Genc kızlarda tik benzeri davranış vakalarındaki artış, dunyanın dort bir yanındaki uzmanlar icin ciddi bir kaygı kaynağı olmuştur. Son donemlerde Tourette sendromlu kişilerde tikler, sesler ve seğirmeler yaygın olarak gorulur hale gelmiş, bu durumda uzmanları kaynağı konusunda araştırma yapmaya yonlendirmiştir. Yapılan araştırmalarda genc kızların Tiktok gibi etkileyici platformlardaki kişilerin davranışlarını kopyaladığına dair fikirler edinilmiştir.
[h=3]Tik Tok Kullanıcılarında TİK[/h] Gencler uzerindeki sosyal medyanın etkileri araştırıldığında zorbalık, duşuk benlik saygısı ve uyku kesintileri gibi pek cok olumsuz sonuclara neden olduğu tespit edilmiştir. Sosyal medyanın populeritesinin artması ile birlikte araştırmacılar sosyal medyanın en cok kullanılan platformları hakkında araştırmalar yapmışlar ve son donemlerde populer olan Tik tok kullanıcılarında bazı ortak sorunlara rastlamışlardır.
Son zamanlarda yapılan iki calışmada, başka bir potansiyel endişeye odaklanmış olup bu oldukca sıra dışı bir kaygıdır. Cunku uzmanlar pandemi sırasında genc kızlarda tik benzeri davranış (tikler, sesler ve seğirmeler) vakalarında artış olduğunu belirlemiş ve bu semptomlar, normalde erkeklerde kızlardan daha yaygın olan gorulen Tourette sendromu semptomları ile aynıdır. Ancak her ne kadar bu sendrom genelde erkeklerde kızlardan daha fazla gorulse de, bu araştırma sonuclarında olay tam tersidir. Cunku Tourette sendromu genc kızlarda bu sefer erkeklerden daha fazla gorulmuştur.
ABD, Avustralya, Kanada ve Birleşik Krallık’tan tıp uzmanları Tik tok fenomeni uzerine yaptığı araştırmalarda, hastalar arasında ortak bir faktor tespit etmişlerdir. Genc kızlar, Tourette sendromuna sahip olduklarını soyleyen fenomenlerin TikTok videolarını izlemekle cok ilgililerdir ve bu şaşırtıcı derecede bu sendromun belirtilerinde yukselişe neden olmuştur.
[h=3]Tik Tok ve Tiklerdeki Arış İle İlgili Yapılan Calışmalar[/h] Hareket Bozuklukları dergisinde yayınlanan bir araştırmaya gore, pandemi sırasında ozellikle 12 ila 15 yaş arasındaki kızlar arasında tik benzeri davranışlar nedeniyle cocuk hastanelerine yapılan başvuruların arttığı belirlenmiştir. Mart 2020’den bu yana ABD, Kanada, Birleşik Krallık ve Almanya‘daki bu konudaki hasta sevkleri %1’den %2’ye, Avustralya ’da ise %20’den %35’e yukselmiştir. Bu vaka istatistiklerinden elde edilen sonuclar ki artış oranı oldukca yuksektir ve maalesef ileride yıllarda daha da yukselme eğilimindedir.
Araştırmacılar, sosyal medyada gosterilen tikler veya tik benzeri davranışlar ile bu hasta grubunun tik benzeri davranışları arasında bir benzerlik belirlemişler ve bunları araştırma raporlarında sonuc olarak gostermişlerdir. Bu TikTok tikleri, tarihsel surec boyunca gorulen Tourette sendromlarından inanılmaz derecede farklı olduğundan, uzmanlar bu konuda yeni araştırmalar yapması gerekecektir.
Chicago’daki Rush Universitesi Tıp Merkezi’ndeki doktorlar, tic, Tourette ve tourettes” etiketleriyle TikTok videoları uzerinde incelemeler yapmışlar insanların videolarda gordukleri davranışları, kitlesel sosyojenik hastalık orneği olarak tanımladıkları şeye kopyaladıklarını belirtmişlerdir. Yine Hareket Bozuklukları dergisinde yayınlanan bu araştırmaları sonuclarında bu duruma hatta pandemi icinde pandemi olarak bir tanımla yapmışlardır.
