sosyolog, yazar
Huseyin Cahit Tanyol
1914 yılında Gaziantep ’in Nizip ilcesinde doğdu. Nizip Cumhuriyet İlkokulu (1926), Adana Oğretmen Okulu (1931), Ankara Gazi Terbiye Enstitusu Edebiyat Bolumu ’nu (1935) bitirdi.
Gazi Terbiye Enstitusu ’nde Hasan Âli Yucel, Ahmet Hamdi Tanpınar, İsmail Hakkı Tonguc, İbrahim Necmi Dilmen, Halil Fikret Kanat, Cevat Memduh Atlar, Halil Bedi, Sabri Esat Siyavuşgil ve Sadi Irmak ’tan dersler aldı.
Yozgat Lisesi, Corum Ortaokulu, İzmir Tilkilik Ortaokulu, İstanbul Eyup Ortaokulu ve Taksim Lisesi ’nde bir sure oğretmenlik yaptı.
Hilmi Ziya Ulken ’in de teşvikiyle 1940 yılında İstanbul Universitesi Edebiyat Fakultesi Felsefe Bolumu ’ne devam etti. 1944 yılında “Schopenhauer ’de Aklın Temeli” adlı bitirme teziyle okuldan mezun oldu. Ardından Ataturk ve Haydarpaşa Erkek liselerinde felsefe oğretmenliği yaptı.
1944 ’te “Schopenhauer ’da AhlÂkın Temeli” adlı tezi ile yuksek lisansını bitirdi ve 1946 yılında İstanbul Universitesi Edebiyat Fakultesine sosyoloji asistanı olarak girdi. “Haz ve Elemin AhlÂkta Yeri” adlı calışmasıyla (1949) doktorasını tamamladı ve “Orf ve Adetler Sosyolojisi Acısından Sanat ve AhlÂk” adlı takdim tezi ile (1953) docent, 1961 yılında profesor oldu.
Oğretim uyeliği ile birlikte 1972-82 yılları arasında Sosyoloji Enstitusu Mudurluğu ve bolum başkanlığı yaparak emekliye ayrıldı. 1991-2003 yılları arasında Mimar Sinan Universitesi Sosyoloji Bolumu ’nde, Gazetecilik Yuksek Okulu ’nda, Yuksek Oğretmen Okulu Eğitim Enstitusu ’nde ve Uludağ Universitesi ’nde de misafir oğretim uyesi olarak dersler verdi.
Turkiye Yazarlar Sendikası, Edebiyatcılar Derneği, Turk Sosyolojisi Derneği, Yahya Kemal ’i Sevenler Derneği ve Turing Kulubu uyesiydi.
“Gurup” ve “Taşbaşta Akşam” adlı ilk şiirleri 1928 yılında İsmail Habip tarafından Adana ’da cıkarılan ve ilerleyen yıllarda Memleket Mecmuası adını alan Maarif Mecmuası‘nda yayımlandı. 1928-1932 yılları arasında kaleme aldığı şiir ve yazıları İctihat, Yenilik ve Servet-i Funun-Uyanış dergilerinde yer aldı.
İzmir ’de okul arkadaşları olan Kemal Bilbaşar, Nurettin Ardıcoğlu ve şair İlhan İleri ile birlikte Aramak adlı dergiyi cıkardı. Dergi 1939-1940 yılları arasında 16 sayı cıktı.
Ardından, İstanbul ’da Yenilik, Sokak ve Değirmen dergilerini cıkardı. 1946′da Yahya Kemal Beyatlı ’nın da katıldığı Akademi dergisini yonetti. Fransızca ve Turkce olarak yayımlanan Realite dergisindeki “Seyahate Davet” adlı şiiriyle birincilik kazandı.
