askeri hekim
goz doktoru
3 Nisan 1865'te İstanbul'da doğdu. Askeri Tıbbiye'yi bitirdi. Burada Turkiye'nin ilk modern goz kliniğini kurdu. 29 Kasım 1918'de Mondros Mutarekesi'nin hukumlerine karşı cıkıp Milli Kongre'nin kurucuları arasında yer aldı. 16 Mart 1920'de İstanbul'u işgal eden İngilizler tarafından Malta'ya suruldu. Yurda dondukten sonra İstanbul Tıp Fakultesi'nde ders verdi. 1 Kasım 1936'da İstanbul'da oldu.
HAKKINDA YAZILANLAR
Prof.Dr.Kadircan Keskinbora: ESAT IŞIK Bilimde, Siyasette, Millî Mucadele ’de Bir Işık
Ayten DİRİER
Mardin ’in yetiştirdiği cok yonlu yazar ve bilim adamı Prof.Dr.Hıdır Kadircan Keskinbora ’nın son eseri, “ESAT IŞIK Bilimde, Siyasette, Millî Mucadele ’de Bir Işık” bilimsel araştırma tekniklerinee uygun olarak hazırlanıp, Bilim Dunyasına sunuldu.
Siyasette durustluğu ve calışkanlığıyla iz bırakan, merhum Dışişleri Bakanı Hasan Esat Işık ’ın (1916-1989) babası olan Esat Işık veya tarihimizdeki adıyla Mehmet Esat Paşa (3 Nisan 1865-1 Kasım1936-İstanbul) hem Osmanlı donemindeki calışmaları hem de Millî Mucadele ’deki unutulmaz cabalarına rağmen hakkında cok az bilgi bulunan gercek bir rical(adam gibi adam) idi.
Askerî Tıbbiyeyi bitiren her Turk gibi cok yonlu bir bilim adamı olan Esat Işık Paşa ’nın biyografisi paralelinde, XIX. yuzyılın sonu ile XX. yuzyılın ilk ceyreğindeki gelişmeler, bir devletin tarihe gomuluşu ile yerini alan genc devletin kuruluş sancılarını sadece okumayacak, canlı, yalın, surukleyici bir anlatımla o donemi yaşayacaksınız.
XIX. yuzyılda, Avrupa ’nın tum hızıyla OsmanlıDevleti ’ne karşı başlattığı siyasî,ekonomik ve sosyal taarruzlar giderek şiddetini arttırırken Avrupa'nın fikir hareketleri ile teknik ve teknoloji alanındaki ilerlemelerine yabancı kalan Osmanlı Devleti, bu taarruzlar sonucunda topraklarının coğunu kaybederek, maddî ve manevî kayıplara da uğramıştır. Fransız İhtilÂli ’nden sonra Avrupa ’nın ceşitli ulkelerinde gorulen milliyetcilik akımı sonucunda ortaya cıkan bağımsızlık hareketleri, Osmanlı Devleti ’ni de etkilemeye başlamıştır. Bu donemde Abdulhamit yonetimine karşı muhalif hareketlerin yanı sıra, dunyadaki gelişmelerin paralelinde ulkenin icinde bulunduğu ortamı ve sorunları değişik bir bakışla değerlendiren yenilikci hareketler de ortaya cıkmıştır. Bu yenilikci hareketlerin vucut bulduğu İttihat ve Terakki Cemiyeti ’nin ilk cekirdeklerinden biri Mekteb-i Tıbbiye ’de oluşmuştur. Bu nedenle Mekteb-i Tıbbiye, Osmanlı Devleti ’nin Batı ’ya acılan pencerelerinden biri ve toplumsal yeniliklerin beşiği olmuştur. Buradan mezun olan Turk hekimleri, Batı Uygarlığını tanıyan, bilgileri ve bakış acılarıyla ornek olan insanlardı. Bundan dolayı, o donemde, ulkenin kurtuluşuyla ilgili her hareketin icinde bu hekimlerin de bulunması surpriz değildi. Tıbbiye oğrencileri ve mezunları yenilikci hareketlerin oncusuydu.
