Hayatını suda geciren canlılar yuzgecleriyle hareket eder. Hem karada hem suda yaşayan canlılar larvalık doneminden sonra ayaklanır ve guzel guzel yururler. Aksolotl semenderi ise bu iki tanıma da bir turlu uymuyor. Aksolotl semenderi yetişkinliğinde bile bir larvaya benziyor ve larva ozellikleri taşıyor. Bu nedenle pek cok kişi bu semenderi yuruyen balık olarak tanımlamayı tercih ediyor.
Aksolotl bir balık değil, bir semender. Bildiğimiz hicbir semender turune benzemese de sahip olduğu temel ozellikler onu bu sınıfta değerlendirmemize neden oluyor. Dunyada yalnızca tek bir golun icinde ve cevresinde yaşayabilen bu canlının sayısı maalesef her gecen gun azalıyor. Gelin Aksolotl semenderinin sıradışı ozelliklerine bakalım ve bu ilginc canlıyı biraz daha yakından tanıyalım.
[h=2]Aksolotl nedir?[/h]
Aksolotl, benzersiz bir genetik yapıya sahip olan bir semender turudur. Amfibi sınıfındandır, Axolotls ortak adıyla anılır, bilim insanları tarafından Ambystoma mexicanum olarak adlandırılır ve etoburdur. En dikkat ceken ozelliği ise neoteni olarak isimlendirilen bir durum nedeniyle hayatı boyunca larva ozelliklerine sahip olmasıdır.
Larva ozelliği demek Aksolotl semenderinin iribaş benzeri bir sırt yuzgecine ve geniş kafasının arkasında bulunan tuylu dış solungaclara sahip olması anlamına geliyor. Yani hem karada hem de suda yaşayan amfibi sınıfına ait olmasına rağmen neoteni durumu nedeniyle hayatını bir larva gibi su altında surduruyor.
[h=2]Aksolotl nerede yaşar?[/h]
Aksolotl semenderi sadece ve sadece Meksika ’nın başkenti Mexico City ’nin yakınlarında bulunan Xochimilco isimli bir golde yaşamaktadır. Gole yakın bazı su kanallarında da bu canlıya rastlanmıştır. Bolgenin irtifası yuksektir ve kış aylarında bile suyun sıcaklığı yaklaşık 20 derecedir.
[h=2]Aksolotl ’un diğer semenderlerden farklı ozellikleri:[/h]
Aksolotl semenderinin yalnızca Meksika ’nın başkenti Mexico City ’nin yakınlarında bulunan Xochimilco isimli bir golde yaşıyor olması şuphesiz onun farklı ozelliklerinden biridir. Ancak şuphesiz Aksolotl semenderini benzersiz yapan ozellik, diğer semenderlerden farklı olarak neredeyse hayatının tamamını su altında geciriyor olmasıdır.
Aksolotl semenderi, diğer semender turlerine gore cok daha buyuktur. Boyu 15 - 25 cm, ağırlığı 50 - 250 gram arasındadır. Cok daha buyuk olduğu gibi ortalama 10 - 15 yıllık omru ile diğer semenderlerden cok daha uzun yaşar. Rengi genel olarak kahverengi uzerine siyah beneklerden oluşur ancak akvaryuma hapsedilenlerin albino ve beyaz oldukları da gorulmuştur.
[h=2]Aksolotl ne yiyor?[/h]
Aksolotl semenderi etoburdur. Solucan, bocek, kabuklu, yumuşakca ve kucuk balık turlerinden oluşan zengin bir beslenme duzeni vardır. Bulunduğu alanda beslenme zincirinin en ustundedir. Bu bolgede bu kadar rahat yaşayabiliyor olmasının nedenlerinden biri de budur. Ancak durum hızla değişiyor.
[h=2]Aksolotl semenderleri hızla yok oluyor:[/h]
Aksolotl semenderi bolgesindeki besin zincirinin tepesindeyken levrek, tilapia ve balıkcıl kuşların farklı nedenlerle bolgeye akın etmesi sebebiyle av konumuna geldi. Avcı turlerin sayısının giderek artması nedeniyle Aksolotl semenderleri lezzetli birer av haline geldi. Fakat Aksolotl ’un yok olmasının en buyuk nedeni bu değil.
