Neredeyse her gun bir bilgisayarı veya akıllı telefonu olan milyonlarca insan işletim sistemi terimi hakkında bilgi sahibi olsun ya da olmasın, bir işletim sistemi ile etkileşime girmektedir. Kısaca işletim sistemleri bir aygıtın donanımı ile iletişim kurmaktadır. Bu sistem klavyeden ve bilgisayar faresine, Wi-Fi ’den, depolama aygıtlarına ve ekran işlevlerine kadar her sistem unsurunun calışmasını organize etmektedir. […]
Neredeyse her gun bir bilgisayarı veya akıllı telefonu olan milyonlarca insan işletim sistemi terimi hakkında bilgi sahibi olsun ya da olmasın, bir işletim sistemi ile etkileşime girmektedir. Kısaca işletim sistemleri bir aygıtın donanımı ile iletişim kurmaktadır. Bu sistem klavyeden ve bilgisayar faresine, Wi-Fi ’den, depolama aygıtlarına ve ekran işlevlerine kadar her sistem unsurunun calışmasını organize etmektedir. Başka bir deyişle, bir işletim sistemi giriş ve cıkış aygıtlarını işlemektedir. İşletim sistemleri, aygıtlarıyla iletişim kurmak icin donanım yaratıcıları tarafından yazılan aygıt suruculerini kullanılmaktadırlar.
[h=3]Bir İşletim Sisteminin Hedefleri[/h]
Bir işletim sisteminin (İşletim Sisteminin kısaltması) temel amacı, kullanıcı programlarını yurutmek ve gorevleri kullanıcı icin kolaylaştırmaktır. İşletim sistemi, ister donanım ister yazılım kaynağı olsun, bilgisayar aygıtlarında ki tum kaynak grubunun yonetiminden sorumlu olan bir yazılım parcasıdır. Ayrıca bu kaynakların mantıklı kullanımından da sorumludur. İşletim Sistemi gorselleştirebilecek yer, calıştırıldığında uygulama ile donanım arasında bir noktadadır. Orneğin, bir uygulamadan yazdırma işlemi yapılmak isteniyorsa, gorevi işletim sistemine teslim etmektedir. İşletim sistemi, doğru sinyalleri gondermek icin yazıcı surucusunu kullanarak belgeyi yazdırma komutunu yazıcıya gondermektedir. Yazdırılacak programda ihtiyac duyan uygulamanın, sinyalin iletilip iletilmeyeceği konusu onemlidir cunku işletim sisteminin işi budur.
İşletim sistemi, bu coklu tarayıcı sekmelerini ve diğer uygulamaları acmaya izin vermekten sorumludur, bu da kullanılan cihazla ilgili deneyimi sorunsuz hale getirmektedir. İşletim sistemi, yapılmak istenilen gorevler icin doğru miktarda gerekli donanım kaynağını tahsis ederek cihazlarda bu coklu gorev yeteneğine izin vermektedir. Hangi işlemlerin calışacağını belirlemektedir, kac tane CPU cekirdeği atanabileceği ve ihtiyac duyulan gorevleri yerine getireceğini belirlemektedir. Sadece işlem gucunun tahsis edilmesinden değil, aynı zamanda dÂhili belleğin de sorumluluğundadır. RAM veya Rastgele Erişim Belleği, bu dÂhili belleğin dÂhili belleğinde belirtilmektedir. RAM, işlemci icin gereken tum calışma verilerinin saklandığı yerdir. İşletim sistemi, RAM’in kullanıcının işlemcinin işlemesini istemediği yararsız veriler veya uygulamalarla tıkanmamasını sağlamaktadır.