Boyle bir ortamda Askeri Tıbbiye oğrenimi goren Esat Işık, calışmaları ve faaliyetleriyle cok yonlu bir şahıs olarak karşımıza cıkmaktadır. Esat (Işık) Paşa ’nın yetiştiği donem, dunyada olduğu gibi ulkemiz icin de guc, calkantılarla dolu bir kriz donemidir. Bu donem, Osmanlı İmparatorluğunun yıkılışı ve yeni Turkiye Cumhuriyetinin kuruluşunu hazırlayan savaşlar, guclukler ve acılarla dolu bir donemdir.
Bir taraftan modern bir goz kliniği kurma ve yerleştirme cabalarını gosterirken diğer taraftan oftalmoskop uzerinde calışmalar yapmış, ayrıca ceşitli hasta incelemelerini de Fransızca makaleler olarak yayınlamıştır. Bu yoğun bilimsel calışmalarını surdururken, ote yandan ulkemizin yaşadığı siyasal olaylarla da ilgisini aynı yoğunlukta devam ettirip, halkımızın bilinclendirilmesi kaygısıyla ceşitli calışmaları da birlikte yurutmuştur. Ulkemizin en buyuk duşmanının cehalet olduğuna inanan Esat Işık, bunca uğraşısının arasında cehaletle savaşım adına, “Cehalet Seyyieleri” adıyla Servet-i Funun gazetesinde duzenli olarak yazılar yazmıştır.
Esat Paşa ’nın yaşamı Millî Mucadele ve Turk goz hekimliğinden ayrı duşunulemez. Vatanın işgale uğraması nedeniyle siyasî hamlelerde bulunmuş, Millî Mucadele ’miz cercevesinde yapılan bircok girişimin icinde yer almıştır. İttihatcı olduğunu gizli tutan, dikkatli davranan Esat Işık, Birinci Dunya Savaşı ve onu izleyen mutareke felaketinden sonra, acıkca politika yapmaya başlamıştır. İttihat ve Terakki Partisi ’nin kendini dağıtması uzerine ortaya cıkan politik boşluğu doldurmaya kalkışmıştır.
Yoğun siyasal calışmaları kendisinin hekimlik yonunun onune gecmiş ve siyasal hayatımızda da onemli bir yer edinmesini sağlamıştır. Bu siyasal calışmaları sonucunda ceşitli ıstıraplara maruz kalmış, İngilizler tarafından tutuklanıp Malta adasına surgune gonderilmiştir. Malta ’da surgundeyken de, hekimlik sanatını icra etmiştir. İngiliz hekimlerin, yakın arkadaşı Ahmet Ağaoğlu ’nun goz ameliyatını yapmaktan kacınması uzerine, kendisi bu ameliyatı gercekleştirmiştir.
Esat Işık Paşa, derslerinde goz kliniğine ait bilimsel konuların dışında, vatan ve millet sevgisine ilişkin telkinlerde bulunur, ahlakî tutum ve vatana sadakat icin oğrencilerine oğutler verirdi.
Ulkemizdeki tıbbi gelişmelere katkı sağlayan, buluş, yeni teknik veya alet geliştiren bilim adamlarımızın cabalarının desteklenmesine yonelik araştırmalar sınırlıdır. Bunların genişletilmesine ihtiyac vardır. Zor bir donemde yaşamış olan Dr. Esat Işık ’ın hayatını, Turk tıbbına yapmış olduğu katkıları inceleyen Prof.Dr. H.Kadircan Keskinbora Esat Paşa ’nın Tıp, Kultur ve Siyasî Tarihimiz ’deki yerini değerlendirmek ve yeni kuşaklara tanıtmak amacını gutmuştur.
Esat (Işık) Paşa ’nın aynı evde bulunup yanında yetiştiği dayısı Menapirzade Nuri Bey, Osmanlı Devletinde meşrutî bir yonetimin oluşması icin mucadele eden onemli bir grubun uyesiydi. Dayısının en samimi olduğu ve en cok goruştuğu arkadaşı Namık Kemal ’di. Bu nedenle kendi yaşam oykusunu anlatırken de ifade ettiği gibi, Namık Kemal ’den ve onun fikirlerinden bir hayli etkilenmiştir. Diğer arkadaşlarının arasında, Ziya Paşa, Tevfik Fikret gibi edebiyat dunyasının ileri gelen kişileri vardı. Esat Paşa ’nın, Servet-i Funun dergisinin yazarları arasında olması da bu nedenle tesaduf eseri değildir. Dayısının ve arkadaşlarının, sırf fikirleri nedeniyle defalarca surgun cezası almaları Esat Paşa ’nın duşuncelerini ve amaclarını gizli tutmasına sebep olmuştur.