Aksolotl semenderinin yok olmasının nedeni biziz, insanlar. Xochimilco golu giderek kirleniyor. Aksolotl ’un kendisi olmasa bile beslendiği canlılar artık bu golde yaşayamaz hale geldikleri icin doğal habitat sistemi bozuluyor. Geniş bir kompleks olan Xochimilco golunun kuresel iklim değişikliği nedeniyle giderek kuculduğu de gozle gorulur bir gercek.
İnsanlığın bu canlıya yaptığı zulum elbette bitmiyor. Aksolotl semenderi populer bir akvaryum canlısı. Avlanıp avlanıp akvaryumda hapsedilmek uzere satılıyor. Yetmezmiş gibi Meksika ’nın geleneklerine gore kızarmış Aksolotl semenderi buyuk bir jest kabul edildiği icin değerli bir av olarak da goruluyor.
Meksikalı biyolog Luis Zambran tarafından 1998 yılında Xochimilco golunde yapılan bir araştırmada kilometrekare başına 6 bin Aksolotl semenderi olduğu tespit edilmişti. Bugun ise kilometrekare başına yalnızca 35 tane var ve bu sayı giderek azalıyor. Doğal yaşam alanında bulunandan cok daha fazla sayıda Aksolotl semenderinin akvaryum ve benzeri alanlarda hapsedildiği duşunuluyor.
[h=2]Aksolotl semenderinin cok eski uygarlıklarda da biliniyordu, hatta mitolojide de adı geciyor:[/h]
Meksika mitolojisindeki hikayelerin buyuk bolumu Aztek ve Maya uygarlıklarından bahseder. Boyle benzersiz bir canlı da elbette mitolojideki yerini alıyor. Efsaneye gore bir Aztek tanrısı kurban edilmekten kacarken kılık değiştirerek Xochimilco golune girmiştir ve Aksolotl semenderi boylece ortaya cıkmıştır. Eski bir tanrı olduğunu duşundukleri canlıyı kızartıp yemek nasıl akıllarına geldi, orası bilinmiyor.
Yuruyen bir balığa benzeyen ilginc canlı Aksolotl semenderi hakkındaki sıradışı bilgilerden bahsettik ve bu canlının nasıl gunden gune yok olduğunu anlattık. Bu tur gorenleri kendine hayran bırakan canlıları hapsetmek yerine doğal ortamında gozlemenin daha onemli olduğunu ne zaman anlayacağız, merak etmemek elde değil.
Aksolotl bir balık değil, bir semender. Bildiğimiz hicbir semender turune benzemese de sahip olduğu temel ozellikler onu bu sınıfta değerlendirmemize neden oluyor. Dunyada yalnızca tek bir golun icinde ve cevresinde yaşayabilen bu canlının sayısı maalesef her gecen gun azalıyor. Gelin Aksolotl semenderinin sıradışı ozelliklerine bakalım ve bu ilginc canlıyı biraz daha yakından tanıyalım.
[h=2]Aksolotl nedir?[/h]
Aksolotl, benzersiz bir genetik yapıya sahip olan bir semender turudur. Amfibi sınıfındandır, Axolotls ortak adıyla anılır, bilim insanları tarafından Ambystoma mexicanum olarak adlandırılır ve etoburdur. En dikkat ceken ozelliği ise neoteni olarak isimlendirilen bir durum nedeniyle hayatı boyunca larva ozelliklerine sahip olmasıdır.
Larva ozelliği demek Aksolotl semenderinin iribaş benzeri bir sırt yuzgecine ve geniş kafasının arkasında bulunan tuylu dış solungaclara sahip olması anlamına geliyor. Yani hem karada hem de suda yaşayan amfibi sınıfına ait olmasına rağmen neoteni durumu nedeniyle hayatını bir larva gibi su altında surduruyor.
[h=2]Aksolotl nerede yaşar?[/h]
Aksolotl semenderi sadece ve sadece Meksika ’nın başkenti Mexico City ’nin yakınlarında bulunan Xochimilco isimli bir golde yaşamaktadır. Gole yakın bazı su kanallarında da bu canlıya rastlanmıştır. Bolgenin irtifası yuksektir ve kış aylarında bile suyun sıcaklığı yaklaşık 20 derecedir.
