İşyerinde egemenlik kayıtsız şartsız erkeğin Kadınlar işte de ayrımcılığa uğruyor. ŞikÂyetler ortak: Erkekler bizi sus eşyası gibi goruyor, meslektaş olarak bakmıyorlar. Kadın yoneticileri de kabullenemiyorlar...

İSTANBUL - Devlet Demiryolu'nda (TCDD) gişe memuru olarak calışan Ayten Bozkurt, erkek egemen bir kurumda calıştığını soyluyor. Aynı zamanda Birleşik Taşımacılık Sendikası 1 No'lu Şube Kadın Sekreteri olan Bozkurt 16 yıldır TCDD'de. Bozkurt, "Gebze gişe memuruyum. Tek kadınım. Demir yolları tamamen erkek egemen bir kurum. Cok az kadın var. TCDD'ye bağlı yedi bolge var. Yedi bolgenin de genel mudurleri hep erkek. TCDD tarihinde hic kadın bolge muduru olmamış. Calışan kadınlar genelde memur kadrosunda. Bunların cok azı buro şefliği alabilmiş. Kadın makinist, konduktor yok. Oysa kurum icinde eğitim verilerek buralarda kadınların calışmasının onu
acılabilir" diyor. Bozkurt, vatandaşların kadınlara cok rahat tepki gosterdiğini belirtiyor, sozlu tacize uğradığını soyluyor. 'Kadın olmasan ne yapacağımı bilirim' diyenler argo konuşanlar... Erkek calışma arkadaşlarından da şikayetci: "Bizi asla meslektaşı olarak gormuyorlar. Hep onların bacısı, annesi, ablasıyız. Kuruma ilk girdiğimizde, 'Konuşmanıza giyiminize dikkat etmek zorundasınız. Cunku vitrin elemanısınız' derlerdi. Kadını aşağılayan bu cumle bizi sus eşyası gibi gosteriyor."
Turkiye'de kadınların yuzde 24.8'i işgucune katılıyor. Sıradan istatistik verilerinden biri gibi gorunen bu oran, Turkiye'de kadınların en buyuk sorunlarından birine dair ipucları veriyor. İşe alımlardaki 'bay eleman' egemenliğini kırarak calışma hayatına adım atan bu yuzde 24'luk kesim icin ikinci bir mucadele iş yaşamında başlıyor. Kadınlar iş yaşamındaki ayrımcılık hikayelerini anlatırken, "Kadın calıştıracaklarsa bile 'erkek gibi kadın arıyorlar'" diyerek, ayrımcılığın kadınlar arasında bile kanıksandığını gosteriyor.

Emir alınca istifa etti
Yaklaşık 20 yıldır mimarlık yapan Sultan Pınar, hem buroda hem sahada ayrımcılık olduğunu soyluyor. Pınar'a gore kadınlar şantiyede daha pratik ve aktif. Toplumsa buna yeni yeni alışıyor. Kadına mimarlığı yakıştırıyorlar ama iş şantiyeye gelince kadının şantiyede olmasını hazmedemiyorlar. Pınar, başına gelen bir oneği anlatıyor: "Ben bir buroda calışıyordum. Anadolu'dan gelen bir genc cay getirip, temizlik yapıyordu. Bir yeri toparlamasını istedim. Cocuk işi terk etti gitti."

Devlet memuru olamadı
Altı yıldır jeofizik muhendisi olarak calışan Şenay Guneş iş bulmakta cok zorlandığını belirtiyor. Guneş careyi kendi burosunu acmakta bulmuş. Devlet memuru olmak istemiş ancak işe alım yapılırken erkekler tercih edilmiş. Bircok kadın arkadaşı başka mesleklere kaymış. Butun zorluklara karşın Turkiye'de calışmaya devam edeceğini soyluyor.