Daha cocukluk cağlarında ozgurluk, millî ruh, vatan, ulke yonetimi, geri kalmışlık uzerine yapılan tartışmaların icinde buyuyen siyasal sorunların cozumune yonelik faaliyetlerle doğrudan veya dolaylı olarak ilişkide bulunan Esat Paşa, sadece goz hastalıkları alanında bilimsel calışmalar yapmamış, aynı zamanda ceşitli sosyal ve siyasal orgutlerin kuruluşuna katılmış, yonetiminde yer almış, bazılarına da katkıda bulunmuştur. Bu nedenlerle, bu kitapta gerek kendisini etkileyen, gerek kendisinin de icinde bulunduğu teşekkuller ve onu cok fazla etkilemiş olan şahsiyetler de konu edilmiştir.
Derin bir araştırmaya ve belgelere dayalı kitabın hazırlanıp, basılmasında ceşitli kaynakların bulunmasında Dr. Mete Soyturk, Esat Paşa ’nın torunu gazeteci-yazar Zeynep Atikkan-Gultekin, Esat Paşa ’nın eşinin yeğeni gazeteci-yazar Sayın Hıfzı Topuz ’un da buyuk katkıları olmuştur. Bilim Dunyamıza bu değerli kitabı kazandırdıkları icin, bilim adamı, yazar, şair, musikişinas Prof.Dr.H.Kadircan KESKİNBORA ’nın şahsında hepsine teşekkur eder, başarılar dileriz.
Teknik Ozellikler
Yayınevi: SomKitap
Yazar: Prof. Dr. H. Kadircan Keskinbora
1. Baskı: Nisan 2010
Ebad: 13,5 x 21
KÂğıt: Kitap kağıdı
Sayfa: 432
Barkod: 9786056035579
Fiyat: 25 TL
Milliyet 14 Aralık 2010-12-15
goz doktoru
3 Nisan 1865'te İstanbul'da doğdu. Askeri Tıbbiye'yi bitirdi. Burada Turkiye'nin ilk modern goz kliniğini kurdu. 29 Kasım 1918'de Mondros Mutarekesi'nin hukumlerine karşı cıkıp Milli Kongre'nin kurucuları arasında yer aldı. 16 Mart 1920'de İstanbul'u işgal eden İngilizler tarafından Malta'ya suruldu. Yurda dondukten sonra İstanbul Tıp Fakultesi'nde ders verdi. 1 Kasım 1936'da İstanbul'da oldu.
HAKKINDA YAZILANLAR
Prof.Dr.Kadircan Keskinbora: ESAT IŞIK Bilimde, Siyasette, Millî Mucadele ’de Bir Işık
Ayten DİRİER
Mardin ’in yetiştirdiği cok yonlu yazar ve bilim adamı Prof.Dr.Hıdır Kadircan Keskinbora ’nın son eseri, “ESAT IŞIK Bilimde, Siyasette, Millî Mucadele ’de Bir Işık” bilimsel araştırma tekniklerinee uygun olarak hazırlanıp, Bilim Dunyasına sunuldu.
Siyasette durustluğu ve calışkanlığıyla iz bırakan, merhum Dışişleri Bakanı Hasan Esat Işık ’ın (1916-1989) babası olan Esat Işık veya tarihimizdeki adıyla Mehmet Esat Paşa (3 Nisan 1865-1 Kasım1936-İstanbul) hem Osmanlı donemindeki calışmaları hem de Millî Mucadele ’deki unutulmaz cabalarına rağmen hakkında cok az bilgi bulunan gercek bir rical(adam gibi adam) idi.
Askerî Tıbbiyeyi bitiren her Turk gibi cok yonlu bir bilim adamı olan Esat Işık Paşa ’nın biyografisi paralelinde, XIX. yuzyılın sonu ile XX. yuzyılın ilk ceyreğindeki gelişmeler, bir devletin tarihe gomuluşu ile yerini alan genc devletin kuruluş sancılarını sadece okumayacak, canlı, yalın, surukleyici bir anlatımla o donemi yaşayacaksınız.