Yazıları Vatan, Yeni Sabah, Cumhuriyet gazetelerinde yayımlanan Tanyol ’un yazı ve makaleleri Havadis, Son Telgraf, Milliyet, Akşam ve Guneş gazeteleri ile Sosyoloji, Yon, Gaziantep Kultur, Ozgur İnsan, Cem, Toplumbilim, Aydınlık, Yazko Edebiyat, Yazko Somut, İnsan, Ulku, İstanbul Kultur, İstanbul Universitesi Edebiyat Fakultesi Sosyoloji Dergisi, Aile, Varlık, Turk Folklor Araştırmaları, Kucuk Dergi, Hisar, Dunya ve Turkiye, İstanbul Edebiyat ve Sanat, İstanbul, Siyasi İlimler Mecmuası, Yonca, Turk Dili, Turk Yurdu, Turk Duşuncesi, İntegrasyon, Yeni İnsan, Cem, Yelken, Calışan Adam, Musiki Mecmuası, Hurriyet Gosteri, Turk Henkel Dergisi, E Dergi, Kızıldeli, Bilim ve Utopya, Kaşgar, Hakimiyet-i Milliye, Kacak ve Hece gibi dergilerde yayınlandı.
Kuruluş ve Fetih Destanı adlı ilk şiir kitabı 1969 yılında yayımlandı. Turk Edebiyatında Yahya Kemal kitabı 1985 ’te, tum şiirlerini iceren Duş Yorgunu adlı kitabı ise 2000 ’de yayımlandı.
11 Ağustos 2020 tarihinde İstanbul'da vefat etti. Karacaahmet Mezarlığı'nda toprağa verildi.
ESERLERİ:
Orf ve Âdetler Sosyolojisi Bakımından Sanat ve AhlÂk (1954), Sosyal Ahlak-Laik AhlÂka Giriş (1960), Peşke Binamlısı Koyu (1961), Eylen Koyu (1967), Sosyolojik Acıdan Din, AhlÂk, LÂiklik ve Politika Uzerine Diyaloglar (1970), Turk Sosyolojisinin Bazı Sorunları (1973), Hocamız Fındıkoğlu (1976), Ataturk ve Halkcılık (1981), İşci Hakları (haz. Cahit Tanyol vd. 1984), Laiklik ve İrtica (1989), Cankaya Dramı (1990), Schopenhauer ’da AhlÂk Felsefesi (1998), Neden Turban: Şeriat ve İrtica (1999), Turkler ile Kurtler (1999), Hoca Kadri Efendi ’nin Parlamentosu (2003).
Huseyin Cahit Tanyol
1914 yılında Gaziantep ’in Nizip ilcesinde doğdu. Nizip Cumhuriyet İlkokulu (1926), Adana Oğretmen Okulu (1931), Ankara Gazi Terbiye Enstitusu Edebiyat Bolumu ’nu (1935) bitirdi.
Gazi Terbiye Enstitusu ’nde Hasan Âli Yucel, Ahmet Hamdi Tanpınar, İsmail Hakkı Tonguc, İbrahim Necmi Dilmen, Halil Fikret Kanat, Cevat Memduh Atlar, Halil Bedi, Sabri Esat Siyavuşgil ve Sadi Irmak ’tan dersler aldı.
Yozgat Lisesi, Corum Ortaokulu, İzmir Tilkilik Ortaokulu, İstanbul Eyup Ortaokulu ve Taksim Lisesi ’nde bir sure oğretmenlik yaptı.
Hilmi Ziya Ulken ’in de teşvikiyle 1940 yılında İstanbul Universitesi Edebiyat Fakultesi Felsefe Bolumu ’ne devam etti. 1944 yılında “Schopenhauer ’de Aklın Temeli” adlı bitirme teziyle okuldan mezun oldu. Ardından Ataturk ve Haydarpaşa Erkek liselerinde felsefe oğretmenliği yaptı.
1944 ’te “Schopenhauer ’da AhlÂkın Temeli” adlı tezi ile yuksek lisansını bitirdi ve 1946 yılında İstanbul Universitesi Edebiyat Fakultesine sosyoloji asistanı olarak girdi. “Haz ve Elemin AhlÂkta Yeri” adlı calışmasıyla (1949) doktorasını tamamladı ve “Orf ve Adetler Sosyolojisi Acısından Sanat ve AhlÂk” adlı takdim tezi ile (1953) docent, 1961 yılında profesor oldu.
