Eşeğin Golgesi, Haldun Taner'in 1965 yılında yazdığı epik tarzda uc perdelik bir politik tiyatro oyunudur.

Turk tiyatrosundaki ilk epik tiyatro orneklerindendir. Geleneksel Turk tiyatrosu ile epik tarzın ortak ozelliklerini birleştiren Eşeğin Golgesi, gezici hatip ve sofist filozof Samsatlı Lukianos?un bir masalından hareketle oluşturulmuştur.

Duş ve gerceğin birbirine girdiği oyun, Abdalya adlı masal ulkesinde gecer. Yazar, Samsatlı Lukianos?un masalının gectiği Abdera'yı "Abdalya" olarak değiştirmiştir.

Para babaları Abid ve Zahid Ağaların yoksul ve zavallı cırakları Şaban?la Mestan arasındaki basit bir tartışmanın milli bir davaya donuşerek Abdalya ulkesinin bolunmesine yol acışını sergileyen oyunda kapitalist sistemin kusurları ve bunun ayırdına varmayan halkın eleştirisi yapılır. Turk toplumunun demokrasiye geciş doneminde yaşadığı aksaklıklara, sisteme ve kişilere, Abdalya Ulkesi?nin Şabaniye Kasabası aracılığıyla gonderme yapılmaktadır. Geleneksel tiyatroda yer alan, Hacivat-Karagoz catışması şeklinde gelişen olaylar, muzik eşliğinde masalımsı bir anlatımla verilmektedir.

Oyun ilk defa 1965?te sergilenmiş ve sahnelendiğinde olaylara neden olmuştur. İstanbul Belediyesi Yeni Komedi Tiyatrosu tarafından sahneye konan oyun, ?komunizm propagandası yapıldığı? ihbarı uzerine kaldırılmış, eserin sahibi ve sahneye koyanlar hakkında kovuşturma acılmıştır. Haldun Taner ve Cetin İpekkaya?nın yargılanmasından sonunda gorevsizlik kararı alınmış; donemin Adalet Bakanı, bu kararın bozulmasını yazılı emirle Yargıtay'dan istemiş; Ceza Mahkemesi'nin karar Yargıtay tarafından onanmış olmasına rağmen, Savcılık tarafından oyun metninin toplatılması icin Toplu Basın Mahkemesi'nde dava acılmıştır. İstanbul?da oynanmasına izin verilmesinden sonra Ankara?da Ankara Meydan Sahnesi tarafından sahnelenmiş ve kovuşturmaya uğramıştır; kovuşturma tamamlanmamış ve bir mahkeme yasağı cıkmamış olmasına rağmen Meydan Sahnesi muhtemel bir suctan korunabilmek icin temsile son vermişlerdi.