Onceden matik olan polygon nedir? Ethereum'u olceklendirmeye nasıl yardımcı olacak? Neden Ethereum'un blok zincirleri interneti olduğunu iddia ediyor? Ve neden bazen polkadot ve Cosmos ile karşılaştırılıyor?

Once polygonun nasıl ortaya cıktığını gorelim. Polygon yeniden markalaşmadan once proje Matic veya matic Network olarak biliniyordu. Matic, 2017 yılında Hindistan'daki kripto para topluluğunda aktif katılımcılar olan ve Ethereum'un olceklendirme sorunlarını bir araya getirmeye ve cozmeye karar veren 3 kurucu tarafından başlatıldı. Ekip iki ana cozum uzerinde calıştı: Matic ’in plazma uygulamasına dayalı plazma zincirleri ve 2. katman olceklendirme cozumleri,POS zinciri. Matic Network'un arkasındaki token; Matic, Nisan 2019'da Binance launch pad aracılığıyla dağıtıldı. Ekip 5,6 milyon dolar topladı.

İki bucuk yıldan fazla calışmanın ardından, Matic ağı Mainnet 2020'nin ortalarında faaliyete gecti. Ve hızla daha fazla dikkat cekmeye başladı. Bu, sağlam olceklendirme cozumleri bulmaya acil bir ihtiyac olduğunu gosteren ethereum uzerindeki artan gas ucretleri tarafından cok etkilendi. 2021'in başında matic ekibi projelerinin kapsamını genişletmeye karar verdi. Ve kendilerini polygon olarak yeniden markaladılar. Polygon, daha genelleştirilmiş bir olcekleme cozumu oluşturmayı amaclamaktadır. Olceklendirme soz konusu olduğunda, bunu yapmanın iki ana yolu vardır: katman 2 olcekleme ve yan zincirler. Katman 2 olceklendirmesi, ana katmanın guvenliğine dayanır; Ethereum blockchain plazma, optimistic Roll-Ups ve ZK Roll-Ups en populer seceneklerdir. Yan zincirler kendi guvenlik modellerine dayanır.

Polygon, bir veya iki olcekleme cozumu sağlamak yerine, birden cok farklı olceklendirme cozumunu bağlamayı kolaylaştıran bir ekosistem oluşturmayı hedefler; farklı fikir birliği mekanizmalarına sahip yan zincirlerden plazma, optimistic Roll-Ups ve ZK Roll-Ups gibi 2. katman seceneklerine kadar her şeyi icerir. Mevcut Matic olceklendirme cozumlerini, POS ve plazma zincirlerinin temelde tum polygon ekosisteminde bulunan bircok olceklendirme seceneğinden biri haline geldiğini duşunebiliriz.

Polygon ayrıca, yeni projelerin kendi son derece ozelleştirilebilir olceklendirme cozumlerini hızla oluşturmasını kolaylaştıran bir cerceve sağlar. Şimdi projeyi biraz daha iyi anlamak icin polygonun arkasındaki teknolojiye daha yakından bakalım. Polygon, iki ana tur ethereum uyumlu blok zinciri ağını destekler. Bağımsız ağlar ve guvenli zincirler. Hizmet modeli olarak bir guvenlikten yararlanan ağlar. Bağımsız zincirler kendi guvenliklerine guvenir. Orneğin, bir proof of stake gibi kendi fikir birliği modellerine sahip olabilirler. Bu tur ağlar, kendilerine en ust duzeyde bağımsızlık ve esneklik sunar, yani tamamen bağımsızdırlar, ancak bu sağlam bir guvenlik modeli oluşturmalarını zorlaştırır. Orneğin, POS, cok sayıda guvenilir doğrulayıcı gerektirir. Bu tur bir model genellikle aşağıdakiler icin uygundur:
kurumsal blok zincirleri ve guclu topluluklara sahip halihazırda kurulmuş projeler.

Guvenli zincirler, guvenliği bir hizmet modeli olarak kullanır. Bu doğrudan ethereum tarafından sağlanabilir. Bu doğrulayıcılar polygon ekosisteminde calıştırılır. Polkadot ’un paylaşılan guvenlik modeline benzer bir kavram olan birden cok projeyle paylaşılabilirler.
En yuksek guvenlik seviyesinde zincirlerdir, ancak bağımsızlık ve esneklikten odun verirler. Bu model genellikle start up denemeleri ve guvenlik odaklı projeler tarafından gercekleştirilir. Bağımsız zincirler ile guvenli zincirler arasındaki ayrımın, yan zincirler ve katman 2 cozumleri arasındaki olağan ayrımdan daha genel olduğunu muhtemelen fark etmişsinizdir.