[h=2]Aksolotl ’un diğer semenderlerden farklı ozellikleri:[/h]
Aksolotl semenderinin yalnızca Meksika ’nın başkenti Mexico City ’nin yakınlarında bulunan Xochimilco isimli bir golde yaşıyor olması şuphesiz onun farklı ozelliklerinden biridir. Ancak şuphesiz Aksolotl semenderini benzersiz yapan ozellik, diğer semenderlerden farklı olarak neredeyse hayatının tamamını su altında geciriyor olmasıdır.
Aksolotl semenderi, diğer semender turlerine gore cok daha buyuktur. Boyu 15 - 25 cm, ağırlığı 50 - 250 gram arasındadır. Cok daha buyuk olduğu gibi ortalama 10 - 15 yıllık omru ile diğer semenderlerden cok daha uzun yaşar. Rengi genel olarak kahverengi uzerine siyah beneklerden oluşur ancak akvaryuma hapsedilenlerin albino ve beyaz oldukları da gorulmuştur.
[h=2]Aksolotl ne yiyor?[/h]
Aksolotl semenderi etoburdur. Solucan, bocek, kabuklu, yumuşakca ve kucuk balık turlerinden oluşan zengin bir beslenme duzeni vardır. Bulunduğu alanda beslenme zincirinin en ustundedir. Bu bolgede bu kadar rahat yaşayabiliyor olmasının nedenlerinden biri de budur. Ancak durum hızla değişiyor.
[h=2]Aksolotl semenderleri hızla yok oluyor:[/h]
Aksolotl semenderi bolgesindeki besin zincirinin tepesindeyken levrek, tilapia ve balıkcıl kuşların farklı nedenlerle bolgeye akın etmesi sebebiyle av konumuna geldi. Avcı turlerin sayısının giderek artması nedeniyle Aksolotl semenderleri lezzetli birer av haline geldi. Fakat Aksolotl ’un yok olmasının en buyuk nedeni bu değil.
Aksolotl semenderinin yok olmasının nedeni biziz, insanlar. Xochimilco golu giderek kirleniyor. Aksolotl ’un kendisi olmasa bile beslendiği canlılar artık bu golde yaşayamaz hale geldikleri icin doğal habitat sistemi bozuluyor. Geniş bir kompleks olan Xochimilco golunun kuresel iklim değişikliği nedeniyle giderek kuculduğu de gozle gorulur bir gercek.
İnsanlığın bu canlıya yaptığı zulum elbette bitmiyor. Aksolotl semenderi populer bir akvaryum canlısı. Avlanıp avlanıp akvaryumda hapsedilmek uzere satılıyor. Yetmezmiş gibi Meksika ’nın geleneklerine gore kızarmış Aksolotl semenderi buyuk bir jest kabul edildiği icin değerli bir av olarak da goruluyor.
Meksikalı biyolog Luis Zambran tarafından 1998 yılında Xochimilco golunde yapılan bir araştırmada kilometrekare başına 6 bin Aksolotl semenderi olduğu tespit edilmişti. Bugun ise kilometrekare başına yalnızca 35 tane var ve bu sayı giderek azalıyor. Doğal yaşam alanında bulunandan cok daha fazla sayıda Aksolotl semenderinin akvaryum ve benzeri alanlarda hapsedildiği duşunuluyor.
[h=2]Aksolotl semenderinin cok eski uygarlıklarda da biliniyordu, hatta mitolojide de adı geciyor:[/h]
Meksika mitolojisindeki hikayelerin buyuk bolumu Aztek ve Maya uygarlıklarından bahseder. Boyle benzersiz bir canlı da elbette mitolojideki yerini alıyor. Efsaneye gore bir Aztek tanrısı kurban edilmekten kacarken kılık değiştirerek Xochimilco golune girmiştir ve Aksolotl semenderi boylece ortaya cıkmıştır. Eski bir tanrı olduğunu duşundukleri canlıyı kızartıp yemek nasıl akıllarına geldi, orası bilinmiyor.
Yuruyen bir balığa benzeyen ilginc canlı Aksolotl semenderi hakkındaki sıradışı bilgilerden bahsettik ve bu canlının nasıl gunden gune yok olduğunu anlattık. Bu tur gorenleri kendine hayran bırakan canlıları hapsetmek yerine doğal ortamında gozlemenin daha onemli olduğunu ne zaman anlayacağız, merak etmemek elde değil.