Toplumda zannedildiğinden daha sık olan ve ileri aşamaya gelinceye kadar herhangi bir bulguya neden olmayan kronik bobrek hastalığı onemli bir halk sağlığı sorunudur. Erken evre bobrek hastalığı her on kişiden birinde soz konusudur. Şu anda 50 bin civarında diyaliz ihtiyacı gosteren bobrek hastası, yaklaşık 15 bin civarında bobrek nakilli hasta mevcuttur. Kronik bobrek hastalığının sıklığında yıllar icinde artış soz konusudur ve bu hastalığa neden olan faktorler icinde yuksek kan basıncı ve şeker hastalığı iyi bilinenleridir. Ancak bunun yanında daha az bilinen ancak bobrek hastalığına neden olan diğer bir cok faktorlerin de onemli rolu vardır. Butun organlar gibi bobreklerimizde de yaş ile birlikte bir miktar hasarlanma, fonksiyon azalması gorulmektedir. Ozellikle yuksek riskli 65 yaş ustu hastalarda bu az bilinen faktorlerin daha da onemi vardır ve hastalığın geri donuşumsuz olarak diyalize kadar ilerlemesine neden olabilir.




BOBREĞİN AZ BİLİNEN DUŞMANLARI



Toplumda zannedildiğinden daha sık olan ve ileri aşamaya gelinceye kadar herhangi bir bulguya neden olmayan kronik bobrek hastalığı onemli bir halk sağlığı sorunudur. Erken evre bobrek hastalığı her on kişiden birinde soz konusudur. Şu anda 50 bin civarında diyaliz ihtiyacı gosteren bobrek hastası, yaklaşık 15 bin civarında bobrek nakilli hasta mevcuttur. Kronik bobrek hastalığının sıklığında yıllar icinde artış soz konusudur ve bu hastalığa neden olan faktorler icinde yuksek kan basıncı ve şeker hastalığı iyi bilinenleridir. Ancak bunun yanında daha az bilinen ancak bobrek hastalığına neden olan diğer bir cok faktorlerin de onemli rolu vardır. Butun organlar gibi bobreklerimizde de yaş ile birlikte bir miktar hasarlanma, fonksiyon azalması gorulmektedir. Ozellikle yuksek riskli 65 yaş ustu hastalarda bu az bilinen faktorlerin daha da onemi vardır ve hastalığın geri donuşumsuz olarak diyalize kadar ilerlemesine neden olabilir.



Ağrı kesici ilaclar:



Cok yaygın olarak kullanılan bu grup ilaclar genc, sağlıklı insanlarda nadiren sorun yaratırken, ozellikle yaşlı, damar sertliği olan veya erken evrede bobrek hastalığı olan kişilerde bobrek fonksiyonlarında ani gelişen bozukluklara neden olmaktadır. Romatizma ilacı sınıfındaki bu ağrı kesicilerin ozellikle migren gibi kronik ağrısı olan hastalarda uzun sureli kullanımı, bobrek fonksiyonlarının kalıcı kaybına ve sonucda kronik diyaliz ihtiyacına neden olabilmektedir. Bu nedenle ozellikle yaşlı ve bobrek hastalığı olan kişilerin ağrı kesici ihtiyacı olduğunda bobreklere daha az zararlı parasetamol grubu ilaclar kullanmalıdır. Gereksiz ilac kullanımından kacınmak da koruyucu olarak onemlidir.



Antibiyotikler:



İnfeksiyon hastalıklarının tedavisinde cok başarılı olarak kullandığımız antibiyotikler bazen bobreklerimize zarar verebilmektedir. Yine ozellikle yaşlı hastalarda antibiyotik secerken hastanın bobrek fonksiyonlarının onceden incelenmesi, mumkunse bobreğe zarar vermeyen antibiyotiklerin secilmesi cok onemlidir. Bu konuda bazen genel cerrahi, ortopedi gibi dahili dışı birimlerde yeterince duyarlılık gosterilemeyip, olumsuz sonuclar ile karşılaşılması mumkundur.



Anjio ve diğer radyoloji incelemelerinde kullanılan damardan verilen kontrast maddeler



Toplumun ortalama yaşındaki artış ve daha fazla kardiyovaskuler hastalar ile karşılaşılması nedeni ile yapılan anjiografik incelemelerin sayısı artmıştır. Bu incelemeler zeminde varsa bobrek hastalığının cok daha hızlanmasına neden olmaktadır. Ozellikle şeker hastaları, 65 yaş ustu ve erken evre bobrek hastalığı olanlarda anjiografi kararı verilirken bobrek hasarı riskinin gozonune alınması, işlem oncesi nefrolojik acıdan değerlendirilmesi cok onemlidir. Aynı durum hastanın damardan verilen kontrast maddeler ile yapılan radyolojik incelemeler icinde gecerlidir. Sağlık hizmetine ulaşımın kolaylaşması ile birlikte cok yaygın olarak kullanılan radyolojik incelemeler oncesinde yine riskli hastalarda oncesinde nefrolojik değerlendirme yapılması gereklidir.



Kolonoskopi hazırlığında kullanılan barsak temizleyiciler



Kolonoskopi incelemelerinde barsak temizlenmesi icin kullanılan, iceriğinde yuksek konsantrasyonda fosfor bulunduran fleet soda bobreklere kalıcı hasar verebilmektedir. Ozellikle yaşlı ve bobrek fonksiyonlarında azalma olan hastalarda risk yuksek olup, diyalize kadar ilerleyebilmektedir. Bu nedenle ozellikle yuksek riskli hastalarda fleet soda kullanılmadan, barsak temizliğinin hint yağı ve diğer barsak temizleyicilerle sağlanması onemlidir.



Bitkisel ilaclar ve zayıflama urunleri



Toplumda yaygın olan yanlış bir goruş bitkisel ilacların doğal olup, zararlı olmadığıdır. Oysaki kanser tedavisinde kullanılan ilacların bir coğu bitkisel kokenlidir ve bilindiği gibi bir cok ciddi yan etkilere sahiptir. Aynı şekilde dış ortamda, ormandan toplanan mantarlara bağlı olumcul karaciğer ve bobrek hastalıkları ile maalesef senede bir kac kez karşılaşmaktayız. Bazı zayıflama urunleri, eklem ağrılarını azaltan Cin cayları icinde bobrek icin cok zararlı olduğu gosterilmiş Aristolochic asid isimli madde mevcuttur. Bu tur cayların ve bu maddeyi iceren bitkisel ilacların tuketilmesi ile uzun donemde diyalize gerek duyan kronik bobrek yetersizliğinin, hatta idrar yollarında kanser geliştiği iyi bilinmektedir. Bu nedenle zayıflama cayları gibi bitkisel urunlerden uzak durulmasını oneriyorum
bahcelievler.medicana.com.tr