Rush Universitesi’nde hareket bozuklukları uzmanı olan Caroline E. Olvera, araştırmalarının yoğun olarak surdurulmesindeki nedenin 2021’in başlarında başlayan, ergenlik cağındaki cok sayıda kız cocuğunun ani başlangıclı tikler ve anormal hareketlerle hareket bozuklukları kliniğine gelmesi olduğunu belirtmektedir. Dr. Olvera ’a gore Tourette sendromu tipik olarak cocuklar 6-7 yaşlarındayken başlar, erkeklerde daha sık gorulur ve yalnızca vakaların %5’inden azında aniden ortaya cıkar. Gunumuzde yaşanan bu durum uzmanların doktorların gorduklerinden cok farklı bir hal almış durumdadır. Hatta diğer bazı doktorların hastaları ve cocukları, TikTok’ta tiklerin populer olduğundan bahsetmeye başlamış, bu nedenle Dr. Olvera TikTok’a katılmıştır.#tics ve #tourettes hashtag’lerinin milyarlarca kişi tarafından goruntulenmesiyle ise durumun bu şekilde olduğu bir kez daha doğrulanmıştır.
[h=3]TikTok Tiklerinde Artış[/h] Sosyal medyada hangi sağlık bilgilerinin mevcut olduğuna odaklanan araştırmalar hala sınırlı olduğundan, hastaların cevrimici ortamda nelere maruz kalabileceğine derinlemesine araştırılması cok onemlidir. Tik tok uygulaması gibi sosyal medyanın davranışları nasıl etkilediği cok onemli bir konudur ve gelecek ile kaygılar artmaktadır. Her ne kadar tik konusu onemli olsa da, belirli norolojik hastalıkların uzerindeki etkileri daha da onemlidir.
Tipik bir Tourette sendromundaki tikler farklıdır ve kişiden kişiye değişir, ancak turu ne olursa olsun ciddiye alınmaları gerekir. Cunku yaralanmalara ve pişirme gibi basit bir gorevi bile yapamamaya neden olabilirler. Mesela kontrolsuzce edilen kufur iceren videolar Tik tok’ta cok yaygındır ve bu da bir tik ceşididir. Ve bu kufurlu tik genelde Tourette hastalarının %15’inden azında gorulmektedir.
Araştırmacı Olvera ve meslektaşları, TikTok tiklerinin coğuna işlevsel norolojik bozukluk (FND) adı verilen bir durumun neden olduğuna inanmaktadırlar. Ancak şoyle bir durum vardır ki o da goz ardı edilmemelidir; TikTok etkileyicilerinden bazıları Tourette sendromunun atipik bir formuna sahip olabilir. Bu tiklerin bircok farklı etiyolojinin bir kombinasyonu olması muhtemeldir, ayrıca karmaşık ve nuanslıdır. Bu da bu etkileyicilerle ilgili son medya hikayelerinde bir dereceye kadar gizlenmiş ya da kaybolmuş olan bir durumdur.
[h=3]Fonksiyonel Norolojik Bozukluk[/h]
Fonksiyonel Norolojik Bozukluk (FND), beyin ve vucut arasında genellikle zayıflık, uyuşukluk veya normal olmayan hareketler ureten norolojik bir durumdur. Bu hastalıkları olan kişilerde doktorlar tarafından yapılan testler, beyin veya sinir sistemindeki bu anormalliklerin tanımlanabilir bir sebebini belirlememektedir. FND, stres faktorlerinin yanı sıra kaygı, depresyon ve diğer duygudurum sorunlarına karşı ozellikle hassastır ve bunlar tarafından tetiklenir. COVID-19 salgını kuresel ve benzeri gorulmemiş bir stres kaynağı oldu ve bu genclerin coğunda bu bozukluğun tetiklenmesine yardımcı olmuş olabilir.