[h=3]Bir İşletim Sisteminin İşlevselliği[/h] İşletim sisteminin en duşuk seviyesine bakarsak, cekirdek olarak bilinen noktadır. Peki, cekirdek nedir ve bir işletim sisteminin cekirdeğinin işlevi nedir? Cekirdek, işletim sisteminin merkezindedir ve bu tek program, işletim sistemi başlatıldığında yuklenen ilk şeylerden biridir. Cekirdek bir dizi işlevsellikten sorumludur, birincisi surec yonetimidir. Surec yonetimi, daha once bilindiği gibi, her CPU’ya verilen gorevlerin miktarıyla ilgilidir. İşlem, işlemci tarafından ayrılan bir surede tamamlandığında, programlama olarak bilinmektedir. Uc temel zamanlama turu vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
1. En kısa surede tamamlanabilmesi icin CPU’ya tahsis edilen en kısa sureci iceren kısa iş onceliğidir.
2. Her bir işlemin belirli bir sure tahsis edilmesini iceren yuvarlak robin programlamasıdır, ancak bu durumda, işlem tamamlanmamış olsa bile, işlemci dongusel olarak tum işlemler boyunca karıştırmaktadır. Herhangi bir işlem bırakılırsa, işlemci belirli bir sure icinde geri donmektedir.
3. İsminden de anlaşılacağı gibi, surecin onceliğine bağlı olarak işlemin işlemciye tahsis edildiği oncelikli zamanlamadır.
Ayrıca İşletim Sistemi donanım ile iletişime yardımcı olmaktadır ve donanım ile CPU arasında bir denge sağlamaktadır. CPU işleme hızı I/O cihazlarının hızından cok daha yuksek olduğu icin bu cok onemlidir. CPU suresini optimize etmek icin işletim sistemi iki onemli yontem kullanmaktadır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• İlk yontem tamponlamadır, bu teknikte, giriş ve cıkış verileri gecici olarak sırasıyla giriş tamponunda ve cıkış tamponunda saklanmaktadır. Tampon bellekler, kanalda cok fazla veri varsa belirli bir gecikme olmasını sağlamaktadır, bu da giriş ve cıkış arasında yeterli tepki suresi olmasını sağlamaktadır.
• Kullanılan ikinci yontem, biriktirme olarak bilinmektedir. Bu, belirli bir cihaza cok fazla sinyal yuklemesi yerine, aynı cihazda gercekleştirilen farklı gorevlerin hizalanmasını ve yurutulmesini sağlayan bir cihaz yonetim tekniğidir.
İşletim Sisteminin sorumlu olduğu son gorev bellek yonetimi’dir. Bilgisayarda, hem CPU hem de G/C aygıtları RAM ile etkileşime girmektedir. Bir programın yurutulmesi gerektiğinde, programın yurutulmesi ve tamamlanıncaya kadar RAM’e yuklenmektedir. Bellek alanı boş olduğunda, CPU’dan daha fazla yurutme icin RAM’a başka programlar yuklenmektedir. Bellek yonetimi icin unlu olarak kullanılan iki yontem vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Bellek yonetiminde birincisi bolumlemedir. Bu, RAM’in aynı boyutlu bellek yuvalarına veya farklı boyutlu bellek yuvalarına bolunmesini icermektedir. Bu, sabit bellek yontemi belirli bir bellek alanı israfına neden olmasına rağmen, RAM’deki bazı programların yerleştirilmesine yardımcı olmaktadır. Daha fazla bellek verimliliği sağladığı icin farklı bellek boyutu tercih edilmektedir.
• İkinci yontem sanal bellek olarak bilinmektedir. Bu, kullanıcının bilgisayarın RAM’inden daha buyuk programları yuklemesini sağlayan işletim sistemleri tarafından kullanılan bir tekniktir. Bu teknikte, programın tamamı ana belleğin icine yuklenemese bile, etkin bellek kullanımına yol acan program yurutulur.
İşletim sisteminin yaptığı son şey dosya yonetimidir. Dosya yonetiminde, işletim sistemi bilgisayardaki dosyaları, klasorleri ve dizin sistemini yonetmektedir. Bilgisayardaki tum veriler dosya biciminde depolanmaktadır ve işletim sistemi, Dosya ayırma tablosu’nu (FAT) kullanarak tumu hakkında bilgi tutmaktadır. FAT, dosya adı, tur (metin veya ikili), boyut, başlangıc adresi ve erişim modu (sıralı/dizinli sıralı/doğrudan/goreli) gibi dosyalar hakkında genel bilgileri depolama yapmaktadır. İşletim sisteminin dosya yoneticisi, FAT’ın guncellenmesinin yanı sıra dosyaların oluşturulmasına, duzenlenmesine, kopyalanmasına ve belleğe ayrılmasına yardımcı olmaktadır. Ayrıca işletim sistemi dosyaların okunması veya duzenlenmesi icin uygun erişim haklarıyla acılmasına da ozen gostermektedir.
