaşanıyorsa bir romatoloğa gidilerek ağrılar ve şişlik kontrol altına alınabilir veya cilt sorunları icin bir dermatoloğa gidilebilir.


Hastalığın tedavisi icin izlenecek yol ve gidilecek doktor hangi organların ve dokuların etkilendiğine bağlı olarak değişebilir.

Hastalığın genel kontrolu ise bağışıklık sistemi hastalıklarının tedavisinde uzmanlaşmış klinik immunolojistler tarafından yapılabilir.

Hastalığın ilerleyişi ve etkisine bağlı olarak aşağıdaki doktorlara gidilmesi gerekebilir;

Romatolog: Eklemlerde şişlik neden artrit ve diğer hastalıkların tedavisi.

Klinik İmmunolojist: Bağışıklık sistemi hastalıklarının tedavisi.

Nefrolog: Bobrek hastalıkları tedavisi.

Hematolog: Kan bozukluklarının tedavisi.

Dermatolog: Cilt hastalıklarının tedavisi.

Norolog: Sinir sistemi ile sorunların tedavisi.

Kardiyolog: Kalp ve damar problemleri tedavisi.

Endokrinolog: Bezleri ve hormonlar ile ilgili sorunları tedavisi.

Psikolog: Ruhsal sorunların tedavisi.

Doktorunuz ihtiyacınıza gore bir tedavi programı oluşturarak bu programın takibini yapacaktır.

Tedavide ana hedefler hastalığın organlara ve diğer dokulara verdiği zararı en aza indirmek, şişlik ve ağrıları onlemek, bağışıklık sistemini guclendirmek, eklem tahribatını kontrol altında tutmak ve hormon dengesini korumaktır.

Eklem ağrılarını onlemek, ağrıları hafifletmek, yuksek tansiyonu duşurmek, iltihabı gecirmek ve yuksek kolesterolu kontrol altına alabilmek icin ilac tedavisi uygulanabilir.

Hasta tedavi suresi boyunca hastalığın yeni belirtilerine karşı dikkatli olmalı ve varsa bu belirtileri doktoruyla paylaşmalıdır.

Lupus Hastalığıyla İlgili Bazı Bilgiler
Lupus bulaşıcı bir hastalık değildir ve cinsel yolla bulaşmaz. Bu hastalığı kimseden almazsınız veya kimseye bulaştıramazsınız.

Lupus kanser hastalığına benzemez ve kanserle bir ilgisi yoktur. Kanser durdurulamayan hucre buyumesi ve buna bağlı kotu huylu doku oluşumlarıyla ortaya cıkar. Lupus hastalığında ise durum bağışıklık sisteminin sağlıklı dokuları tahrip etmesidir.

Lupus bir bağışıklık sistemi hastalığı olmasına karşın HIV ve AIDS ile alakalı değildir. HIV virusu bağışıklık sistemini gorevini tam olarak yerine getiremeyecek kadar zayıflatırken lupus hastalığında bağışıklık sistemi aşırı aktiftir.

Lupusun etkileri hafif veya hayati tehlike yaratacak kadar şiddetli olabilir. Bu nedenle mutlaka profesyonel tedavi gerektirir ve doktor tarafından duzenli olarak kontrol edilmesi gereken bir hastalıktır. Lupus hastaları doğru tedavi yontemleriyle normal bir hayat surebilirler.

Lupus coğunlukla 15-44 yaş arasındaki kadınlarda gorulur (erkeklere oranla 9 kat daha fazla) ancak erkekler ve cocuklarda da ortaya cıkabilir. 15-44 yaş arası herkes icin lupusun en cok gorulduğu yaş aralığıdır. Lupus hastalığı gorulen yetişkinlerin %15 ’i ise 55 yaş ve uzerindedir.

Yapılan araştırmalar genetik ozelliklerin hastalık uzerinde onemli bir etkisi olduğunu ortaya koymakla birlikte hastalığın nedeni tam olarak bilinmemektedir. Her ırktan, yaştan ve cinsiyetten insanda lupus hastalığı gorulebilmektedir.


Kaynak:belirtileri nelerdir