Wellesley Kadın Merkezinde, sosyal medya kullanımı ile genclerin refahı arasındaki bağlantıyı araştıran bilim adamı Linda Charmaraman FND ’deki bu artışın fenomen olan Tiktok kullanıcıları icin araştırılması gerektiğini duşunmektedir. Cunku aynı tiklerde olduğu gibi fonksiyonel norolojik bozukluklardaki artışta aynı donemdedir. Aynı zamanda Tourette sendromunu betimleyen videolara ilgi duyan genclerde belirli bir guvenlik acığı olabilir. Belki de neler yaşadıklarını anlayacak cevrimici bir topluluk arıyor olabilirler. Uzmanların işaret ettiği gibi, Tik tok ile genclerde gorulen norolojik bozukluklar arasındaki ilişkinin tesadufi olma ihtimali vardır, ancak bağlantıyı tam olarak anlamak icin daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
[h=3]Ebeveynler Tik Tok Konusunda Ne Yapabilir?[/h] Ebeveynler genclerde tik benzeri davranışlara tanık oluyorsa, onları sosyal medyaya ara vermeye veya TikTok hesaplarında Tourette videolarını engellemeleri icin teşvik edilmeleri gerekir. Bu sınırlama konusunda ailelerin istikrarlı bir şekilde ısrarla uygulamaları onemlidir, cunku gencler genelde bu konuda aşırı tepki gosterebilirlerAncak ebeveynler cocuklarının tum bu direnişlerine sabırla yaklaşmalı ve cocukların normal bir rutin surdurmesine yardımcı olmaya odaklanmaları gerekir. Bunun yanında şayet cocukların sağlıkları ile ilgili bir tereddut varsa en kısa zamanda uzmana gosterilmesinde yarar vardır. Cunku boylelikle tik veya norolojik bozukluk en kısa zamanda en uygun tedavi ile aşılabilir.
Kaynakca:
https://www.ctvnews.ca/health/rise-in-teen-girls-with-tic-like-behaviours-could-be-linked-to-tiktok-doctors-say-1.5636212
https://people.com/health/doctors-say-rise-in-tic-behavior-among-teen-girls-connected-to-tiktok/
Yazar: Ozlem Guvenc Ağaoğlu
[h=3]Tik Tok Kullanıcılarında TİK[/h] Gencler uzerindeki sosyal medyanın etkileri araştırıldığında zorbalık, duşuk benlik saygısı ve uyku kesintileri gibi pek cok olumsuz sonuclara neden olduğu tespit edilmiştir. Sosyal medyanın populeritesinin artması ile birlikte araştırmacılar sosyal medyanın en cok kullanılan platformları hakkında araştırmalar yapmışlar ve son donemlerde populer olan Tik tok kullanıcılarında bazı ortak sorunlara rastlamışlardır.
Son zamanlarda yapılan iki calışmada, başka bir potansiyel endişeye odaklanmış olup bu oldukca sıra dışı bir kaygıdır. Cunku uzmanlar pandemi sırasında genc kızlarda tik benzeri davranış (tikler, sesler ve seğirmeler) vakalarında artış olduğunu belirlemiş ve bu semptomlar, normalde erkeklerde kızlardan daha yaygın olan gorulen Tourette sendromu semptomları ile aynıdır. Ancak her ne kadar bu sendrom genelde erkeklerde kızlardan daha fazla gorulse de, bu araştırma sonuclarında olay tam tersidir. Cunku Tourette sendromu genc kızlarda bu sefer erkeklerden daha fazla gorulmuştur.
