Gunumuzde dahi, herhangi bir catışmaya girmemesine ve birkac aylığına askerlik yapmasına rağmen psikolojisi bozulan cok sayıda kişi bulunuyor. Alıştığı ortamdan alınıp yoğun disiplin ve baskının olduğu bir ortama zorunlu bir şekilde goturulen kişilerde kalıcı zihinsel sorunlar doğabiliyor.
Bir de catışma yaşayanları, savaşın icinde olanların durumunu duşunun. Daha ilk genclik yıllarında kendilerini bir cehennemin ortasında bulan insanlar, akıl sağlığını yitirecek duruma gelebiliyorlar.
[h=2]Mermi şoku (shell shock), ilk defa Britanyalı Psikolog Charles Samuel Myers tarafından I. Dunya Savaşı sırasında tanımlandı.[/h]
1914'te, I. Dunya Savaşı'nın ilk aşamalarında, İngiliz askerleri savaştan sonra kulak cınlaması, hafıza kaybı, baş ağrısı, baş donmesi, titreme ve gurultuye karşı aşırı duyarlılık gibi tıbbi belirtiler bildirmeye başladı. Normalde bu semptomlar beyinde fiziksel bir yaradan sonra gorulmesi gerekiyordu fakat coğu hastanın kafasında yara belirtisi bulunamadı.
[h=2]"Mermi şoku" yaşayan askerlerin fotoğrafları, savaşın en rahatsız edici halini gosteriyor.[/h]
Savaş ortamında bulunan erkekler, maruz kaldığı ani duygu değişimi nedeniyle her an olmek uzere olduğunu hissediyordu, dengesini kaybedip anlamsız hareketler yapıyordu, mimiklerini anlamsızca oynatıyordu.
Bombardıman altında kalma, yakın arkadaşların feci bir şekilde ellerinde olmesi, yetersiz beslenme ve uyku, olum korkusu gibi faktorlerin neden olduğu yoğun paniğin bir sonucu olarak ortaya cıkan caresizlik, akıl yurutememe, uyuyamama, yuruyememe, konuşamama gibi sorunlar goruldu.
[h=2]1915 ve 1916'da mermi şoku vakalarının sayısı arttı ancak tıbbi ve psikolojik olarak yeterince anlaşılmadı.[/h]
Bazı doktorlar bunun, patlayan mermilerden ve bombalardan kaynaklanan şok dalgalarının bir beyin lezyonu oluşturmasıyla beyne verilen gizli fiziksel hasarın bir sonucu olduğu goruşundeydi. Diğer bir acıklama ise mermi şokunun patlamalar sonucu oluşan karbonmonoksit zehirlenmesinden kaynaklandığıydı.
Aynı zamanda, mermi şokunu fiziksel değil, duygusal bir yaralanma olarak tanımlayan alternatif bir goruş geliştirildi. Cunku mermi şoku semptomları gosteren erkeklerin bir bolumu yoğun ateşe maruz kalmamıştı. Belirtiler patlayan bir bombaya yakınlığı olmayan erkeklerde de ortaya cıktığı icin, sadece fiziksel yaralanmaya bağlanamadı.
[h=2]Johns Hopkins Universitesi tarafından 2015 yılında yapılan araştırma, patlayıcılara maruz kalan savaş gazilerinin beyin dokularının karar verme, hafıza ve akıl yurutmeden sorumlu alanlarında bir yaralanma olduğunu buldu.[/h]
Bu kanıt, araştırmacıları, mermi şokunun sadece psikolojik bir bozukluk olmayabileceği sonucuna varmalarına yol actı. Hava basıncındaki hafif değişiklikler bile davranıştaki farklılıklarla ilişkilendirildi. Buna gore savaş alanındaki patlamalar buyuk basınc değişikliklerine neden olarak beyne gizli bir hasar veriyordu.
[h=2]Mermi şoku vakası gorulmesine rağmen askerlerin yaklaşık %75'i uzman tedavisi icin hastaneye sevk edilmeden tekrar askere gonderildi.[/h]
O kadar cok asker mermi şokundan muzdaripti ki 19 İngiliz askeri hastanesi tamamen bu vakaların tedavisine ayrılmıştı. Savaştan on yıl sonra, 65.000 savaş gazisi İngiltere'de hÂl tedavi goruyordu.
[h=2]Bazı doktorlar, askerlerin mermi şokunu tedavi etmek icin acımasız yontemler uyguluyordu.[/h]
Doktorlar, askerlerin savaş oncesi benliklerine geri donmelerini umarak onlara elektrik şoku verirdi. Bir İngiliz klinisyen Lewis Yealland, bir yıl boyunca hastalarından birine elektrik şoku verip diline sigara koyarak tedavi etmeye calıştı ve "Bu odadan cıkmayacaksın. Ta ki eskisi kadar iyi konuşana kadar..." ifadesini kullandı.
[h=2]Mermi şokuna maruz kalan erkeklerin bir kısmı firar ve korkaklık gibi askeri suclardan yargılandı ve hatta idam edildi.[/h]
Askerlerdeki bu rahatsızlıklar bazılarınca altta yatan bir karakter zayıflığının belirtisi olarak goruluyordu. 346 asker "korkaklık", "itaatsizlik" gibi bahanelerle idam edildi. 1917'de, İngiliz ordusunda "mermi şoku" bir tanı olarak tamamen yasaklandı ve tıp dergilerinde bile bundan bahsedilmesi sansurlendi. 7 Kasım 2006'da Birleşik Krallık hukûmeti idam edilen askerlere af verdi fakat iş işten gecmişti.
[h=2]Bu videoda, hastalıktan muzdarip olan askerlerin yaşadığı korkuyu gorebilirsiniz. [/h] [h=2]Hukûmetlerin başındaki karar vericiler, bu atmosferi yaşamadan milyonlarca askeri "zorla" cehennemin ortasına bıraktı, bırakmaya devam ediyor.[/h] "Nefes: Vatan Sağ Olsun" filminden bir kare Gencecik erkekler savaştan sağ cıkmayı başarsalar bile bir kısmı idam edildi, bir kısmı ise omur boyunca bu zihinsel yuku taşımak zorunda bırakıldı.
Kaynaklar: 1, 2