Bunu uzayın insanlıkla dalga gecmesi olarak gormeyi seviyorum. Uzay bizi kışkırtır cunku her zaman oradadır, her zaman gorunurdur. Kozmosa acılan pencerenin baktığı yerde durur camın hemen diğer tarafında gorebildiğimiz hayal edebildiğimiz ama dokunamadığımız buyuk bir boşluk bulunur. Bunun cazibesi karşı konulmazdır. İnsanlık tarihi boyunca uzayın buyukluğu gokyuzundeki O buyuk canak hem derin bir saygıya hem hayranlığa hem de olumcul bir korkuya ilham kaynağı olmuştur. Uzay, başımızı kaldırıp yıldızlara ilk baktığımız gunden beri gitmek icin caba gosterdiğimiz ve 1957’den beri gercekten gittiğimiz bir yer.
Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği arasındaki rekabet uzay yarışının hızlanmasını sağladı. Başladığımız noktada henuz hicbir insan gezegenden ayrılmamışken, 8 yılda ayın yuzeyine ayak basmıştık. İlk uzay yarışı Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği arasında gercekleşti. İkinci uzay yarışında İsa Ozel sektor devreye girdi ve eğer paran varsa uzmanlığa sahipsen ve yapacak iradem varsa bende uzaya gidebilirim dedi.
11 Temmuz 2021 ’de Richard Frenson ’ın uzay ucağı ile 80 kilometre yukseldiğine tanık olduk ve yolcularının 3,5-4 dakika kadar uzayda yaşamalarını sağladık. 9 gun sonra Jeff Bezos, 100 Km ’nin ustunde uctu. Araclarıyla yolcularına tam 11 dakika surecek bir uzay ucuşu sundular. Bunlar kucuk başarılar değillerdir. Ama Spacex ’in 11 Eylul 2021’de yaptığı Inspiration4 ucuş gorevinin yaptığı şey, cok daha iddialı ve oyunu tamamen değiştirdi.
İlk kez 4 sivil uzaya gitti. 3 gun boyunca kendi başlarına Dunya ’nın etrafında yorungede kaldılar. Bunlar Dunyanın etrafında done done ucan bir uzay gemisinin icindeki profesyonel olmayan 4 astronot oldular. Bu tarihin onemli bir donum noktası geriye kalan bizler icin uzayın kapısını sonuna kadar acacak. Inspiration4 cok farklı cevrelerden gelen 4 insandan oluştu. Bu ucuşa katılacak olan herkesin kendilerince cok guclu ve ilham verici bir hikÂyeye sahip olması gerekiyor. Gelecekte birden fazla gezegene yayılmış bir tur olacağımız neredeyse kesin. Bu dunyanın otesindeki başka dunyalara doğru atılmış en onemli adımlardan biri.
Roketin ilk modeli bir kez kullanılıp atılacak şekilde tasarlanmış bir makineydi ve bu, cope atmak icin fazla buyuk bir makinedir. Saturn 5 roketini inşa etmek ve fırlatmak 400 milyon dolara mal olmuştur ve bu 1960’ların parası. Ustelik sadece bir kez kullanıldı. Elon Musk farklı bir şey gordu. Elon Musk bu roketleri yeniden kullanabileceğimize inanıyordu. Boylelikle Spacex roketlerin kullanılabilirliğini ispatlayan ilk şirket oldu. Bu aslında yapılamayacağı duşunulen bir şeydi. Ekibi daha once hic kimsenin mumkun olabileceğini inanmadığı bir şeyi başarmıştı. Roketi bir gemiye indirmeyi başarmışlardı.
