Tanımı
Catal kuyruğuyla hemen tanınan iri ve koyu renkli bir yırtıcıdır. Başı acık renklidir. Kuyruk catalı cok derin olmadığı icin ucuşta gozukmeyebilir. Buyuk kanat ortuleri acık renk bir şerit oluşturur. İyi bir ucucudur, havada rahatca suzulur. Şahinlerden daha seyrek donerek yukselir ve daha sık
kanat cırpar. Donerek yukselirken kanatlarını aşağı buker.
Saz delicesinden catallı kuyruğu ve kanat tutuşuyla, kucuk kartalın koyu donundan catallı ve daha uzun kuyruğu ve koyu renkli kanat altı ortuleri ile ayrılır. Dişiler erkeklerden daha buyuk ve ağırdır.
Habitatı
Genellikle kucuk gruplar oluşturur. Acık arazideki akan ve durgun suların cevresinde yaşar. Kucuk yerleşim bolgeleri yakınlarında sıkca gorulebilir. Sık ormanları sevmez.
Yayılışı
Bu zarif ve yetenekli kuş,altı art turu ile geniş bir yayılma alanına sahiptir.Ureme alanı,Guneybatı Avrupa'dan Kuzey Afrika'ya,Kuzey Sibirya'dan Pasifik kıyılarına ve Avusturalya'nın guneyinden Afrika'nın guney kıyılarına uzanır.Kara caylaklar,yalnızca Kuzeybatı Avrupa'da,Avrasya'nın kuzeyinde,kuzey taiga ve Sahrada,Arap yarım adasının collerinde ve Ortaasya'da gorulmezler.Kara caylaktan başka dunya populasyonu bu kadar buyuk başka bir kuş yoktur.
Bu kadar geniş bir yayılma alanına sahip olmasını da beslenme alışkanıklarının cok ceşitli olmasına borcludur.
Beslenme
Kara Caylak oldukca fırsatcı bir yırtıcıdır,hem avcı,hem de leş yiyici,hemde yağmacı ozelliği olan bir yırtıcıdır..Yakaladığı ve bulduğu herşeyi yiyebilir. Ucuş sırasında bocekleri yakalayabilir. Avları arasında surungenler, memeliler, kuşlar bulunur. Ucuş sırasında avlandığı gibi yerden ve sudan da avını alabilir. Leş yediği ve genc kumes hayvanlarını yakaladığı da gozlemlenmiştir. Mezbaha yakınlarında besin arayabilir.
Biyolojisi
Kara caylaklar,farklı ağaclara,kaya duvarlarına ve hatta bina duvarlarına yuva yaparlar.
Kara caylaklar,yuva ve cevrsini korumaya aldıklarından,tek başlarına yuva yaparlar,ancak bolge şartları uygun ise cok miktarda yuvaya rastlanması olasıdır ve guney Ulkelerinde koloniler halinde yuvalandıkları gorulebilir.Orta Avrupada yuvalar ağacların ust dallarında kolayca ulaşabilecekleri şekildedir,başka yırtıcıların eski yuvalarını kullanmaları da nadir bir durum değildir.Yuva icin ince,cılız kuru ağac dallarını kullanırlar,yeşillenmiş dalları kullandıkları genellikle Buna karşın yuva platformu ve yuva ici,kağıt-kumaş parcaları,plastik parcaları,kurk parcaları,kıl,ot ve kuru yapraklardan oluşmuştur.Nisan -Mayıs ortasında,hatta guneyde 6 hafta kadar sonra dişi yuvaya kucuk iğ şeklinde (1)2-3(4)(nadiren 5 de olabilir) uzeri birbirine yakın kızılımsı-kahvemor lekeli,matbeyaz yumurtalar bırakır.Dişi neredeyse tek başına 26-28 gun kuluckaya yatar.Yavrular cok kucukse,yavrulara av taşıma gorevini erkek tek başına ustlenir.Yavrular 42-45(35-52) gun sonra ucmaya başlarlar.
Gocu
Gocmen bir yırtıcıdır. Sonbaharda Afrika, Ortadoğu ulkeleri ve Hindistan'a kadar geniş bir alanda kışlar. Turkiye'de şu ana kadar Gaziantep ve Denizli'den kışlama kaydı mevcuttur.
Populasyonu
Avrupa'da 26.000-29.000 cift, Turkiye'de ise 100 ila 1000 cift arasında bir populasyonu vardır.Gunduz yırtıcıları arasında en bol gorulenlerden biridir.
Davranışları
Ureme doneminde kulucka normalde tamamen dişidedir. Erkek yeterli besin getirebilirse dişi ureme sezonu boyunca avlanmaz. Yuvalarını ağacların catal şeklindeki dalları arasına yaparlar. Zaman zaman sahile yakın sarp kayalıklarda da yuva yapabilir.