ABD, Avustralya, Kanada ve Birleşik Krallık’tan tıp uzmanları Tik tok fenomeni uzerine yaptığı araştırmalarda, hastalar arasında ortak bir faktor tespit etmişlerdir. Genc kızlar, Tourette sendromuna sahip olduklarını soyleyen fenomenlerin TikTok videolarını izlemekle cok ilgililerdir ve bu şaşırtıcı derecede bu sendromun belirtilerinde yukselişe neden olmuştur.[h=3]Tik Tok ve Tiklerdeki Arış İle İlgili Yapılan Calışmalar[/h] Hareket Bozuklukları dergisinde yayınlanan bir araştırmaya gore, pandemi sırasında ozellikle 12 ila 15 yaş arasındaki kızlar arasında tik benzeri davranışlar nedeniyle cocuk hastanelerine yapılan başvuruların arttığı belirlenmiştir. Mart 2020’den bu yana ABD, Kanada, Birleşik Krallık ve Almanya‘daki bu konudaki hasta sevkleri %1’den %2’ye, Avustralya ’da ise %20’den %35’e yukselmiştir. Bu vaka istatistiklerinden elde edilen sonuclar ki artış oranı oldukca yuksektir ve maalesef ileride yıllarda daha da yukselme eğilimindedir.
Araştırmacılar, sosyal medyada gosterilen tikler veya tik benzeri davranışlar ile bu hasta grubunun tik benzeri davranışları arasında bir benzerlik belirlemişler ve bunları araştırma raporlarında sonuc olarak gostermişlerdir. Bu TikTok tikleri, tarihsel surec boyunca gorulen Tourette sendromlarından inanılmaz derecede farklı olduğundan, uzmanlar bu konuda yeni araştırmalar yapması gerekecektir.
Chicago’daki Rush Universitesi Tıp Merkezi’ndeki doktorlar, tic, Tourette ve tourettes” etiketleriyle TikTok videoları uzerinde incelemeler yapmışlar insanların videolarda gordukleri davranışları, kitlesel sosyojenik hastalık orneği olarak tanımladıkları şeye kopyaladıklarını belirtmişlerdir. Yine Hareket Bozuklukları dergisinde yayınlanan bu araştırmaları sonuclarında bu duruma hatta pandemi icinde pandemi olarak bir tanımla yapmışlardır.
Rush Universitesi’nde hareket bozuklukları uzmanı olan Caroline E. Olvera, araştırmalarının yoğun olarak surdurulmesindeki nedenin 2021’in başlarında başlayan, ergenlik cağındaki cok sayıda kız cocuğunun ani başlangıclı tikler ve anormal hareketlerle hareket bozuklukları kliniğine gelmesi olduğunu belirtmektedir. Dr. Olvera ’a gore Tourette sendromu tipik olarak cocuklar 6-7 yaşlarındayken başlar, erkeklerde daha sık gorulur ve yalnızca vakaların %5’inden azında aniden ortaya cıkar. Gunumuzde yaşanan bu durum uzmanların doktorların gorduklerinden cok farklı bir hal almış durumdadır. Hatta diğer bazı doktorların hastaları ve cocukları, TikTok’ta tiklerin populer olduğundan bahsetmeye başlamış, bu nedenle Dr. Olvera TikTok’a katılmıştır.#tics ve #tourettes hashtag’lerinin milyarlarca kişi tarafından goruntulenmesiyle ise durumun bu şekilde olduğu bir kez daha doğrulanmıştır.
[h=3]TikTok Tiklerinde Artış[/h] Sosyal medyada hangi sağlık bilgilerinin mevcut olduğuna odaklanan araştırmalar hala sınırlı olduğundan, hastaların cevrimici ortamda nelere maruz kalabileceğine derinlemesine araştırılması cok onemlidir. Tik tok uygulaması gibi sosyal medyanın davranışları nasıl etkilediği cok onemli bir konudur ve gelecek ile kaygılar artmaktadır. Her ne kadar tik konusu onemli olsa da, belirli norolojik hastalıkların uzerindeki etkileri daha da onemlidir.
Tipik bir Tourette sendromundaki tikler farklıdır ve kişiden kişiye değişir, ancak turu ne olursa olsun ciddiye alınmaları gerekir. Cunku yaralanmalara ve pişirme gibi basit bir gorevi bile yapamamaya neden olabilirler. Mesela kontrolsuzce edilen kufur iceren videolar Tik tok’ta cok yaygındır ve bu da bir tik ceşididir. Ve bu kufurlu tik genelde Tourette hastalarının %15’inden azında gorulmektedir.
