temel olarak iki tur mızka vardır: diatonic ve chromatic harmonica. diatonikler genelde 10 delikli olur ve temel notaları vardır. orneğin c mızıkasındaki deliklere ufleme veya icine cekmeyle sadece c (do) major dizisinin sesleri cıkar.
kromatiklerde ise genelde 10-12-14 deliklidir ve bunaların bazılarında da pompa denilen bir mekanizma bulunur. bu pompa yardımıyla kromatik mızıkadan bir oktavı oluşturan 12 ses de cıkartılabilir.
mızıka konusunda once ne tur muzikten hoşlandığınız ya da ne tur muzik calmak istediğinize karar vermelisiniz mızıkada. kromatik mızıka daha cok klasik muzik, caz, latin muzikleri calmak icin kullanılır.(bu muziklerin armoni yapısı nedeniyle cok sayıda sese ve gecişe ihtiyac vardır pek bilmiyorum da oyledir herhalde.)
diatonikler is blues, rock gibi muziklerde daha cok kullanılır. diatonik mızıkanın oğrenmesi goreceli olarak daha kolaydır.
mızıka secmeden sonra ilk iş mızıkayı duzgun tutmaktır. mızıka (sağ elini kullananlar icin) sol elin baş parmakla işaret parmağının arasına oturtulup ağıza paralel şekilde tutulur, sağ el de elin buyukluğune gore istenen şekilde mızıkayı tamamen kapatacak şekilde sol elin ustune kapatılır.
sonraki kısım ise mızıkadan duzgun bir şekilde tek nota (single note) cıkarabilmek. duzgun bir tek nota parmaklarınızla bir tek delik dışında tum delikleri kapatıp mızıkaya ufleyip icinize cekmenizle cıkan sestir.
bu gercekten en onemli kısımıdır mızıka calmanın.
single note cıkarmak icin kullanılan 3 teknik vardır:
1) dil yuvarlama. genetik bir ozelliktir. herkes yapamaz tam olarak dilini u şekline getirmeyi. yuvarladığınız dili mızkaya yapıştırısınız. mızıkayla hava alış-verişini yuvarlanan dilin ortasından yapar dille etrafdaki delikleri kapatırsınız. yapması zordur.
2) dil ile kapatma. dilinizi kullanarak ufleyeceğiniz deliği ağzınızın sağ (sol) tarafında bırakır dilinizle sol(sağ) tarafta kalan delikleri kapatırsınız.
3) balık dudağı(duz ufleme): ayna karşısında bir sure calıştıktan sonra dudaklarınızı balık dudağı şekline getirip havanın girip cıkması icin sadece bir delik genişliği kadar yer bırakıp.
duzgun tek nota sesleri cıkarmak gercekten cok onemli. tam istenilen bir ses cıkarılana kadar 2 hafta sure gecebilir.
gelelim harmonikalara.
blues calmak icin piyasada en uygun fiyata alınabilecek nispeten en kaliteli aletler hohner ya da lee oskarların major diatonik harmoniklarıdır.
orta ust seviyedekiler:
hohnerın blues harp, marine band, special 20, pro harp, big river harp orta ust seviyee modeleri bunlar yaklaşık 25$ civarındalar. daha ucuz istiyorsanız hohner blues band fiyatına gore en ustun performansı veren mızıka ama bulunması kolay değil pek.
blues calmak icin ise major diatonik mızıkayı second position ya da cross harp adı verilen teknikle calmak gerekiyor. bu teknikle perfect 5'liler cevrimine gore c mızıkadan g blues şarkılar calınıyor. (yani mızıkanın tonundan 5 yarım ses daha pes tondan blues calınabiliyor.)
internetten araştırmayla daha detaylı bilgi bulabilirsiniz ancak genel olarak ditaonik harmonikalarda blues dizisi (major pentatonik ya da tam bilmiyorum bunu da) second position da:
2: diatonic harmonikanın delik numarası
d:draw (icine cekme)
b:blow (ufleme)
db:draw bend (bukme - icine cekerken havanın acısını değiştirip sesi yarım ses tizleştirme)
2d , 3db , 4db , 4d , 4b , 5d , 6b
major blues şarklara bu dizideki notaları kullanarak rahatca eşlik edebilirsiniz.
Chromatic Harmonica
Diatonic Harmonica
__________________