Şimdi polygon tarafından ne tur cozumlerin desteklendiğini bildiğimize gore, mimariye biraz daha derinlemesine bakalım. Polygon mimarisi, dort soyut ve bir araya getirilebilir katmandan oluşur.
Ethereum katmanı: polygon zincirleri temel katmanı olarak ethereum kullanabilir ve ethereum ’un yuksek guvenliğinden yararlanabilir. Bu katman, ethereum uzerinde bir dizi akıllı sozleşmeler olarak uygulanır ve kesinlik ve kontrol noktası belirleme, stake etme, anlaşmazlık cozumu ve ethereum ile polygon zincirleri arasında mesajlaşma gibi şeyler icin kullanılabilir. Poligon bazlı zincirler kullanmak zorunda olmadığından bu katman isteğe bağlıdır.

Bir sonraki; guvenlik katmanıdır. Bu, hizmet işlevi olarak bir doğrulayıcı sağlayabilen başka bir zorunlu olmayan katmandır. Bu işlev, cokgen zincirlerinin, herhangi bir cokgen zincirinin gecerliliğini periyodik olarak kontrol edebilen bir dizi doğrulayıcıdan yararlanmasına olanak tanır. Bu katman genellikle ethereum ile paralel calışan bir metabolik zincir olarak uygulanır ve doğrulayıcı yonetimi, kayıt, kayıt silme, oduller, karıştırma ve cokgen zincir doğrulama gibi şeylerden sorumludur. Guvenlik katmanı tamamen soyuttur ve farklı ozelliklere sahip birden cok uygulamaya sahip olabilir. Bu katman ayrıca doğrudan ethereum uzerinde uygulanabilir ve Ethereum'un madencilerini doğrulayıcı olarak kullanabilir.

Bir sonraki katman; polygonun ağ katmanıdır. Bu, polygon mimarisindeki ilk zorunlu katmandır. Bu katman, her ağın şu işlevi surdurebildiği bağımsız blok zinciri ağlarından oluşur; işlem nedenselliği, yerel fikir birliği ve blok uretimi.

Son katman; yurutme katmanı. Bu katman, polygon zincirlerine dahil olan işlemlerin yorumlanmasından ve yurutulmesinden sorumludur. Yurutme ortamı ve yurutme mantığı alt katmanlarından oluşur. Polygon mimarisi soz konusu olduğunda ana cıkarım, kasıtlı olarak genel ve soyut olacak şekilde yapılmasıdır. Bu, olceklendirmek isteyen diğer uygulamaların ihtiyaclarına mukemmel şekilde uyan en iyi temizleme cozumunu secmelerine olanak tanır.

Bildiğimiz gibi, farklı uygulamalar guvenlik, işlem hızı, işlem maliyeti veya egemenlik gibi farklı şeyler icin optimizasyon isteyebilir ve bunlardan birinde başarılı olmak genellikle başka bir yerde fedakarlık yapmak anlamına gelir. Bir ornek olarak, akıllı sozleşmelere kilitlenmiş milyarlarca doları depolamayı amaclayan bir defi protokolu, muhtemelen guvenliği optimize etmek ister ve egemenliği feda etmekten memnun olabilir. Bunun gibi bir protokol buyuk olasılıkla ethereum katmanını kullanır. Başka bir proje, diyelim ki bir NFT Pazaryeri cok duşuk işlem maliyetleri icin optimizasyon yapmak isteyebilir ve guvenliği aşırı yuksekten yeterince yukseğe duşurerek bir fedakarlık yapmakta sorun gormez. Boyle bir proje, ethereum katmanını atlayabilir ve paylaşılan doğrulayıcılar kumesiyle guvenlik katmanına guvenebilir veya belki de bir blockchain tabanlı oyun, ultra hızlı blok suresine sahip kendi fikir birliği mekanizmasına guvenmek istiyor. Bu durumda hem ethereum hem de guvenlik katmanını tamamen atlayabilir ve cokgen ağ katmanına odaklanabilirler.

Gorduğumuz gibi, polygonlar birden fazla secenek sunabilir ve farklı uygulamaların arkasındaki ekipler, kullanım durumlarına mukemmel şekilde uyanı secmeye karar verebilirler. Ayrıca, bir olcekleme cozumunden diğerine gecişi kolaylaştırmayı da amaclamaktadır. Projenin arkasındaki koşullar değişirse veya başka bir daha iyi olceklendirme cozumu kullanılabilir hale gelirse bu gerekli olabilir.

Bu mimari aynı zamanda birden fazla farklı polygon cozumunun birbiriyle iletişim kurmasına izin verir. Silo sistemler oluşturmayı engellediği icin bu cok onemlidir. Şu anda polygon ekosisteminde mevcut olan tek olcekleme cozumleri matic POS zinciri ve matic plazma zinciri cozumleridir. Ekip ayrıca ZK Roll-Ups, optimistic Roll-Ups, Enterprise zincirleri ve diğer yan zincirler gibi diğer bircok seceneği eklemek icin olumlu bir şekilde calışıyor. Şu anda polygon uzerinde başlatılan projeler matic POS ve matic plazma zincirleriyle başlamaktadır.