XIX. yuzyılda, Avrupa ’nın tum hızıyla OsmanlıDevleti ’ne karşı başlattığı siyasî,ekonomik ve sosyal taarruzlar giderek şiddetini arttırırken Avrupa'nın fikir hareketleri ile teknik ve teknoloji alanındaki ilerlemelerine yabancı kalan Osmanlı Devleti, bu taarruzlar sonucunda topraklarının coğunu kaybederek, maddî ve manevî kayıplara da uğramıştır. Fransız İhtilÂli ’nden sonra Avrupa ’nın ceşitli ulkelerinde gorulen milliyetcilik akımı sonucunda ortaya cıkan bağımsızlık hareketleri, Osmanlı Devleti ’ni de etkilemeye başlamıştır. Bu donemde Abdulhamit yonetimine karşı muhalif hareketlerin yanı sıra, dunyadaki gelişmelerin paralelinde ulkenin icinde bulunduğu ortamı ve sorunları değişik bir bakışla değerlendiren yenilikci hareketler de ortaya cıkmıştır. Bu yenilikci hareketlerin vucut bulduğu İttihat ve Terakki Cemiyeti ’nin ilk cekirdeklerinden biri Mekteb-i Tıbbiye ’de oluşmuştur. Bu nedenle Mekteb-i Tıbbiye, Osmanlı Devleti ’nin Batı ’ya acılan pencerelerinden biri ve toplumsal yeniliklerin beşiği olmuştur. Buradan mezun olan Turk hekimleri, Batı Uygarlığını tanıyan, bilgileri ve bakış acılarıyla ornek olan insanlardı. Bundan dolayı, o donemde, ulkenin kurtuluşuyla ilgili her hareketin icinde bu hekimlerin de bulunması surpriz değildi. Tıbbiye oğrencileri ve mezunları yenilikci hareketlerin oncusuydu.
Boyle bir ortamda Askeri Tıbbiye oğrenimi goren Esat Işık, calışmaları ve faaliyetleriyle cok yonlu bir şahıs olarak karşımıza cıkmaktadır. Esat (Işık) Paşa ’nın yetiştiği donem, dunyada olduğu gibi ulkemiz icin de guc, calkantılarla dolu bir kriz donemidir. Bu donem, Osmanlı İmparatorluğunun yıkılışı ve yeni Turkiye Cumhuriyetinin kuruluşunu hazırlayan savaşlar, guclukler ve acılarla dolu bir donemdir.
Bir taraftan modern bir goz kliniği kurma ve yerleştirme cabalarını gosterirken diğer taraftan oftalmoskop uzerinde calışmalar yapmış, ayrıca ceşitli hasta incelemelerini de Fransızca makaleler olarak yayınlamıştır. Bu yoğun bilimsel calışmalarını surdururken, ote yandan ulkemizin yaşadığı siyasal olaylarla da ilgisini aynı yoğunlukta devam ettirip, halkımızın bilinclendirilmesi kaygısıyla ceşitli calışmaları da birlikte yurutmuştur. Ulkemizin en buyuk duşmanının cehalet olduğuna inanan Esat Işık, bunca uğraşısının arasında cehaletle savaşım adına, “Cehalet Seyyieleri” adıyla Servet-i Funun gazetesinde duzenli olarak yazılar yazmıştır.
Esat Paşa ’nın yaşamı Millî Mucadele ve Turk goz hekimliğinden ayrı duşunulemez. Vatanın işgale uğraması nedeniyle siyasî hamlelerde bulunmuş, Millî Mucadele ’miz cercevesinde yapılan bircok girişimin icinde yer almıştır. İttihatcı olduğunu gizli tutan, dikkatli davranan Esat Işık, Birinci Dunya Savaşı ve onu izleyen mutareke felaketinden sonra, acıkca politika yapmaya başlamıştır. İttihat ve Terakki Partisi ’nin kendini dağıtması uzerine ortaya cıkan politik boşluğu doldurmaya kalkışmıştır.