'Kavga vermek gerek'
13 yıldır iş yaşamında olan Yıldırım Beyazıt Dışkapı Eğitim ve Araştırması Hastanesi sağlık teknikeri Zulfikar Kartal, kadınların ayrımcılığa uğraramaması icin kavga vermesi gerektiğini soyluyor. Kartal, şoyle konuşuyor: "Bize 'doktor bey' diyorlar. Hastanın bakış acısı boyle. Kadına karşı 'sozune pek guvenilmez' tavrı icindeler. İdare dort kişiye gorev verecekse kadınlar başarılı da olsa erkeği seciyor. Eğer kadınlar icinde bir secim yapılacaksa erkek gibi davranan kadınlar tercih ediliyor. Bu yuzden kadınlar erkeksileşiyor. Terfi icin de birkac erkeğin seni desteklemesi gerekiyor, erkek tarafından torpil olması gerekiyor. 10 kadın desteklese iki erkek reddetse yine olmuyor."
Sunnete erkek doktor
Kamuda calıştığı icin ismini acıklamak istemeyen 19 yıllık bir hemşire de başına gelen bir olayı anlatıyor: "Bir hasta geldi. Kalcadan iğne yapacaktım. Bana dedi ki 'Hemşire hanım sakın yanlış yere yapma'. Yani 'Sen bir kadınsın yanlış yere iğne yapabilirsin' mesajını veriyordu. Cocuk cerrahisinde calışıyordum. Dort erkek, bir kadın cerrah vardı. Altı yıl suresince bir kere bile kadın cerraha sunnet yaptırdıklarını gormedim. Erkek hekim tercih ediyorlar. İdarede de yaşanıyor bu."


Kendi ofisini actı
Elektirik Muhendisi Rana Gerce 17 yıldır iş yaşamında. İlk işe başladığında kendisine masa başı işi verilmiş. Bakım muhendisliği
icin başvurmuş onun yerine okulu yeni bitirmiş bir erkeği secmişler. Aynı durumdaki erkekler ondan daha cok maaş alıyormuş. 1990'dan 2004 yılına kadar bu şekilde devam etmiş. Sonra kendi ofisini acmış. Şimdi asansor denetliyor, şirketlere danışmanlık yapıyor. Elektrik muhendisi olarak proje ciziyor, sahaya iniyor. Gerce "Kendi şirketimi kurmadan da araştırmacı muhendislik yapabilmeyi cok isterdim. Kadınlığımdan vazgecerek bu noktaya geldim. Erkeklerin 'askerlik arkadaşı' oldum. Hicbir zaman eteğimi giyip, makyajımı yapıp iş alanına giremedim. İş hayatında iki secenek var. Ya kadınlığını kullanarak bir yere geleceksin ya da sineceksin" diyor.

Stajda başlıyor
Avukat Habibe Kayar da sorunların staj doneminde başladığını soyluyor. Kayar, "Bazen 'bayan stajyer' diye ilanlar verilir. Cunku bu stajerlerden cay, kahve yapması, bulaşık yıkaması hatta yer supurumesi beklenilir" diyor. Kayar, kadın hukukcuların tacize uğramasında da dertli.

Sabote etmişler
19 yaşındaki kalite kontrol elemanı Vildan Akşaş Kocaeli Universitesi Boya Teknolojisi Bolumu'nu bitirmiş. Trafoların boyanmasında kalite kontrol bolumundeki tek kadın. İşe alınırken patron ayrımcılık yapmamış ama bolumde sorunlar yaşamış: "Birlikte calıştığım erkekler ilk başlarda beni kabullenmedi. Calışırken beni kandırmaya calışıyorlardı. İşaretlediğim yerleri boyamıyorlardı. 'Biz daha once boyle yapmıyorduk' diyorlardı. İşe ilk başladığımda akşam eve gidip ağlıyordum, o kadar sıkılıyordum ki. Şimdi de bazıları benimle hic konuşmuyor."


'Tum başkanlar kadın olsun'
CHP'li Kırklareli Kavaklı Belediye CHP'li Başkanı İnci Tunc da yaşadıklarından şikÂyetci. "Belediye başkanının kadın olduğunu kabul ettirmek guc, ozellikle bir beldede daha guc" diyor. Secimlerde altı erkekle yarıştığını belirten Tunc şoyle konuşuyor: "Burası 5 bin nufuslu bir yer. Yaş olarak onlardan kucuk olmama rağmen onları yendim. Bana gore tum belediye başkanları kadın olmalı. Kadınların yapamayacağı bir şey yok."