Matic plazma zinciri, bir ethereum layer 2 tahmin tabanlı plazma uygulamasıdır. Esas itibarıyla plazma, olceklenebilir merkezi olmayan uygulamalar oluşturmak icin bir cercevedir. Plazma, işlemlerin ana zincirden alt zincirlere aktarılmasına izin verir, bu da hızlı ve ucuz işlemlere olanak tanır.

Plazmanın dezavantajlarından biri, fonlarını 2. tabakadan cekmek isteyen kullanıcılar icin uzun bir bekleme suresidir.
Plazma, genel amaclı akıllı sozleşmeleri olceklendirmek icin kullanılamaz. Matic PoS zinciri, izinsiz bir yan zincirdir ve ethereum zincirine paralel olarak calışır. Zincir, kendi doğrulayıcılarına sahip hisseli mutabakat mekanizmasının kanıtı ile guvence altına alınmıştır. Matic POS zinciri kendi itiraf mekanizmasına sahip olsa da, doğrulayıcılar stake etme ve kontrol noktaları soz konusu olduğunda ethereum guvenliğine de guveniyor. Matic POS zinciri, Ethereum tabanlı projelerin akıllı sozleşmelerini zahmetsizce taşımasına olanak tanıyan EVM uyumludur. Şimdiye kadar Matic POS zinciri ve Matic plazma zincirleri, 80'den fazla uygulamayı kaldırabildi, 5 milyondan fazla işlemi gercekleştirdi ve 200 milyon doların uzerinde kullanıcı fonunu guvence altına aldı. Doğrudan matic uzerinde başlatılan veya geciş surecinde Matic POS Zincirine halihazırda taşınmış olan projelerden bazıları arasında hızlı takas; uniswap, Sushiswap, poly Market, polka Markets ve superfarm catalı bulunmakta. Bunun yanında grafik ve zincir bağlantı gibi altyapı projeleri de polygona genişleme kararı aldı.

Yakın zamanda polygon, video oyun endustrisindeki buyuk bir oyuncusu Atari ile ortaklık kurduklarını da duyurdu. Şimdiye kadar Matic polygon olarak yeniden markalaşıyor gibi gorunuyor ve projenin kapsamının boyle genişletilmesi gercekten harika bir fikir. Bunun temel nedeni, gelecekte farklı olceklendirme cozumlerinin mevcut olacağının daha acık ve net hale gelmesidir. Yeni mimaride polygon, bu farklı olceklendirme secenekleri arasındaki bağlantıları kolaylaştırabilir.
Aynı zamanda hem optimistic toparlamalara hem de polygonun mevcut olceklendirme cozumlerinin coğuna ekleyebileceği ZK toparlamalarına buyuk bir odaklanma var gibi gorunuyor. Buradaki ana risk, bu populer olceklendirme teknolarından birinin polygon ile butunleşmeden kendi kendine teknolojiyi benimsenir. Ancak bu gercekleşse bile, bu teknolojinin sonunda polygona entegre olma şansı var. Daha fazla olceklendirme seceneği eklemek ve daha fazla projeye katılım soz konusu olduğunda polygonun ilerlemesini izlemek ilginc olacak. Ayrıca, farklı guvenlik garantilerine sahip farklı olceklendirme cozumleri arasında iletişim kurmanın ne kadar kolay olacağını da gormemiz gerekecek. Polygonun teknik raporunun, Polkadot, Cosmos ve Avalanche gibi diğer 1. katman blok zincirleriyle doğrudan karşılaştırmaları olduğunu da belirtmek gerekir. Bu aynı zamanda farklı blok zincirleri arasındaki birlikte calışabilirliğe odaklanmakta. Bu projelerin aksine, polygon, her şeyi birbirine bağlayan ana merkez olan ethereum zinciri ile ethereum ekosistemine odaklanır. Bunun elbette guclu bir kullanıcı ve geliştirici topluluğu ve iyi bilinen programlama dili gibi bircok avantajı vardır; kısaca sağlamlık ve kripto para birimi alanındaki en populer sanal makine; EVM. ayrıca Ethereum'un trilyonlarca doları ekonomik faaliyette işleyen guvenilir bir temel zincir olarak hizmet verme konusunda uzun bir gecmişi var. Geliştirilmesi zaman alan bir şey ve tamamen yeni bir blok zinciri tarafından kopyalanması zor. Ethereum yığınına aşinalık gucu, binance akıllı zincirinin son yukselişinde gosterildiği gibi goz ardı edilemez.