Gas/gaz tam olarak nedir?

İşlem ucretleri şu anda neden bu kadar yuksek ve işlem maliyetini duşurmenin yolları nelerdir?

Gasın gercekte ne olduğu ile başlayalım.

Gas, ethereum blok zinciri uzerinde belirli eylemleri gercekleştirmek icin gereken hesaplama cabası miktarını olcmek icin kullanılan benzersiz bir urundur. İsmin kendisi tesadufen secilmedi. Benzine benzer şekilde, bir arabaya yakıt dolduran ve arabayı surmesine izin veren, ethereum ağındaki gas, işlemleri besler ve farklı işlemlerin gercekleşmesine olanak tanır. Ethereum blok zincirindeki veya daha kesin olmak gerekirse; ethereum sanal makinesinde, gercekleşen her işlemin ilişkili bir gas maliyeti vardır.

Akıllı sozleşmeler genellikle birlikte yuz binlerce gasa bile mal olabilen birden fazla işlemden oluşur. İlginc olan, kendisinin neden olduğu gasın bize belirli bir işlem icin ne kadar odememiz gerektiğini soylememesidir. İşlem ucretini hesaplamak icin gas maliyetini gas fiyatı ile carpmamız gerekiyor.

Gas fiyatı gwei cinsinden olculur; gwei'nin bedeli 0.000000001 Ethe eşit olduğu daha kucuk bir birimdir. Dolar ve sentlere benzer şekilde buyuk ve kucuk bir birim olarak duşunebiliriz. Ornek olarak, Ethereum fiyatında basit bir ethereum işlemi gondermek istediğimizi varsayalım. Ether: 1.800 dolar olsun. Metamask gibi populer ethereum cuzdanlarının coğu gerekli gas fiyatlarını tahmin ediyor ve hızlı, orta ve yavaş işlem onay hızı arasında secim yapmamıza izin veriyor. Onumuzdeki dakika icinde işlemimizi onaylama şansına sahip olmak istiyorsak, cuzdanın gas fiyatının 100 gwei olarak ayarlandığını tahmin ettiğini varsayalım. Boyle bir işlem icin 3,78 $ odememiz gerektiğini hızlıca hesaplayabiliriz.

Bir işlem yapmak icin gas maliyetini 21.000 gas ve bunu gas fiyatı olan 100 gwei ile carpıyoruz. Bu, 0,0021 Eth olan 2,1 milyon gwei'ye eşittir. 1800 dolarlık Eth fiyatıyla, bu bize 3,78 dolar maliyet verir. Gasın yalnızca EVM(Eth Virtual Machine)'nin icinde bulunan soyut bir birim olduğunu ve kullanıcının her zaman Eth'teki işlemler icin odeme yaptığını belirtmek gerekir. Hesaplama cabasını olcmek icin ayrı bir birime sahip olmanın ana nedeni, onu Eth fiyatından ayırmaktır. Bu, Eth fiyatındaki artışın işlemlerin maliyetini değiştirmemesi gerektiği anlamına gelir. Şebeke aktivitesi aynı kalırsa ve fiyat yukselirse, gas fiyatlarının duştuğunu gormeliyiz. Dolayısıyla, Eth'te olculen son işlem maliyeti dolar değerinde aynı kalır. Bunun Ethereum ağındaki faaliyetteki artışla sıklıkla ilişkilendirildiğini soylemek, Ethereum'un fiyat artışıyla ilişkilidir, bu gercekten de işlemlerin maliyetini artıran bir şeydir.

Şimdi, ağ etkinliğindeki bir artışın işlem maliyetinin tam olarak nasıl artmasına neden olduğunu gorelim?

