ADIVAR (Dr. ABDULHÂK ADNAN)
(1882-1955)
İlim ve siyaset adamlarımızdandır. Gelibolu'
da doğan A. Adıvar, tıp tahsiline İstanbul'da
başladı, sonra devrin istibdadından Avrupa'ya
kacarak Berlin Tıp Fakultesinde calışmaya baş-
ladı. 1909'da Meşrutiyetten bir yıl sonra yurda
donerek Tıp Fakultesine profesor oldu ve Fa-
kulte yonetiminde gorev aldı. Trablusgarp ve
Birinci Dunya Savaşlarına HilÂliahmer (Kızı-
lay) Mufettişi ve doktor olarak katıldı.
Dr. Adıvar, son Osmanlı Mebusan Mecli-
sinde Mebus olarak bulundu. İstanbul'un işga-
linden sonra, eşi Halide Edib'le Anadolu'ya
gecerek, Birinci Turkiye Buyuk Millet Meclisi
hukumetince Sıhhiye ve Muaverıet-i İctimaiye
Vekilliğine getirildi, daha sonra Meclis İkinci
Başkanı oldu. Cumhuriyetin ilÂnından sonra
da 1926 yılına kadar İstanbul mebusu olarak
vazife gordu, 1926'da eşiyle birlikte memleketi
terk etti.
Adıvar'lar 1939'a kadar İngiltere ve Fransa'
da yaşadılar. Adnan Adıvar Fransa'da İlmî in-
celemeler yaptı, Paris Doğu Dilleri Okulu'nda,
Turkce hocası secilerek sekiz yıl başarı ile bu
gorevi surdurdu. Bu yıllarda Fransa'da La Sci-
ence ehez les Turcs Ottomans (1939) isimli un-
lu eserini yayınlamış; İngiltere'de, Encyclope-
dia Britaııica'nın "Turkiye'nin Yeni Zaman Ta-
rihi" bolumunu yazmıştır. Yurda dondukten
sonra Milli Eğitim Bakanlığınca cıkarılması-
na karar verilen İslam Ansiklopedisinin yayın
kurulu başkanı oldu ve yoğun bir calışma orta-
mına girdi. Bu donemde onemli kitaplar yazdı,
ceviri yaptı. (Russel'den Felsefe Meseleleri,
1939 ve Faust'a Dair Bir Tahlil Tecrubesi, 1939
gibi). Ayrıca İslam Ansiklopedisinde ve bilim-
sel dergilerde araştırmalarını yayınladı, gunde-
lik gazetelerdeki fikri yazılarını uc cilt halinde
derledi. (Bilgi Cumhuriyetinden Haberler,
1945; Dur ve Duşun, 1950; Hakikat Peşinde
Emeklemeler, 1954). 1946-1950 arası bağımsız
olarak Millet Vekilliği yaptı, 1955 yılında İs-
tanbul'da oldu.
ESERLERİ:
Tarih Boyunca îlim ve Din 1943/44, 1970,
1980
Osmanlı Turklerinde İlim 1939, 1943,
1970, 1982
A. Adnan Adıvar - Osmanlı Turklerinde İlim
Remzi, 1982, 244, , Bilim, Tarih