İŞKUR, eski adı "İş ve İşci Bulma Kurumu" olan iş ve işci arayanların başvurduğu bir kurumdur. İşsizlik Maaşı, İŞKUR'u onemli bir kurum haline getirdi.
Turkiye İş Kurumu (İŞKUR), iş ve işci bulmaya aracılık eden onemli bir kamu kuruluşudur. Gunumuze kadar cok sayıda kişiyi bir işe yerleştiren veya şirketlere personel temin eden İŞKUR, istihdama onemli katkılar sağlıyor. İşsizlik, Turkiye ’nin ve dunyanın onemli bir sorunu. Turkiye İstatistik Kurumu verilerine gore işsizlik yuzde 12 seviyesinde. Yani Turkiye genelinde 3 milyon 715 bin işsiz var. İşci ile işvereni buluşturan İŞKUR, işsizlik oranları arttıkca daha da onemli bir konuma yerleşti. Ekonomik gelişmelere paralel olarak İŞKUR ’un iş yuku azalıyor veya artıyor. İŞKUR, sadece iş ve işci bulma fonksiyonu icra etmiyor. İstihdamın korunması ve geliştirilmesi gibi gorevleri de bulunuyor.
Calışma ve Sosyal Guvenlik Bakanlığı ’na bağlı olarak faaliyetlerini surduren İŞKUR, Sosyal Guvenlik Kurumu ’nun da ilgili kuruluşudur. Ozel hukuk hukumlerine tabidir. Tuzel kişiliği bulunan mali ve idari bakımdan ozerk bir kamu kuruluşudur.
İŞKUR ’un işleyişine ve işgucu piyasasına katkılarına ayrıntılı goz atarak kurumu biraz tanıyalım.
[h=3]İŞKUR ’un Tarihi ve Kuruluşu [/h]Tarihi bir kurum olan İŞKUR ’un eski adı İş ve İşci Bulma Kurumu (İİBK) idi. İİBK, 21 Ocak 1946 tarihinde 4837 Sayılı Kanun ile kuruldu. Temel amacı kamu istihdam hizmetlerini vermekti. Temel gorevi “işcilere vasıflarına uygun iş; işverene de aradıkları vasıfta işci bulmak” olarak belirlendi. 1960 ’lı yıllarda Almanya gibi sanayileşmiş ulkeler personel ihtiyaclarını yabancı işcilerle karşılama yoluna gitti. İİBK, bu donemde yurtdışına giden işcilere aracılık etmeye başladı. 1973 petrol krizinden sonra sanayileşmiş ulkelerde ciddi bir durgunluk ve işsizlik yaşandı. Bu durum, yurtdışı işci talebini durma noktasına getirdi. Bu donemde İİBK, yurtdışına işci gondermeye odaklandığı icin kamu istihdam hizmetlerinde ciddi sorunlar yaşanmaya başladı. Gelişen işgucu piyasasına ayak uyduramayan ve kendisini yenileyemeyen İİBK, zamanla işlevini yitirdi.
Kureselleşen dunyada teknolojik gelişmeler cercevesinde kamu istihdam kuruluşlarının da bilgi toplumuna ayak uydurarak fonksiyonlarını geliştirmesi buyuk onem kazandı. Bu cercevede 4 Ekim 2000 tarihli 617 Sayılı Kanun Hukmundeki Kararname (KHK) ile İİBK kapatıldı; yerine Turkiye İş Kurumu (İŞKUR) kuruldu. İŞKUR, İİBK ’nın yetersiz kaldığı noktaları tamamlayarak işgucu piyasasındaki teknolojik gelişmeleri izleyebilecek, aktif işgucu programları uygulayabilecek bir amacla yapılandırıldı. Ancak, Anayasa Mahkemesi kurulduktan 27 gun sonra yani, 31.10.2000 tarihinde İŞKUR ’un kurulmasına karar verilen KHK ’yı iptal ederek, iptal kararının 9 ay sonra uygulanmasına karar verdi. Bunun uzerine İŞKUR, 8 Ağustos 2001 tarihine kadar yasal dayanaktan yoksun olarak faaliyetlerini surdurmek zorunda kaldı. 25 Haziran 2003 tarihinde kabul edilen 4904 Sayılı Turkiye İş Kurumu Kanunu ile İŞKUR yasal bir cercevede faaliyetlerine başladı.
