Merkeziyetsiz (DeFi - decentralized finance), dijital varlık alanının en ilgi cekici, cok yonlu ve heyecan verici bolumlerinden biri oldu. Boylesine ustel bir hızla buyuyen ekosistemiyle DeFi, finansal durumu tamamen yeniden şekillendirmeye ve bireylerin değeri kavramsallaştırma biciminde devrim yaratmaya calışan doğal olarak gecmiş finansal sistemi yıkıcı bir teknoloji olarak sağlam bir şekilde kurulmuştur.

Blockchain teknolojisi, tarihsel gelişimi boyunca ceşitli farklı finansal uygulamalar, değer onermeleri, kripto varlıkları ve alternatif altyapılar doğurmuştur. Blockchain, son on yılın en buyuleyici teknolojik yeniliklerinden bazılarına kesinlikle onculuk etmiş olsa da, bugune kadar tasarımı oldukca izole ve kapalı kalmıştır.

Orneğin, Bitcoin ve Ethereum gibi halka acık blok zincirleri, acık kaynaklı, şeffaf ve herkes tarafından gorulebilen dijital defterler olarak oluşturulmuştur. Bununla birlikte zincir ustu verilerin tamamen şeffaf olmasına rağmen blok zincirinin altyapısı esasen bağımsız bir ekosistem olacak şekilde tasarlanmıştır.

Blok zinciri teknolojisinin en hayati unsurlarından biri ağ guvenliğini koruma yeteneğinde yattığından, bunun elbette iyi bir nedeni var. Aslında, paylaşılan bir defterin guvenliğini ve doğruluğunu destekleyen fikir birliğini surdurmek icin, yalnızca her bir ağın kurallarına titizlikle uyan madencilerin işlemleri doğrulamasına ve blok zincirine yazmasına izin verilir.

Bu sistem gercekten etkilidir, ancak blok zincirinin izole yapısı, DeFi ekosisteminin buyumesini ve ilerlemesini bir şekilde engelliyor, DeFi katılımcılarını tek, kapalı bir ağa kilitliyor. Aslında izinsiz ve aracısız işlevleri goz onune alındığında, kullanıcıların kazanc elde etmesine izin vermesi gerekiyor. Bu da daha geniş bir fırsat yelpazesine erişim sağlamaya yarıyor.

Merkeziyetsiz uygulamaların (dApps) finansal altyapıların cehresini her zaman bildiğimiz şekliyle değiştirdiği bir zamanda, bağımsız blok zincirlerinin birbirleriyle iletişim kurması ve veri paylaşması her zamankinden daha onemli.

Cosmos, Kusama, Polkadot, Avalanche gibi projeler zincirler arası birlikte calışabilirlik ve ağ oluşturulabilirlik kavramını denerken, DeFi kullanıcıları basitce varlıkları bir zincirden diğerine taşıyabilmek, dApp'leri birbirinin yerine kullanabilmek ve diğer DeFi'den yararlanarak hizmetleri daha verimli hale getirmek istiyor. Bu nedenle, blok zincirler arası iletişim icin yaygın bir istek var gibi gorunuyor ve blok zincir altyapıları cok yakın zamana kadar oldukca izole kalırken, en uygun cozumlerden biri capraz zincir koprulerde (cross-chain bridges) bulunabilir.

Capraz Zincir Kopruler Hakkında
Capraz Zincir Kopruler, orneğin Bitcoin ve Ethereum gibi cok farklı ağlar arasında ve bir ana blok zinciri ile farklı fikir birliği kuralları altında calışan veya guvenliğini ana blok zincirinden devralan bir yan zincir olarak bilinen alt zinciri arasında birlikte calışabilirlik ve iletişim sağlar. Tıpkı Polkadot ve alt zinciri olarak bilinen Kusama parachainlerinde olduğu gibi.

Zincirler arası kopruler; varlıkların, tokenların, verilerin veya akıllı sozleşme talimatlarının bir zincirden diğerine ve tamamen bağımsız platformlar arasında aktarılmasına izin vererek kullanıcıların şunları yapmasına olanak tanır:

Dijital varlıkları bir blok zincirindeki diğerinde dApp'lere dağıtın.
Olceklenemeyen blok zincirlerde barındırılan jetonların hızlı, duşuk maliyetli işlemlerini gercekleştirin.
Birden fazla platformda dApp'leri uygulayın ve yurutun.

Zincirler Arası Birlikte Calışabilirlik İhtiyacı
Kripto meraklıları, yatırımcılar ve kuruluşlar, zincir farklılıklarının ortaya cıkardığı sorunların ve coğu blok zinciri ağında bulunan genel kapanmanın giderek daha fazla farkına varıyorlar. Yine de, blockchain katılımcılarının coğu icin bir tur teknik engelle karşılaşmadan işlemleri sorunsuz bir şekilde yurutmek ve varlıkları dijital varlık alanında verimli bir şekilde taşımak neredeyse imkansız.

Merkeziyetsiz finans, 2020'nin başından bu yana hızla yukselirken, DeFi alanındaki zincirler arası birleştirilebilir sistemlere olan talep şu anda tum zamanların en yuksek seviyesinde. Ozunde bunun nedeni, gunumuzun DeFi ağlarının kendi ekosistemleri icinde izole kalması ve anlamlı miktarlarda değer alışverişi yapmak icin birbirleriyle guvenilir bir şekilde iletişim kuramamasıdır.

Bunun cozumu, projelerin birbirleriyle etkin bir şekilde işbirliği yapmasına ve ilgili altyapılarını ayıran sınırları aşmasına izin verdiği icin zincirler arası birlikte calışabilirlikte yatmaktadır.

Bununla birlikte, blok zincirler arası iletişim sağlayan mevcut cozumlerin coğu ya cok karmaşık, riskli, aşırı yuklu ya da buyuk olasılıkla bir ucuncu taraf ortamı icerir. Zincirler arası transfer sırasında ucuncu bir şahsın emanet olarak hareket etmesi, blok zincirini doğuştan gelen merkeziyetsizlik felsefesinden tamamen mahrum eder ve doğası gereği teknolojisinin amacını tamamen ortadan kaldırır.

Bunu duzeltmek icin capraz zincir kopruler, blok zinciri projelerinin birlikte calışabilirlik ozelliklerini guvenli bir şekilde geliştirmeleri ve diğer zincirlerle guvenilir bir şekilde etkileşime girmeleri icin gerekli temel mimariyi sağlarken ucuncu taraf bir ortama olan ihtiyacı ortadan kaldırır.