evrenup ve etzeli arkadaşlara
Amartya Sen - Ozgurlukle Kalkınma; Ozgun Adı: Development as Freedom; İngilizceden Ceviren: Yavuz Alogan; Ayrıntı:422, İnceleme Dizisi:191; ISBN: 975-539-414-1; 411 sayfa; Birinci Basım.2004; Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
İnanılmaz bir bolluk, gelişme ve ozgurluğun, olağanustu bir yoksulluk, yoksunluk ve baskıyla bir arada yaşandığı dunyamızda modern kalkınma teorileri, hem kişisel cıkara dayalı davranışa hem de toplumsal başarının fayda temelli bir kritere gore değerlendirilmesine dayanır. Klasik kalkınma teorilerinin ise, başarıyı yaratılmış olan toplam faydanın boyutları aracılığıyla olcmesi bağlamında, faydacı bir karakter taşıdığı soylenebilir.
Gunumuzde hemen hemen tum dunyada, ozellikle de bizimki gibi ulkelerde ekonomik buyume olmadan toplumsal gelişmenin de, bireysel refahın da mumkun olamayacağı; yoksulluğun, insanların da toplumların da elini kolunu bağladığı kabullenilmiş gibidir. Yoksulluğun en yakıcı hal aldığı durumlarda en temel oncelik ?hayatta kalma?ya verilir ve demokratik haklardan dem vurmak ?luks? olarak gorulur. Oysa kıtlıklarda on binlerce insanın yaşamını yitirdiği ulkeler arasında tek bir demokrasi orneğine rastlanmaz, bir tek demokraside kıtlık yaşanmaması gibi. Evet, demokrasi onemli, ama onemli olması, yeterli olduğunu gosterir mi?
Amartya Sen, az gelişmişliğin, Ucuncu Dunya ulkesi olmanın bir kader olmadığını cok basit, ama somut orneklerle ortaya koyuyor ve bu kaderin aşılmasının hayal olmadığını gosteriyor. Aristoteles?ten Adam Smith?e, Rawls?tan Marx?a, Malthus?tan Nozick?e, Konfucyus?ten Pareto?ya ekonomi ve ozgurluğe ilişkin hemen her goruşu; Hindistan?dan ABD?ye, İngiltere?den Cin?e, Kanada?dan Bangladeş?e pek cok uygulama orneğini ele alıp inceliyor ve insanı temel alan bir siyaset tarzının imkÂnları uzerinde duşunuyor. Kalkınmanın en etkin aracının ozgurluk olduğunu, bu yuzden başlıca amacının da ozgurluk olması gerektiğini one surerken, kalkınmanın temelini oluşturan nedenler uzerine kamusal bir tartışma başlatıyor.
"Hintli bilim adamı Amartya Sen?e 1998 yılı Nobel Odulu?nu kazandıran bu kitap, iktisat biliminde etik boyutun vazgecilmezliğini vurgulamaktadır. Sen, kalkınmanın, gayri safi milli hasıla?nın otesinde, insanların ozgurlukleri bağlamında tanımlanması gerektiğinin altını cizmektedir. Kalkınma sureci, insanların şu beş alandaki ozgurluklerinin genişletilip guclendirilmesi anlamına gelmelidir: Ekonomik, siyasal, toplumsal, bilgiye ulaşma (saydamlık) ve kişisel guvence. Birbirini tamamlayan ve guclendiren bu beş boyut sayesinde, insanlar daha yuksek gelirlere ulaşırken, daha eğitimli, sağlıklı ve uzun omurlu olmaları mumkun olabilecektir. Sen, politik katılımın onemine işaret ederken insana vurgu yapmaktadır. Geniş kitleler hedeflenerek yazılan kitabın teknik bilgi gerektirmeden, keyifle okunması mumkundur; ama aynı zamanda konu uzerinde yoğunlaşmak isteyenlere cok geniş acılımlar sunmaktadır." Profesor Fikret Adaman, Boğazici Universitesi
İCİNDEKİLER
Onsoz /13
Giriş: Ozgurluk Olarak Kalkınma /17
Ozgurluk Perspektifi /27
Kalkınmanın Amacları ve Aracları /54
Adaletin Temelleri ve Ozgurluk /78
Kapasite Yoksunluğu Olarak Yoksulluk /126
Piyasalar, Devlet ve Toplumsal Fırsat /158
Demokrasinin Onemi /205
Kıtlıklar ve Diğer Krizler /222
Kadınların Eylemliliği ve Toplumsal değişim /259
Nufus Besin Maddeleri ve Ozguluk /282
Kultur ve İnsan Hakları /312
Toplumsal Secim ve Bireysel Davranış /338
Toplumsal Bir Vaat Olarak Bireysel Ozgurluk /380
Dizin /401