[h=3]İŞKUR ’un Gorev ve Yetkileri Nelerdir? [/h]İŞKUR, genel olarak iş ve işci bulma amacını guder. İşgucu piyasasının istihdam aşamalarında da aktif rol oynar. İşsizliğin onlenmesi icin tedbirler alır, istihdamın geliştirilmesi, korunması ve yaygınlaştırılması icin ceşitli girişimlerde bulunur, İşsizlik Sigortası hizmetlerini yurutur.
İŞKUR ’un gorev ve yetkilerini şoyle sıralayabiliriz:
İşsizliği onleyerek işgucu piyasası istihdamına katkılar sağlamak
İstihdamı geliştirmek, korunmak ve yaygınlaştırmak
İstihdam oluşturmak amacıyla meslek edindirme kursları duzenlemek
Kurslarda yetişen personeli işgucu piyasasında istihdam etmek
İşgucunun istihdam olanaklarını artırmaya yonelik programlar duzenlemek
İşini kaybedenlere gecici bir sure gelir ve sigorta desteği sağlamak
İşgucu piyasası verilerini derlemek, analiz etmek, yayınlamak
İş ve meslek analizleri yapmak ve yaptırmak
İş ve meslek danışmanlığı hizmetleri vermek ve verdirmek
İşgucune eğitim seminerleri ve kurslar vermek
Yurticinde ve yurtdışında işgucu icin uygun pozisyonlar bulmak ve yerleştirmek
Ozel istihdam burolarına ilişkin verilen gorevleri yerine getirmek
Uluslararası kuruluşlar ve Avrupa Birliği ’nin işgucu, calışma hayatı ve istihdam ile ilgili kararlarını takip etmek
Engelli, eski hukumlu, teror mağduru gibi grupların istihdamını sağlamak, takip etmek
[h=4]İşsizlik Maaşı Nedir, Nasıl Alınır? [/h]İşsizlik maaşı, işsizlik odeneği veya işsizlik sigortası, İŞKUR ’u onemli bir kurum haline getirmiştir. Mart 2002 tarihinde 4447 Sayılı Kanun ’la hayata gecirilen İşsizlik Sigortası, kendi isteği ve kusuru dışında işini kaybedenlere gelir desteği sağlanması amacıyla uygulanmaya başlanmıştır. Devlet tarafından kurulan zorunlu bir sigorta fonudur. İşsizlik odeneği herhangi bir vergi ve kesintiye tabi değildir. Nafaka borcları dışında haczedilemez, başkasına devredilemez. İşsizlik odeneği alanlar Genel Sağlık Sigortası (GSS) kapsamındadır ve sağlık hizmetlerinden yararlanabilmektedir. İşsizlik odeneği, son 4 aylık kazanc ortalamasının yuzde 50 ’si tutarındadır. Bu tutar, net asgari ucret miktarını gecemez. Yani en yuksek İşsizlik Maaşı net asgari ucret kadar olabilir.
İşsizlik Sigortası ’ndan faydalanmak icin bazı koşulların sağlanması gerekiyor. Oncelikle kendi isteği ve kusuru dışında işsiz kalmış olmak şartı aranıyor. Hizmet akdinin feshinden onceki son 120 gun primlerinin odenmiş olması ve surekli calışmış olma şartı da başlangıcta araştırılan konu başlıklarıdır. Son 3 yıl icinde en az 600 gun İşsizlik Sigortası primi odemiş olmak da şartlar arasında. İş akdinin feshinden itibaren 30 gun icinde İŞKUR ’a şahsen veya elektronik ortamda başvuruda bulunmak gerekiyor. 30 gun icinde başvuru yapılmazsa gecikilen sure, toplam hak sahipliği suresinden duşuluyor. İŞKUR ’a başvuru yapmakla birlikte iş arayan kaydı da yapılmış sayılıyor. Boylece işsizlerin işe yerleştirme ve mesleki eğitim hizmetleri de sağlanmış oluyor.