MEMPOOL'daki Ethereum Network alanına gonderilen tum işlemlerin tutulduğu, madencilerin bunları almasını ve bir sonraki Ethereum bloğuna dahil etmesini bekleyen yerdir. Madenciler, temelde daha iyi bir odul icin sabit bir iş birimi yapan en yuksek gas fiyatına sahip işlemleri ilk once almaya teşvik edilir. Madenciler ayrıca tek bir blokta kac işlem icerebilecekleri konusunda sınırlıdır. Bu, blok başına maksimum gas limiti ile belirlenir. Yazımı yazarken bu limit 12.5M gasdı. Hızlı bir ornek olarak, MEMPOOL'da yalnızca basit Eth işlemleri olduğunu varsayalım, en yuksek 21.000 gas ve minor maliyeti yaklaşık 595. Mempool'da diyelim ki 1000 bekleyen işlem var, tum bekleyen işlemleri gas fiyatına gore sıralayarak ve en karlısını secerek işe başlar. Mevcut ucret modeli basit bir acık artırma mekanizmasına dayanmaktadır ve işlemlerini once reşit olmayanlar tarafından almak isteyen kullanıcılar, bloktaki alan icin esasen diğer insanları alt etmek zorundadır. Bu da, ozellikle bircok kullanıcının onaylamak istedikleri acil işlemleri olduğu zamanlarda gas fiyatını yukseltir.

Gas acıklamasını ozetlemek icin, gasın neden var olması gerektiğini anlamak da onemlidir.

Bir turing-complete makinesi olarak EVM, herhangi bir keyfi kodun calıştırılmasına izin verir. Ethereum'u bu kadar guclu kılan ana nedenlerden biri bu olsa da, aynı zamanda onu durma sorununa karşı savunmasız hale getiriyor. Durma sorunu, gelişiguzel bir bilgisayar programının acıklamasından ve programın calışmayı bitirip bitirmeyeceğini veya sonsuza kadar calışmaya devam edip etmeyeceğini belirleme sorunudur. Gas olmadan bir kullanıcı asla durmayan bir programı calıştırabilir. Ethereum, kodlarında bir hata yaparak ya da sadece işlemleri onlemek icin kotu niyetli davranarak, programın sonsuza kadar calışmasını engelleyecek ve tum ağı aldatmasını onleyecek her işlemle ilişkili bir gas maliyeti getirdi. Gas fiyatının yanı sıra, her işlemin, beklenen hesaplama miktarına eşit veya daha yuksek olması gereken bir gas limiti vardır. Bunlar belirli işlemleri başarıyla yurutmek icin gereklidir. EVM, icindeki her işlemi gercekleştirmeden once, o işlem icin yeterli gas olup olmadığını kontrol eder. Yeterli gas kalmaması durumunda, işlemin tamamı gas dışı istisna ile geri alınır. Kullanıcı, işlem başarısız olsa bile, yapılan iş miktarı icin işlem ucretini yine de odeyecektir.

İşlem başlangıcta tahmin edilenden daha az gas tuketirse, kalan gas miktarı Eth'e donuşturulur ve gonderene iade edilir. Ethereum'daki tum işlemlerin birbirine gore doğru gas maliyetine sahip olması da gercekten onemlidir. Aksi takdirde, bu başka bir saldırıya donuşebilir. Bu tur saldırılardan biri 2016'da gercekleşti ve bazı duşuk seviyeli operasyonları yeniden canlandıran Hard
ile sonuclandı.

Şimdi gas hakkında biraz daha fazla şey bildiğimiz icin, son donemdeki yuksek işlem ucretlerine ve gelecekte işlem maliyetlerini duşurebilecek birkac cozume bir goz atalım.

Merkezi olmayan borsalarda rekor hacimler, savunma kredilendirme platformlarında kilitlenen en yuksek toplam değer, birden fazla verimli farming fırsatları mevcut ve giderek daha fazla NFT basan Ethereum ağı her zamankinden daha meşgul. Bu populerlik, Blok alanı icin yuksek taleple sonuclanır ve bu da yuksek işlem maliyetlerine neden olur. Artık basit bir
transferi icin 10 $ 'dan fazla veya değiştirilmemiş bir işlem icin 50 ila 100 $' dan fazla odeme yapmak garip bir durum değil. Bu elbette ideal değil cunku kucuk oyuncuların ethereum ekosistemine katılmasını gercekten zorlaştırıyor.

