yalnızca gercekten ciddi bir tek sorun var: intihar

yaşamın yaşanmaya değip değmediğini duşunmek, felsefenin temel sorusunu yanıtlamaktır. dunyanın uc boyutlu olması, zihnin dokuz ya da on iki kategorisi olması gibi sorunlar sonra gelir. bunların hic onemi yok. yanıtlamak gerek once nietzsche'nin de soylediği gibi, bir filozof saygıdeğer olabilmek icin ozuyle sozu bir olmak zorundaysa, bu durumda yanıtın onemi ortaya cıkar, cunku yanıt kesin davranışı onceler. bunlar yurekte kendini gosteren apacıklıklardır, ama onları zihinde aydınlık kılabilmek icin derinleştirmek gerekir.

şu sorunun oburunden daha oncelikli oluşunun neye bağlı olduğunu kendi kendime sorduğumda, yukumlendiği eylemlere gore diye yanıt verebilirim. varlıkbilimsel bir kanıt icin olen insan gormedim. onemli bir bilimsel doğruyu bulan galilei, yaşamını tehlikeye soktuğu anda bulgusunu kolaylıkla yalanlamıştır. bir anlamda iyi de yaptı. bu doğru diri diri yakılmaya değmezdi. dunya mı guneşin cevresinde doner yoksa guneş mi dunyanın cevresinde doner, hic onemli değil bu. ne olursa olsun bu onemsiz bir sorundur. buna karşılık yaşamın yaşanmaya değmediğini duşunerek olen bircok insan gordum. kendilerine yaşama nedeni sağlayan fikirler ve yanılgılar icin celişkili bir tutumla olen insanlar da gordum (bu yaşama nedeni denen şey aynı zamanda eşsiz bir olme nedenidir). bu durumda, yaşamın anlamı sorunların en onceliklisidir diyorum buna nasıl bir yanıt bulunabilir?

tum temel sorunlar uzerinde -bununla oldurmek tehlikesine duşenleri ya da yaşam tutkusunu coğaltanları anlıyorum- iki duşunce yontemi olmalıdır, la palisse'inkiyle don quichotte'unki. heyecana ve acıklığa aynı zamanda erişmemizi sağlayan şey apacıklığın ve lirikliğin dengesidir hem alcakgonullu olan hem duygu yuku taşıyan bir konuda bilgeliğe dayanan klasik diyalektik yerini hem sağduyuya hem de duygu yakınlığına dayanan daha ılımlı bir duşunce tutumuna bırakmalı.

bir gun bana, beş yıl once kızını yitiren bir bina yoneticisinden sozettiler, adamın o zamandan beri cok değiştiğini, bu olayın onu icin icin kemirdiğini soylediler. icin icin kemirmekten daha uygun bir sozcuk bulunamazdı. duşunmeye başlamak icin icin kemirilmeye başlamaktır. toplum bu başlangıclarda cok buyuk şeyler bulmaz. kurt insanın yureğindedir. onu orada aramak gerekir. varoluşun karşısındaki apacıklıktan ışıkların otesine kacışı getiren olumsu oyunu izlemek ve anlamak gerekir.

bir intiharın pek cok nedeni vardır, genel bir bicimde en goze carpanlar en etkilileri değildir. insanın duşunerek intihar ettiği pek gorulmez (yine de bu varsayım curutulmemiştir). bunalımı başlatan şey hicbir zaman denetlenemez. gazeteler sık sık "derin uzuntuler"den ya da "onulmaz hastalıklar"dan sozeder. bu acıklamalar gecerlidir. ama bir kotu gun dostunun bile gun gelip onunla kayıtsız bir bicimde konuştuğu olmaz mı? o sucludur işte. cunku bu da askıda bulunan tum kinleri ve tum yorgunlukları ortaya dokmeye yeter...

pdf