İşsizlik odeneği, herkese eşit miktarda verilmiyor. Calışma suresine gore değişen miktarlarda odeme yapılıyor. 600 gun sigortalı calışanlara 180 gun, 900 gun calışanlara 240 gun, 1080 gun calışanlara da 300 gun sure ile İşsizlik odeneği veriliyor. Ayrıca, kanunda belirtilen şartların sağlanması da gerekiyor. İşsizlik odeneği ’nin verildiği sure icinde ayrıca genel sağlık sigortası primleri de odeniyor. İşsizlik maaşı almak icin gerekli şartlar kendisinde bulunan işsizler, PTT şubelerinden her ayın sonuna kadar bizzat odeneği alabiliyor.
İşsizlik odeneği, bazı hallerde kesilebiliyor. Mesela; İŞKUR tarafından bir iş teklif edildiğinde haklı bir neden olmadan reddedenlerin odenekleri bir daha verilmemek uzere kesiliyor. İşsizlik maaşı aldığı donemde kayıt dışı calışanların da (tespit edilmesi halinde) bir daha almamak uzere odenekleri kesiliyor. İşsizlik Odeneği aldığı sure icinde emekli maaşı almaya başlayanların, İŞKUR ’un onerdiği kurslara haklı bir neden olmaksızın katılmayan veya aksatanların da maaşları kesiliyor. Daha sonra bu kurslara katılanlar veya eksiklerini tamamlayanlar odemeleri tekrar almaya başlayabiliyor.
Bunun dışında işsizlik maaşı alanların bazı durumlarda İŞKUR ’u bilgilendirmeleri gerekiyor. Yeni bir işe başlanması veya mahkeme kararı ile eski işe iade edilmesi, adres değişiklikleri, emeklilik maaşı alınmaya başlanması, sağlık kuruluşlarınca istirahat verilmesi, askeri goreve alınması, yurt dışına cıkılması gibi durumlarda 15 gun icinde İŞKUR ’a bilgi vermek gerekiyor.
Bunun dışında İŞKUR ’un verdiği "Yarım Calışma Odeneği" vardır. Bu odenek; doğum yapan kadınlara kullandığı 2 aylık sut izninden sonra 1. cocuk icin 2 ay, 2. cocuk icin 4 ay, 3. cocuk icin de 6 ay sureyle verilen bir odenektir. Asgari ucretin yarısı tutarında calışan annelere verilir.
Turkiye İş Kurumu (İŞKUR), iş ve işci bulmaya aracılık eden onemli bir kamu kuruluşudur. Gunumuze kadar cok sayıda kişiyi bir işe yerleştiren veya şirketlere personel temin eden İŞKUR, istihdama onemli katkılar sağlıyor. İşsizlik, Turkiye ’nin ve dunyanın onemli bir sorunu. Turkiye İstatistik Kurumu verilerine gore işsizlik yuzde 12 seviyesinde. Yani Turkiye genelinde 3 milyon 715 bin işsiz var. İşci ile işvereni buluşturan İŞKUR, işsizlik oranları arttıkca daha da onemli bir konuma yerleşti. Ekonomik gelişmelere paralel olarak İŞKUR ’un iş yuku azalıyor veya artıyor. İŞKUR, sadece iş ve işci bulma fonksiyonu icra etmiyor. İstihdamın korunması ve geliştirilmesi gibi gorevleri de bulunuyor. Calışma ve Sosyal Guvenlik Bakanlığı ’na bağlı olarak faaliyetlerini surduren İŞKUR, Sosyal Guvenlik Kurumu ’nun da ilgili kuruluşudur. Ozel hukuk hukumlerine tabidir. Tuzel kişiliği bulunan mali ve idari bakımdan ozerk bir kamu kuruluşudur.
