İstanbul’un da aralarında bulunduğu 7 metropolde saclar uzerinde yapılan bir araştırma, cevresel koşulların sac sağlığına zararlı etkilerini ortaya koydu.
Araştırmaya gore, Bangkok saca en fazla zarar veren kent. İstanbul dorduncu sırada. Kirlilik sacları cansız, gucsuz ve daha az parlak yapıyor.
Oxford Sac Vakfı Başkanı John Gray’in yaptığı araştırmada, aynı gun ve saatte, aynı sac ornekleri dunyanın 7 metropolundeki acık alanlara asıldı ve 7 gun boyunca buralarda tutuldu. Aynı sac orneklerinden biri de sağlıklı koşullarda saklanarak, bir haftanın sonunda zarar goren orneklerle karşılaştırıldı. Sac telindeki metal ve yuzey gorunum analizleri icin Pantene firmasının laboratuvarlarının lazer teknikleri kullanıldı.
Analizlere gore Bangkok saca 0.1751 gram, Tokyo 0.1703 gram, Atina 0.1081 gram, İstanbul 0.1005 gram, Meksiko City 0.0762 gram, Londra 0.0513 gram, New York 0.0099 gram atık yukluyor.
Sacta metal birikiyor
Gray’ın verdiği bilgiye gore, kentsel kirlenmeden kaynaklanan metalik birikim sacın bir numaralı duşmanı. Deneylerde, sacta protein yapıtaşlarının kaybına yol acan aluminyum, kadmiyum, demir gibi metallerin biriktiği goruldu. Bu birikimler sağlıklı saclardaki ışığı yansıtma ozelliği bozulup, sacların zayıf ve cansız gorunmesine, hassaslaşmasına neden oluyor. Giderek artan matlık, puruz ve yağlılık hissi de veriyor.
Ancak uzmanlar, cevresel faktorlerin, sac dokulmesi, kellik ve sac beyazlamasının sebebi olmadığını, bunun daha cok genlerle ilgili olduğunu belirtiyor.
Şehir hayatı sacı nasıl bozuyor?
Cevresel faktorler araştırmasının da gosterdiği gibi, sacta biriken ağır metaller ve hava kirliliği en onemli etkenler. Zararlı UV ışınları ve rutubet, protein yapıtaşlarını kaybettirirken sacı cansızlaştırır ve kolay kırılmasına yol acar.
Saca yanlış uygulanan boya, perma, rofle gibi kimyasal işlemler,
Sacı seyrek yıkamak,
Sac kurutma makineleri ve duzleştirme işlemi sonucunda sac protein yapıtaşlarını kaybeder ve yapısı zarar gorur.
Stres kafa derisindeki kasların gerilmesine neden olarak sac koklerine kan akışını kısıtlar. Ayrıca kadınlar stresliyken saclarıyla daha cok oynar, cekiştirir, adeta gerginliğinin acısını sacından cıkartır; yani mekanik hasar yaratır.
Ağırlığın yuzde 3’u kadar yabancı madde yapışıyor
Sağlıklı sac dışarıdan bakıldığında, parlak ve hacimli durur, kolay şekil alır ve dokunulduğunda yumuşaklık hissi verir. Sağlıklı bir sacta, sacın yuzde 90’ını oluşturan protein yapıtaşlarının eksilmemiş olması kriter, cunku protein yapı taşları sacın gucunu, esnekliğini ve nemini koruyan en onemli faktor. Bangkok’ta saca bir gunde toplam ağırlığının yuzde 3’u kadar yabancı madde yapıştığını olctuklerini belirten John Gray, bunun zararını bir karşılaştırmayla acıkladı: ‘Bu, 60 kg olan bir insanın, haftada 1.9 kg, yılda ise 99 kg istenmeyen maddeyi taşıması demek.’