Neyse ki, halihazırda mevcut olan veya uzerinde aktif olarak calışılan birden fazla cozum var. En onemli olanlardan bazılarına gecelim. Katman 2 olceklendirme, zincir dışı işlemleri gercekleştirerek ana ethereum zinciri katman 1'in yeteneklerini artırmaya yardımcı olan cozumler icin kullanılan bir terimdir. Katman 2 Cozumleri, işlem hızını ve işlem hacmini artırmanın yanı sıra işlem ucretlerini buyuk olcude azaltabilir. Loopring, 2. katman uzerine inşa edilmiş ve giderek daha populer hale gelen merkezi olmayan bir değişimin iyi bir orneğidir. Borsa, son zamanlarda kilitli toplam değeri 200 milyon doları ve gunluk işlem hacminde 10 milyon doları aştı. Başka bir proje; kısa sure once polygon olarak yeniden markalanan Matic, TVL'de de 200 milyon doları aştı.

Ve daha genel amaclı cozum OPTIMISM, optimism Roll-Up'lara dayalı olarak da piyasaya surulmektedir. Bu aynı zamanda, akıllı sozleşmelerin katman 1'de etkileşime girecek şekilde benzer bicimde birbirleriyle etkileşime girmesine izin vereceği icin onemlidir.

Katman 2 olceklendirmesinin yanı sıra, uzun vadede işlem maliyetini duşurebilecek diğer bir cozum, parcalama ve proof of stake sağlayan Eth 2'dir. EIP 1569, işlem maliyetini optimize etmek icin başka bir cozum.

Zaman cizelgesi perspektifinden bakıldığında EIP 1559, 2021'in başlarında uygulanabilecek gibi gorunuyor.

Katman 2 olceklendirme Cozumleri kullanmanın ve diğer iyileştirmeleri beklemenin yanı sıra, 1. katmandaki işlem maliyetini duşurmemize yardımcı olabilecek birkac puf nokta daha var. Oncelikle, acil işlemlerimiz yoksa, gunun gas fiyatlarının en duşuk olduğu saatlerini bulmaya calışabiliriz. Bunun yanı sıra, cuzdanımız tarafından tahmin edilen gas maliyetini ethgasstation.info gibi ayrı bir guvenilir kaynakla her zaman iki kez kontrol etmeliyiz. 1INCH borsası tarafından kullanılan bir başka numara, Chi tokenleri de işlem ucretlerini duşurmeye izin verir. Bu tokenlar, bir işlemde harcanan toplam gas miktarını azaltmaya izin veren birincil işlemle birlikte yakılmalıdır. Bu, depolama alanı serbest bırakıldığında gası geri veren bir EVM mekanizmasından yararlanılarak elde edilebilir. Chi tokenleri basıldığında, ethereum blok zincirinde piyon akıllı sozleşmeler oluşturulur. Chi'yi yakmak bu sozleşmeleri bozar ve gas iadesi ile sonuclanır.

Peki Ethereum dışında diğer zincirlere ne dersiniz?

Ethereum'da son donemdeki yuksek işlem ucretlerinin, yuksek miktarda kullanıcı ve hacim yakalayan birkac başka zincirle sonuclandığına şuphe yok. Bu noktada, bunların ne kadarının uzun vadeli olarak kullanıcı edinmeye devam edeceğini veya aksine oyunda kısa sureli rol alacağını soylemek zor. Bunu soylerken, bu zincirlerin bazılarının tamamen merkeziyetsiz olmayan zincirler olduğunu akılda tutmalıyız. Bu, temelde oynaması eğlenceli olabilecek sahte bir defi ekosistemi yarattı, ancak aslında merkezi bir borsa kullanmaktan cok da farklı değildir.