Web 3.0 nedir? Web 1.0 ve 2.0 ’dan farkı nedir? İnternetin geleceği olarak gorulen, acık blockchain ağlarına dayanan, merkeziyetsiz ve birey odaklı versiyona Web 3.0 denir. Web 3.0, gunumuzde Google veya Facebook gibi şirketler “aracılığıyla” erişim sağladığımız interneti, merkezi otoriteleri ortadan kaldırarak izne veya guvene dayalı olmayan hale getirmeyi ongorur.

Web 3.0, bu bakımdan Bitcoin (BTC) gibi acık blockchain ağlarının finans alanında gercekleştirdiği devrime benzerlik gosterir. Kripto paraların temelinde yer alan teknoloji blockchain, banka gibi aracılara olan ihtiyacı ortadan kaldırarak katılmak icin izin gerekmeyen bir sistem oluşturmuş ve gerekli guveni emek ispatı ve hisse ispatı gibi ceşitli mutabakat mekanizmalarıyla sağlamıştır.

Web 3.0 nedir? Web 1.0 ve 2.0 ’dan farkı nedir?​İnternetin başlangıctan gunumuze gecirdiği evrim uc aşamaya bolunmuştur: Web 1.0, Web 2.0 ve Web 3.0. Web 3.0 ’ı daha iyi anlamak icin diğer iki versiyonu da ele alalım.

Web 1.0 ve Web 2.0​Aşağı yukarı 1990 ile 2004 yılları arasındaki interneti ifade eden Web 1.0, salt okunabilir internet sitelerinden oluşuyordu. Dosya sistemlerinden aktarılan statik HTML sayfalar ile oluşturulan internet siteleri yalnızca bilgi sunuyor ve değişim yapmaya izin vermiyordu.

Veri ve icerikler veritabanı yerine statik dosya sistemlerinden sağlanıyor ve coğunlukla web geliştiricileri tarafından geliştirilen internet sitelerinde, katılımcılar genellikle yalnızca icerik tuketici konumunda bulunuyordu.

Coğumuzun internete katılım sağladığı ilk versiyon olan Web 2.0 ise daha interaktif ve sosyal bir internet deneyimi sunuyor. Oluşturma surecine katılmak icin geliştirici olma koşulunu ortadan kaldıran Web 2.0 ’da coğu uygulama, herkesin uretici olabileceği bir şekilde tasarlandı.

YouTube, Facebook (yeni adıyla Meta), Instagram ve Twitter gibi sosyal medya platformlarının ortaya cıktığı bu donemde, Web 1.0 ’da yalnızca tuketici konumunda olan kullanıcılar da icerik uretmeye, daha da onemlisi bu icerikleri “paylaşabilmeye” başladı. Veritabanları, sunucu tarafı işleme, sosyal medya ve formlar gibi inovasyonlar ile statik olan internet, dinamik bir hale geldi.

İnternetin bu donemine hakim olan FAANG gibi şirketler, ilk olarak kullanıcı tabanı oluşturmaya odaklanmış ve daha sonra bu kullanıcı tabanından gelir elde etmeye başlamıştır. Sorunsuz bir kullanıcı deneyimi sunan bu şirketler, diğer yandan da verilerin merkezi oluşumlarda toplanmasına yol acmıştır. Kullanıcılara verileri ve nasıl saklanacağı konusunda kontrol vermeyen bu sistem; verilerin reklam icin kullanılması, veri sızıntısı veya verilerin ticari amacla satılması gibi riskler bulundurur. Dahası, devletlerin merkezi sunucuları kullanarak uygulamalara ve şahıslara mudahale edebilmesi nedeniyle sansure de acıktır.

Web 3.0​Anlamsal Ağ olarak da bilinen ve kısmen 2010 ’dan itibaren gunumuzu ve yakın geleceği kapsayan bu donem, bilgisayarların da insanlar gibi veri okuyabildiği ve analiz edebildiği bir donemdir. Bu beceri, akıllı uretime ve kullanıcıların ihtiyaclarına gore icerik dağılımı yapabilmeye olanak sağlar.

Yapay zeka, makine oğrenimi, blockchain, sanal gerceklik ve nesnelerin interneti gibi teknolojilerin hayatımıza girdiği Web 3.0 ’ın merkezinde merkeziyetsizlik, izne ve guvene dayalı olmama, bireysellik, sahiplik hakkı ve gizlilik gibi değerler yer alır.

Web 3.0 ’da geliştiriciler, geliştirdikleri uygulamaları tek bir sunucuda calıştırmak ve verileri tek bir veritabanında saklamak yerine, dağıtık ağlar olan ve merkezi bir oluşum tarafından değil, ağı oluşturan herkes tarafından yonetilen blockchain ’lerde geliştirmeyi tercih ederler.

Bu merkeziyetsiz sistem, verilerin tek bir yerde toplanmasını ve dolayısıyla sızdırılmalarını veya reklam amaclı satılmalarını onler. Buna ek olarak, merkezi bir sunucu olmadığından dolayı sansure karşı dayanıklılık sağlar ve kullanıcı gizliliğini artırır.

Verilerin makineler tarafından analiz edilebilmesi, arama motorlarında anlamsal olarak daha ilişkili sonuclar bulmaya da katkı sağlar. Buna ek olarak, şirketler akıllı botlardan yararlanarak birden fazla muşteriye aynı anda hizmet verebilir ve daha iyi bir destek sunabilirler.

Web 3.0, blockchain ve kripto para​Merkeziyetsizlik, şeffaflık, acıklık ve kullanıcı gizliliği gibi değerlere sahip Web 3.0, blockchain teknolojisinin prensipleriyle bircok ortak nokta barındırıyor. Bu nedenle Web 3.0 ’de bircok uygulama, blockchain teknolojisini kullanarak istenilen merkeziyetsizliğe ulaşabilir.

Blockchain teknolojisi, Web 2.0 ’de Amazon Web Services gibi bulut sağlayıcıların sunduğu hesaplama, bant genişliği, saklama ve diğer bircok hizmetin yerini alabilir. Tek bir merkezden yonetilmeyen blockchain ağları, yonetimi ve geliştirmeyi topluluğa bırakarak interaktif bir ortam sunduğu gibi, sansure karşı da koruma sağlayabilir.

Ethereum, Cardano ve Solana gibi akıllı sozleşme oluşturma imkanı sunan platformlar, aracılara olan ihtiyacı ortadan kaldırarak, şirketlerin faaliyetlerini cok daha hesaplı bir şekilde sunmalarına olanak sağlar. Yuksek olceklenebilirlik, muşteri hizmetlerini iyileştirmeye de devasa bir katkıda bulunabilir.

Takas edilemeyen, benzersiz ve değiştirilemez dijital menkul kıymetler olan NFT ’ler de Web 3.0 doneminde sahiplik haklarını korumada faydalı bir arac olabilir. Telif hakları, satın alınan sanat eserleri, oyun oğeleri ve koleksiyonluk eşyalar gibi bircok şeyin mulkiyet hakkı, NFT ’ler ile korunabilir.