Yoğun siyasal calışmaları kendisinin hekimlik yonunun onune gecmiş ve siyasal hayatımızda da onemli bir yer edinmesini sağlamıştır. Bu siyasal calışmaları sonucunda ceşitli ıstıraplara maruz kalmış, İngilizler tarafından tutuklanıp Malta adasına surgune gonderilmiştir. Malta ’da surgundeyken de, hekimlik sanatını icra etmiştir. İngiliz hekimlerin, yakın arkadaşı Ahmet Ağaoğlu ’nun goz ameliyatını yapmaktan kacınması uzerine, kendisi bu ameliyatı gercekleştirmiştir.
Esat Işık Paşa, derslerinde goz kliniğine ait bilimsel konuların dışında, vatan ve millet sevgisine ilişkin telkinlerde bulunur, ahlakî tutum ve vatana sadakat icin oğrencilerine oğutler verirdi.
Ulkemizdeki tıbbi gelişmelere katkı sağlayan, buluş, yeni teknik veya alet geliştiren bilim adamlarımızın cabalarının desteklenmesine yonelik araştırmalar sınırlıdır. Bunların genişletilmesine ihtiyac vardır. Zor bir donemde yaşamış olan Dr. Esat Işık ’ın hayatını, Turk tıbbına yapmış olduğu katkıları inceleyen Prof.Dr. H.Kadircan Keskinbora Esat Paşa ’nın Tıp, Kultur ve Siyasî Tarihimiz ’deki yerini değerlendirmek ve yeni kuşaklara tanıtmak amacını gutmuştur.
Esat (Işık) Paşa ’nın aynı evde bulunup yanında yetiştiği dayısı Menapirzade Nuri Bey, Osmanlı Devletinde meşrutî bir yonetimin oluşması icin mucadele eden onemli bir grubun uyesiydi. Dayısının en samimi olduğu ve en cok goruştuğu arkadaşı Namık Kemal ’di. Bu nedenle kendi yaşam oykusunu anlatırken de ifade ettiği gibi, Namık Kemal ’den ve onun fikirlerinden bir hayli etkilenmiştir. Diğer arkadaşlarının arasında, Ziya Paşa, Tevfik Fikret gibi edebiyat dunyasının ileri gelen kişileri vardı. Esat Paşa ’nın, Servet-i Funun dergisinin yazarları arasında olması da bu nedenle tesaduf eseri değildir. Dayısının ve arkadaşlarının, sırf fikirleri nedeniyle defalarca surgun cezası almaları Esat Paşa ’nın duşuncelerini ve amaclarını gizli tutmasına sebep olmuştur.
Daha cocukluk cağlarında ozgurluk, millî ruh, vatan, ulke yonetimi, geri kalmışlık uzerine yapılan tartışmaların icinde buyuyen siyasal sorunların cozumune yonelik faaliyetlerle doğrudan veya dolaylı olarak ilişkide bulunan Esat Paşa, sadece goz hastalıkları alanında bilimsel calışmalar yapmamış, aynı zamanda ceşitli sosyal ve siyasal orgutlerin kuruluşuna katılmış, yonetiminde yer almış, bazılarına da katkıda bulunmuştur. Bu nedenlerle, bu kitapta gerek kendisini etkileyen, gerek kendisinin de icinde bulunduğu teşekkuller ve onu cok fazla etkilemiş olan şahsiyetler de konu edilmiştir.
Derin bir araştırmaya ve belgelere dayalı kitabın hazırlanıp, basılmasında ceşitli kaynakların bulunmasında Dr. Mete Soyturk, Esat Paşa ’nın torunu gazeteci-yazar Zeynep Atikkan-Gultekin, Esat Paşa ’nın eşinin yeğeni gazeteci-yazar Sayın Hıfzı Topuz ’un da buyuk katkıları olmuştur. Bilim Dunyamıza bu değerli kitabı kazandırdıkları icin, bilim adamı, yazar, şair, musikişinas Prof.Dr.H.Kadircan KESKİNBORA ’nın şahsında hepsine teşekkur eder, başarılar dileriz.
Teknik Ozellikler
Yayınevi: SomKitap
Yazar: Prof. Dr. H. Kadircan Keskinbora
1. Baskı: Nisan 2010
Ebad: 13,5 x 21
KÂğıt: Kitap kağıdı
Sayfa: 432
Barkod: 9786056035579
Fiyat: 25 TL
Milliyet 14 Aralık 2010-12-15