Neredeyse her gun bir bilgisayarı veya akıllı telefonu olan milyonlarca insan işletim sistemi terimi hakkında bilgi sahibi olsun ya da olmasın, bir işletim sistemi ile etkileşime girmektedir. Kısaca işletim sistemleri bir aygıtın donanımı ile iletişim kurmaktadır. Bu sistem klavyeden ve bilgisayar faresine, Wi-Fi ’den, depolama aygıtlarına ve ekran işlevlerine kadar her sistem unsurunun calışmasını organize etmektedir. Başka bir deyişle, bir işletim sistemi giriş ve cıkış aygıtlarını işlemektedir. İşletim sistemleri, aygıtlarıyla iletişim kurmak icin donanım yaratıcıları tarafından yazılan aygıt suruculerini kullanılmaktadırlar.
[h=3]Bir İşletim Sisteminin Hedefleri[/h]
Bir işletim sisteminin (İşletim Sisteminin kısaltması) temel amacı, kullanıcı programlarını yurutmek ve gorevleri kullanıcı icin kolaylaştırmaktır. İşletim sistemi, ister donanım ister yazılım kaynağı olsun, bilgisayar aygıtlarında ki tum kaynak grubunun yonetiminden sorumlu olan bir yazılım parcasıdır. Ayrıca bu kaynakların mantıklı kullanımından da sorumludur. İşletim Sistemi gorselleştirebilecek yer, calıştırıldığında uygulama ile donanım arasında bir noktadadır. Orneğin, bir uygulamadan yazdırma işlemi yapılmak isteniyorsa, gorevi işletim sistemine teslim etmektedir. İşletim sistemi, doğru sinyalleri gondermek icin yazıcı surucusunu kullanarak belgeyi yazdırma komutunu yazıcıya gondermektedir. Yazdırılacak programda ihtiyac duyan uygulamanın, sinyalin iletilip iletilmeyeceği konusu onemlidir cunku işletim sisteminin işi budur.İşletim sistemi, bu coklu tarayıcı sekmelerini ve diğer uygulamaları acmaya izin vermekten sorumludur, bu da kullanılan cihazla ilgili deneyimi sorunsuz hale getirmektedir. İşletim sistemi, yapılmak istenilen gorevler icin doğru miktarda gerekli donanım kaynağını tahsis ederek cihazlarda bu coklu gorev yeteneğine izin vermektedir. Hangi işlemlerin calışacağını belirlemektedir, kac tane CPU cekirdeği atanabileceği ve ihtiyac duyulan gorevleri yerine getireceğini belirlemektedir. Sadece işlem gucunun tahsis edilmesinden değil, aynı zamanda dÂhili belleğin de sorumluluğundadır. RAM veya Rastgele Erişim Belleği, bu dÂhili belleğin dÂhili belleğinde belirtilmektedir. RAM, işlemci icin gereken tum calışma verilerinin saklandığı yerdir. İşletim sistemi, RAM’in kullanıcının işlemcinin işlemesini istemediği yararsız veriler veya uygulamalarla tıkanmamasını sağlamaktadır.
[h=3]Bir İşletim Sisteminin İşlevselliği[/h] İşletim sisteminin en duşuk seviyesine bakarsak, cekirdek olarak bilinen noktadır. Peki, cekirdek nedir ve bir işletim sisteminin cekirdeğinin işlevi nedir? Cekirdek, işletim sisteminin merkezindedir ve bu tek program, işletim sistemi başlatıldığında yuklenen ilk şeylerden biridir. Cekirdek bir dizi işlevsellikten sorumludur, birincisi surec yonetimidir. Surec yonetimi, daha once bilindiği gibi, her CPU’ya verilen gorevlerin miktarıyla ilgilidir. İşlem, işlemci tarafından ayrılan bir surede tamamlandığında, programlama olarak bilinmektedir. Uc temel zamanlama turu vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
1. En kısa surede tamamlanabilmesi icin CPU’ya tahsis edilen en kısa sureci iceren kısa iş onceliğidir.
2. Her bir işlemin belirli bir sure tahsis edilmesini iceren yuvarlak robin programlamasıdır, ancak bu durumda, işlem tamamlanmamış olsa bile, işlemci dongusel olarak tum işlemler boyunca karıştırmaktadır. Herhangi bir işlem bırakılırsa, işlemci belirli bir sure icinde geri donmektedir.