İŞKUR ’un işleyişine ve işgucu piyasasına katkılarına ayrıntılı goz atarak kurumu biraz tanıyalım.
[h=3]İŞKUR ’un Tarihi ve Kuruluşu [/h]Tarihi bir kurum olan İŞKUR ’un eski adı İş ve İşci Bulma Kurumu (İİBK) idi. İİBK, 21 Ocak 1946 tarihinde 4837 Sayılı Kanun ile kuruldu. Temel amacı kamu istihdam hizmetlerini vermekti. Temel gorevi “işcilere vasıflarına uygun iş; işverene de aradıkları vasıfta işci bulmak” olarak belirlendi. 1960 ’lı yıllarda Almanya gibi sanayileşmiş ulkeler personel ihtiyaclarını yabancı işcilerle karşılama yoluna gitti. İİBK, bu donemde yurtdışına giden işcilere aracılık etmeye başladı. 1973 petrol krizinden sonra sanayileşmiş ulkelerde ciddi bir durgunluk ve işsizlik yaşandı. Bu durum, yurtdışı işci talebini durma noktasına getirdi. Bu donemde İİBK, yurtdışına işci gondermeye odaklandığı icin kamu istihdam hizmetlerinde ciddi sorunlar yaşanmaya başladı. Gelişen işgucu piyasasına ayak uyduramayan ve kendisini yenileyemeyen İİBK, zamanla işlevini yitirdi.
Kureselleşen dunyada teknolojik gelişmeler cercevesinde kamu istihdam kuruluşlarının da bilgi toplumuna ayak uydurarak fonksiyonlarını geliştirmesi buyuk onem kazandı. Bu cercevede 4 Ekim 2000 tarihli 617 Sayılı Kanun Hukmundeki Kararname (KHK) ile İİBK kapatıldı; yerine Turkiye İş Kurumu (İŞKUR) kuruldu. İŞKUR, İİBK ’nın yetersiz kaldığı noktaları tamamlayarak işgucu piyasasındaki teknolojik gelişmeleri izleyebilecek, aktif işgucu programları uygulayabilecek bir amacla yapılandırıldı. Ancak, Anayasa Mahkemesi kurulduktan 27 gun sonra yani, 31.10.2000 tarihinde İŞKUR ’un kurulmasına karar verilen KHK ’yı iptal ederek, iptal kararının 9 ay sonra uygulanmasına karar verdi. Bunun uzerine İŞKUR, 8 Ağustos 2001 tarihine kadar yasal dayanaktan yoksun olarak faaliyetlerini surdurmek zorunda kaldı. 25 Haziran 2003 tarihinde kabul edilen 4904 Sayılı Turkiye İş Kurumu Kanunu ile İŞKUR yasal bir cercevede faaliyetlerine başladı.
[h=3]İŞKUR ’un Gorev ve Yetkileri Nelerdir? [/h]İŞKUR, genel olarak iş ve işci bulma amacını guder. İşgucu piyasasının istihdam aşamalarında da aktif rol oynar. İşsizliğin onlenmesi icin tedbirler alır, istihdamın geliştirilmesi, korunması ve yaygınlaştırılması icin ceşitli girişimlerde bulunur, İşsizlik Sigortası hizmetlerini yurutur.