Inspiration4 uzay yolculuğu tarihinde yeni bir değişim noktası oldu. Inspiration4 gorevi icin fırlatma uc aşamada gercekleşti. Falcon roketinin adı cok basit bir sebepten Falcon 9. 9 Guclu motoru var ve bunlar bir uzay aracını yorungeye cıkarmayı yetecek kadar guc uretebiliyor. Falcon 9, birinci kademeye ve ikinci kademeye sahip. Bunun ustunde de murettebatın Dragon uzay aracı bulunuyor. Burası astronotların yaşadığı yer. Yorungeye giren parcada bu işte. Falcon 9 havalandığında yaklaşık yorunge irtifasının yarısına kadar yukseldi ve roketin ilk kademisi ayrılarak duştu. Roketin ikinci kademesi ateşlenecek ve murettebatın Dragon uzay aracını yaklaşık saatte 28200 kilometre hızla ulaşana kadar hızlandırdıktan sonra ikinci kademede ayrıldı ve Dragon uzay aracı yorungeye giren tek kısım oldu. Bu yorungede 3 gun boyunca murettabatın tek evi burası oldu. Dunyanın etrafında yorungeye yerleşebilmek icin surekli hızınızın yaklaşık saatte 28200 kilometre olması gerekiyor. Eve donme zamanı geldiğinde aracı cevirecek ve yavaşlamaya başladılar. Bu uzay aracının atmosfere girmesini sağlamak icin biraz yavaşlamasına onayak oldu. Daha sonra kucuk bir paraşut acıldı ve onları yavaşlattı. Bu bir tur fren paraşutu. Sonra buyuk paraşutler acıldı ve sonunda hızları sadece birkac kilometreye duşmuş olarak Atlantik Okyanusu’na yumuşak bir iniş yaptılar.
Tipik olarak NASA ucuşları 200 kilometre yorungelerinde gercekleşir ama Inspiration4 gorevinde 575 kilometreye cıkılacak. Bu Uluslararası Uzay istasyonunun cok daha ustunde. Eğer Mars ’a gidecekseniz O yone doğru adım atmak hayati onem taşıyor. Bugune kadar uzay yolculukları icin varsayılan cevap her zaman “hayır yeterli değilsin” olmuştu. Gidecek niteliklere sahip olduğunu ispat etmek senin sorumluluğun. John Glenn, Jim Levell, Neil Armstrong, Sally Ride. Onlar bizlerden farklıydılar ama Inspiration4 murettebatı bizim gibi. Bu gorev kimlerin ucabileceği ile ilgili farklı bir boyutun kapısını actı. Bu acıdan bugune kadarki en onemli uzay gorevi olduğu soylenebilir.
Kaynakca:
BBC
Yazar: Tuncay Bayraktar
Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği arasındaki rekabet uzay yarışının hızlanmasını sağladı. Başladığımız noktada henuz hicbir insan gezegenden ayrılmamışken, 8 yılda ayın yuzeyine ayak basmıştık. İlk uzay yarışı Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği arasında gercekleşti. İkinci uzay yarışında İsa Ozel sektor devreye girdi ve eğer paran varsa uzmanlığa sahipsen ve yapacak iradem varsa bende uzaya gidebilirim dedi.
11 Temmuz 2021 ’de Richard Frenson ’ın uzay ucağı ile 80 kilometre yukseldiğine tanık olduk ve yolcularının 3,5-4 dakika kadar uzayda yaşamalarını sağladık. 9 gun sonra Jeff Bezos, 100 Km ’nin ustunde uctu. Araclarıyla yolcularına tam 11 dakika surecek bir uzay ucuşu sundular. Bunlar kucuk başarılar değillerdir. Ama Spacex ’in 11 Eylul 2021’de yaptığı Inspiration4 ucuş gorevinin yaptığı şey, cok daha iddialı ve oyunu tamamen değiştirdi.
İlk kez 4 sivil uzaya gitti. 3 gun boyunca kendi başlarına Dunya ’nın etrafında yorungede kaldılar. Bunlar Dunyanın etrafında done done ucan bir uzay gemisinin icindeki profesyonel olmayan 4 astronot oldular. Bu tarihin onemli bir donum noktası geriye kalan bizler icin uzayın kapısını sonuna kadar acacak. Inspiration4 cok farklı cevrelerden gelen 4 insandan oluştu. Bu ucuşa katılacak olan herkesin kendilerince cok guclu ve ilham verici bir hikÂyeye sahip olması gerekiyor. Gelecekte birden fazla gezegene yayılmış bir tur olacağımız neredeyse kesin. Bu dunyanın otesindeki başka dunyalara doğru atılmış en onemli adımlardan biri.
