Parmak cıtlatırken cıkan sesin kaynağı nedir? Parmak cıtlatmanın eklemlere zararı var mıdır? Caludia Hammond araştırdı.



Bazıları ses cıkarıncaya kadar tek tek parmaklarını uclarından ceker. Bazıları ellerini yumruk yaparak veya parmaklarını geriye doğru iterek hepsini aynı anda cıtlatır. O sırada yanlarında biri varsa bunun eklemlere ne kadar zararlı olduğunu hatırlatacaktır.

Bazıları icin parmak cıtlatma gergin oldukları anlarda başvurulan bir alışkanlık iken bazıları da rahatlamak icin yapar. Araştırmalarda farklı sonuclar cıkmakla beraber, coğunluğu erkekler olmak uzere, insanların yuzde 25 ’i ila 54 ’u bu yola başvurur.

bbc.com
Parmak cıtlatmak icin hangi yontem kullanılırsa kullanılsın, cıtlatma sesi aynı şekilde cıkar. Eklemler arasındaki boşluk artınca, eklem sıvısı icindeki gazlar minik baloncuklar oluşturur; artan boşluğa dolan ekstra sıvı bunların birleşip daha buyuk baloncuk oluşturarak patlamasına neden olur.

Eklemler bir kez cıtlatıldı mı yaklaşık 15 dakika boyunca yeniden cıtlatılamaz. Bu sırada eklem normal haline doner ve sıvı icinde daha fazla gazın cozulmesi, boylece yeni baloncukların oluşması mumkun olur.

Cıtlatma-artrit bağlantısı
Yıllar boyunca parmak eklemlerini cıtlatmanın eklem etrafındaki kıkırdağa zarar vereceği yaygın bir kanı olmakla birlikte, aslında bu konuda fazla delil bulunmuyor.

Bu alanda yapılan deney sayısı da cok az. En bilinen araştırmalardan biri, 2009 ’da parodi Nobel Odulu ’ne layık gorulen bir araştırma. Californialı doktor Donald Unger 60 yılı aşkın bir sure boyunca sol elinin parmaklarını gunde iki kez cıtlatırken sağ eline hic dokunmamış. Vardığı sonuc ise şu olmuş: “İki elimde de herhangi bir hastalık belirtisi gormuyorum.”

1975 ’te Los Angeles ’taki bir yaşlılar yurdunda kalan 28 kişi uzerinde yapılan bir araştırmada ise parmak cıtlatma alışkanlığı olanlarda eklem iltihabı (artrit) hastalığı riskinin daha az olduğu sonucuna varılmış.

1990 ’da Detroit ’te yapılan daha geniş kapsamlı bir araştırmada da 45 yaş ustu 300 kişinin elleri incelendi. Parmak cıtlatanların yuzde 84 ’unun ellerinde şişme belirtilerinin yanı sıra bir şey tutarken daha gucsuz oldukları goruldu. Araştırmacılar bu nedenle parmak cıtlatmada caydırıcı olmak gerektiği sonucuna vardı.

Fakat bir de parmak cıtlatanların ellerinde rahatsızlık hissettikleri icin bu işi yapıp yapmadıkları sorununa bakmak gerekiyor. Yani belki de sonraki sorunlar parmak cıtlatma nedeniyle değil, zaten onceden belirtileri var olduğu icin ortaya cıkıyor. Ama bu insanların eklemlerinde şişme ya da iltihaplanma gibi sorunların diğerlerine gore daha fazla gorulmediğini belirtmek gerekiyor.

Cıtlatmaya devam mı?
Bu konuda yapılan ve gecen yıl yayımlanan en son araştırmada ise insanların sadece parmak cıtlatıp cıtlatmadığına değil, bu işi ne kadar sık yaptıklarına da bakıldı. İster 15 dakikada bir olsun, ister gunde bir kez yapılsın cıtlatma sayısının da eklem hastalıklarının ortaya cıkması bakımından herhangi bir fark yaratmadığı goruldu.

O halde parmak cıtlatma ile eklem hastalıkları bağlantısı nasıl kuruluyor? Artrit hastalığı olanların eklemlerindeki kıkırdak hasarlı olduğu icin arada bir parmakları kendiliğinden cıtlar. Ama bu hasarın nedeni değil, sonucudur. Artritin nedenleri arasında yaşlılık, genetik faktor, elin incinmesi, omur boyu elle ağır iş yapılması gibi etkenler sıralanıyor.

Peki, parmak cıtlatmanın başka zararları var mı? Cıtlatma sırasında parmaklardaki bağ dokusunun zedelenmesi ya da burkulma gibi vakalara nadir olarak rastlanmıştır.

Kısacası, eğer parmaklarınızı cıtlatmayı seviyorsanız, bu alışkanlığı surdurmenizde bir sorun yok denebilir. Ama yaşlılar yurdundaki araştırmayı yurutenlerin dediği gibi, “Parmak cıtlatmadaki en buyuk sorun, yanınızdaki kişiye verdiğiniz rahatsızlıktır”.