3. İsminden de anlaşılacağı gibi, surecin onceliğine bağlı olarak işlemin işlemciye tahsis edildiği oncelikli zamanlamadır.
Ayrıca İşletim Sistemi donanım ile iletişime yardımcı olmaktadır ve donanım ile CPU arasında bir denge sağlamaktadır. CPU işleme hızı I/O cihazlarının hızından cok daha yuksek olduğu icin bu cok onemlidir. CPU suresini optimize etmek icin işletim sistemi iki onemli yontem kullanmaktadır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• İlk yontem tamponlamadır, bu teknikte, giriş ve cıkış verileri gecici olarak sırasıyla giriş tamponunda ve cıkış tamponunda saklanmaktadır. Tampon bellekler, kanalda cok fazla veri varsa belirli bir gecikme olmasını sağlamaktadır, bu da giriş ve cıkış arasında yeterli tepki suresi olmasını sağlamaktadır.
• Kullanılan ikinci yontem, biriktirme olarak bilinmektedir. Bu, belirli bir cihaza cok fazla sinyal yuklemesi yerine, aynı cihazda gercekleştirilen farklı gorevlerin hizalanmasını ve yurutulmesini sağlayan bir cihaz yonetim tekniğidir.
İşletim Sisteminin sorumlu olduğu son gorev bellek yonetimi’dir. Bilgisayarda, hem CPU hem de G/C aygıtları RAM ile etkileşime girmektedir. Bir programın yurutulmesi gerektiğinde, programın yurutulmesi ve tamamlanıncaya kadar RAM’e yuklenmektedir. Bellek alanı boş olduğunda, CPU’dan daha fazla yurutme icin RAM’a başka programlar yuklenmektedir. Bellek yonetimi icin unlu olarak kullanılan iki yontem vardır ve bunlar aşağıdaki gibidir:• Bellek yonetiminde birincisi bolumlemedir. Bu, RAM’in aynı boyutlu bellek yuvalarına veya farklı boyutlu bellek yuvalarına bolunmesini icermektedir. Bu, sabit bellek yontemi belirli bir bellek alanı israfına neden olmasına rağmen, RAM’deki bazı programların yerleştirilmesine yardımcı olmaktadır. Daha fazla bellek verimliliği sağladığı icin farklı bellek boyutu tercih edilmektedir.
• İkinci yontem sanal bellek olarak bilinmektedir. Bu, kullanıcının bilgisayarın RAM’inden daha buyuk programları yuklemesini sağlayan işletim sistemleri tarafından kullanılan bir tekniktir. Bu teknikte, programın tamamı ana belleğin icine yuklenemese bile, etkin bellek kullanımına yol acan program yurutulur.
İşletim sisteminin yaptığı son şey dosya yonetimidir. Dosya yonetiminde, işletim sistemi bilgisayardaki dosyaları, klasorleri ve dizin sistemini yonetmektedir. Bilgisayardaki tum veriler dosya biciminde depolanmaktadır ve işletim sistemi, Dosya ayırma tablosu’nu (FAT) kullanarak tumu hakkında bilgi tutmaktadır. FAT, dosya adı, tur (metin veya ikili), boyut, başlangıc adresi ve erişim modu (sıralı/dizinli sıralı/doğrudan/goreli) gibi dosyalar hakkında genel bilgileri depolama yapmaktadır. İşletim sisteminin dosya yoneticisi, FAT’ın guncellenmesinin yanı sıra dosyaların oluşturulmasına, duzenlenmesine, kopyalanmasına ve belleğe ayrılmasına yardımcı olmaktadır. Ayrıca işletim sistemi dosyaların okunması veya duzenlenmesi icin uygun erişim haklarıyla acılmasına da ozen gostermektedir.