Roketin ilk modeli bir kez kullanılıp atılacak şekilde tasarlanmış bir makineydi ve bu, cope atmak icin fazla buyuk bir makinedir. Saturn 5 roketini inşa etmek ve fırlatmak 400 milyon dolara mal olmuştur ve bu 1960’ların parası. Ustelik sadece bir kez kullanıldı. Elon Musk farklı bir şey gordu. Elon Musk bu roketleri yeniden kullanabileceğimize inanıyordu. Boylelikle Spacex roketlerin kullanılabilirliğini ispatlayan ilk şirket oldu. Bu aslında yapılamayacağı duşunulen bir şeydi. Ekibi daha once hic kimsenin mumkun olabileceğini inanmadığı bir şeyi başarmıştı. Roketi bir gemiye indirmeyi başarmışlardı.
Inspiration4 uzay yolculuğu tarihinde yeni bir değişim noktası oldu. Inspiration4 gorevi icin fırlatma uc aşamada gercekleşti. Falcon roketinin adı cok basit bir sebepten Falcon 9. 9 Guclu motoru var ve bunlar bir uzay aracını yorungeye cıkarmayı yetecek kadar guc uretebiliyor. Falcon 9, birinci kademeye ve ikinci kademeye sahip. Bunun ustunde de murettebatın Dragon uzay aracı bulunuyor. Burası astronotların yaşadığı yer. Yorungeye giren parcada bu işte. Falcon 9 havalandığında yaklaşık yorunge irtifasının yarısına kadar yukseldi ve roketin ilk kademisi ayrılarak duştu. Roketin ikinci kademesi ateşlenecek ve murettebatın Dragon uzay aracını yaklaşık saatte 28200 kilometre hızla ulaşana kadar hızlandırdıktan sonra ikinci kademede ayrıldı ve Dragon uzay aracı yorungeye giren tek kısım oldu. Bu yorungede 3 gun boyunca murettabatın tek evi burası oldu. Dunyanın etrafında yorungeye yerleşebilmek icin surekli hızınızın yaklaşık saatte 28200 kilometre olması gerekiyor. Eve donme zamanı geldiğinde aracı cevirecek ve yavaşlamaya başladılar. Bu uzay aracının atmosfere girmesini sağlamak icin biraz yavaşlamasına onayak oldu. Daha sonra kucuk bir paraşut acıldı ve onları yavaşlattı. Bu bir tur fren paraşutu. Sonra buyuk paraşutler acıldı ve sonunda hızları sadece birkac kilometreye duşmuş olarak Atlantik Okyanusu’na yumuşak bir iniş yaptılar.
Tipik olarak NASA ucuşları 200 kilometre yorungelerinde gercekleşir ama Inspiration4 gorevinde 575 kilometreye cıkılacak. Bu Uluslararası Uzay istasyonunun cok daha ustunde. Eğer Mars ’a gidecekseniz O yone doğru adım atmak hayati onem taşıyor. Bugune kadar uzay yolculukları icin varsayılan cevap her zaman “hayır yeterli değilsin” olmuştu. Gidecek niteliklere sahip olduğunu ispat etmek senin sorumluluğun. John Glenn, Jim Levell, Neil Armstrong, Sally Ride. Onlar bizlerden farklıydılar ama Inspiration4 murettebatı bizim gibi. Bu gorev kimlerin ucabileceği ile ilgili farklı bir boyutun kapısını actı. Bu acıdan bugune kadarki en onemli uzay gorevi olduğu soylenebilir.
Kaynakca:
BBC
Yazar: Tuncay Bayraktar