Oğretim uyeliği ile birlikte 1972-82 yılları arasında Sosyoloji Enstitusu Mudurluğu ve bolum başkanlığı yaparak emekliye ayrıldı. 1991-2003 yılları arasında Mimar Sinan Universitesi Sosyoloji Bolumu ’nde, Gazetecilik Yuksek Okulu ’nda, Yuksek Oğretmen Okulu Eğitim Enstitusu ’nde ve Uludağ Universitesi ’nde de misafir oğretim uyesi olarak dersler verdi.
Turkiye Yazarlar Sendikası, Edebiyatcılar Derneği, Turk Sosyolojisi Derneği, Yahya Kemal ’i Sevenler Derneği ve Turing Kulubu uyesiydi.
“Gurup” ve “Taşbaşta Akşam” adlı ilk şiirleri 1928 yılında İsmail Habip tarafından Adana ’da cıkarılan ve ilerleyen yıllarda Memleket Mecmuası adını alan Maarif Mecmuası‘nda yayımlandı. 1928-1932 yılları arasında kaleme aldığı şiir ve yazıları İctihat, Yenilik ve Servet-i Funun-Uyanış dergilerinde yer aldı.
İzmir ’de okul arkadaşları olan Kemal Bilbaşar, Nurettin Ardıcoğlu ve şair İlhan İleri ile birlikte Aramak adlı dergiyi cıkardı. Dergi 1939-1940 yılları arasında 16 sayı cıktı.
Ardından, İstanbul ’da Yenilik, Sokak ve Değirmen dergilerini cıkardı. 1946′da Yahya Kemal Beyatlı ’nın da katıldığı Akademi dergisini yonetti. Fransızca ve Turkce olarak yayımlanan Realite dergisindeki “Seyahate Davet” adlı şiiriyle birincilik kazandı.
Yazıları Vatan, Yeni Sabah, Cumhuriyet gazetelerinde yayımlanan Tanyol ’un yazı ve makaleleri Havadis, Son Telgraf, Milliyet, Akşam ve Guneş gazeteleri ile Sosyoloji, Yon, Gaziantep Kultur, Ozgur İnsan, Cem, Toplumbilim, Aydınlık, Yazko Edebiyat, Yazko Somut, İnsan, Ulku, İstanbul Kultur, İstanbul Universitesi Edebiyat Fakultesi Sosyoloji Dergisi, Aile, Varlık, Turk Folklor Araştırmaları, Kucuk Dergi, Hisar, Dunya ve Turkiye, İstanbul Edebiyat ve Sanat, İstanbul, Siyasi İlimler Mecmuası, Yonca, Turk Dili, Turk Yurdu, Turk Duşuncesi, İntegrasyon, Yeni İnsan, Cem, Yelken, Calışan Adam, Musiki Mecmuası, Hurriyet Gosteri, Turk Henkel Dergisi, E Dergi, Kızıldeli, Bilim ve Utopya, Kaşgar, Hakimiyet-i Milliye, Kacak ve Hece gibi dergilerde yayınlandı.
Kuruluş ve Fetih Destanı adlı ilk şiir kitabı 1969 yılında yayımlandı. Turk Edebiyatında Yahya Kemal kitabı 1985 ’te, tum şiirlerini iceren Duş Yorgunu adlı kitabı ise 2000 ’de yayımlandı.
11 Ağustos 2020 tarihinde İstanbul'da vefat etti. Karacaahmet Mezarlığı'nda toprağa verildi.
ESERLERİ:
Orf ve Âdetler Sosyolojisi Bakımından Sanat ve AhlÂk (1954), Sosyal Ahlak-Laik AhlÂka Giriş (1960), Peşke Binamlısı Koyu (1961), Eylen Koyu (1967), Sosyolojik Acıdan Din, AhlÂk, LÂiklik ve Politika Uzerine Diyaloglar (1970), Turk Sosyolojisinin Bazı Sorunları (1973), Hocamız Fındıkoğlu (1976), Ataturk ve Halkcılık (1981), İşci Hakları (haz. Cahit Tanyol vd. 1984), Laiklik ve İrtica (1989), Cankaya Dramı (1990), Schopenhauer ’da AhlÂk Felsefesi (1998), Neden Turban: Şeriat ve İrtica (1999), Turkler ile Kurtler (1999), Hoca Kadri Efendi ’nin Parlamentosu (2003).