Araştırmacı Olvera ve meslektaşları, TikTok tiklerinin coğuna işlevsel norolojik bozukluk (FND) adı verilen bir durumun neden olduğuna inanmaktadırlar. Ancak şoyle bir durum vardır ki o da goz ardı edilmemelidir; TikTok etkileyicilerinden bazıları Tourette sendromunun atipik bir formuna sahip olabilir. Bu tiklerin bircok farklı etiyolojinin bir kombinasyonu olması muhtemeldir, ayrıca karmaşık ve nuanslıdır. Bu da bu etkileyicilerle ilgili son medya hikayelerinde bir dereceye kadar gizlenmiş ya da kaybolmuş olan bir durumdur.
[h=3]Fonksiyonel Norolojik Bozukluk[/h]
Fonksiyonel Norolojik Bozukluk (FND), beyin ve vucut arasında genellikle zayıflık, uyuşukluk veya normal olmayan hareketler ureten norolojik bir durumdur. Bu hastalıkları olan kişilerde doktorlar tarafından yapılan testler, beyin veya sinir sistemindeki bu anormalliklerin tanımlanabilir bir sebebini belirlememektedir. FND, stres faktorlerinin yanı sıra kaygı, depresyon ve diğer duygudurum sorunlarına karşı ozellikle hassastır ve bunlar tarafından tetiklenir. COVID-19 salgını kuresel ve benzeri gorulmemiş bir stres kaynağı oldu ve bu genclerin coğunda bu bozukluğun tetiklenmesine yardımcı olmuş olabilir.Wellesley Kadın Merkezinde, sosyal medya kullanımı ile genclerin refahı arasındaki bağlantıyı araştıran bilim adamı Linda Charmaraman FND ’deki bu artışın fenomen olan Tiktok kullanıcıları icin araştırılması gerektiğini duşunmektedir. Cunku aynı tiklerde olduğu gibi fonksiyonel norolojik bozukluklardaki artışta aynı donemdedir. Aynı zamanda Tourette sendromunu betimleyen videolara ilgi duyan genclerde belirli bir guvenlik acığı olabilir. Belki de neler yaşadıklarını anlayacak cevrimici bir topluluk arıyor olabilirler. Uzmanların işaret ettiği gibi, Tik tok ile genclerde gorulen norolojik bozukluklar arasındaki ilişkinin tesadufi olma ihtimali vardır, ancak bağlantıyı tam olarak anlamak icin daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
[h=3]Ebeveynler Tik Tok Konusunda Ne Yapabilir?[/h] Ebeveynler genclerde tik benzeri davranışlara tanık oluyorsa, onları sosyal medyaya ara vermeye veya TikTok hesaplarında Tourette videolarını engellemeleri icin teşvik edilmeleri gerekir. Bu sınırlama konusunda ailelerin istikrarlı bir şekilde ısrarla uygulamaları onemlidir, cunku gencler genelde bu konuda aşırı tepki gosterebilirlerAncak ebeveynler cocuklarının tum bu direnişlerine sabırla yaklaşmalı ve cocukların normal bir rutin surdurmesine yardımcı olmaya odaklanmaları gerekir. Bunun yanında şayet cocukların sağlıkları ile ilgili bir tereddut varsa en kısa zamanda uzmana gosterilmesinde yarar vardır. Cunku boylelikle tik veya norolojik bozukluk en kısa zamanda en uygun tedavi ile aşılabilir.
Kaynakca:
https://www.ctvnews.ca/health/rise-in-teen-girls-with-tic-like-behaviours-could-be-linked-to-tiktok-doctors-say-1.5636212
https://people.com/health/doctors-say-rise-in-tic-behavior-among-teen-girls-connected-to-tiktok/
Yazar: Ozlem Guvenc Ağaoğlu