İŞKUR ’un gorev ve yetkilerini şoyle sıralayabiliriz:
İşsizliği onleyerek işgucu piyasası istihdamına katkılar sağlamak
İstihdamı geliştirmek, korunmak ve yaygınlaştırmak
İstihdam oluşturmak amacıyla meslek edindirme kursları duzenlemek
Kurslarda yetişen personeli işgucu piyasasında istihdam etmek
İşgucunun istihdam olanaklarını artırmaya yonelik programlar duzenlemek
İşini kaybedenlere gecici bir sure gelir ve sigorta desteği sağlamak
İşgucu piyasası verilerini derlemek, analiz etmek, yayınlamak
İş ve meslek analizleri yapmak ve yaptırmak
İş ve meslek danışmanlığı hizmetleri vermek ve verdirmek
İşgucune eğitim seminerleri ve kurslar vermek
Yurticinde ve yurtdışında işgucu icin uygun pozisyonlar bulmak ve yerleştirmek
Ozel istihdam burolarına ilişkin verilen gorevleri yerine getirmek
Uluslararası kuruluşlar ve Avrupa Birliği ’nin işgucu, calışma hayatı ve istihdam ile ilgili kararlarını takip etmek
Engelli, eski hukumlu, teror mağduru gibi grupların istihdamını sağlamak, takip etmek
[h=4]İşsizlik Maaşı Nedir, Nasıl Alınır? [/h]İşsizlik maaşı, işsizlik odeneği veya işsizlik sigortası, İŞKUR ’u onemli bir kurum haline getirmiştir. Mart 2002 tarihinde 4447 Sayılı Kanun ’la hayata gecirilen İşsizlik Sigortası, kendi isteği ve kusuru dışında işini kaybedenlere gelir desteği sağlanması amacıyla uygulanmaya başlanmıştır. Devlet tarafından kurulan zorunlu bir sigorta fonudur. İşsizlik odeneği herhangi bir vergi ve kesintiye tabi değildir. Nafaka borcları dışında haczedilemez, başkasına devredilemez. İşsizlik odeneği alanlar Genel Sağlık Sigortası (GSS) kapsamındadır ve sağlık hizmetlerinden yararlanabilmektedir. İşsizlik odeneği, son 4 aylık kazanc ortalamasının yuzde 50 ’si tutarındadır. Bu tutar, net asgari ucret miktarını gecemez. Yani en yuksek İşsizlik Maaşı net asgari ucret kadar olabilir.
İşsizlik Sigortası ’ndan faydalanmak icin bazı koşulların sağlanması gerekiyor. Oncelikle kendi isteği ve kusuru dışında işsiz kalmış olmak şartı aranıyor. Hizmet akdinin feshinden onceki son 120 gun primlerinin odenmiş olması ve surekli calışmış olma şartı da başlangıcta araştırılan konu başlıklarıdır. Son 3 yıl icinde en az 600 gun İşsizlik Sigortası primi odemiş olmak da şartlar arasında. İş akdinin feshinden itibaren 30 gun icinde İŞKUR ’a şahsen veya elektronik ortamda başvuruda bulunmak gerekiyor. 30 gun icinde başvuru yapılmazsa gecikilen sure, toplam hak sahipliği suresinden duşuluyor. İŞKUR ’a başvuru yapmakla birlikte iş arayan kaydı da yapılmış sayılıyor. Boylece işsizlerin işe yerleştirme ve mesleki eğitim hizmetleri de sağlanmış oluyor.
İşsizlik odeneği, herkese eşit miktarda verilmiyor. Calışma suresine gore değişen miktarlarda odeme yapılıyor. 600 gun sigortalı calışanlara 180 gun, 900 gun calışanlara 240 gun, 1080 gun calışanlara da 300 gun sure ile İşsizlik odeneği veriliyor. Ayrıca, kanunda belirtilen şartların sağlanması da gerekiyor. İşsizlik odeneği ’nin verildiği sure icinde ayrıca genel sağlık sigortası primleri de odeniyor. İşsizlik maaşı almak icin gerekli şartlar kendisinde bulunan işsizler, PTT şubelerinden her ayın sonuna kadar bizzat odeneği alabiliyor.
İşsizlik odeneği, bazı hallerde kesilebiliyor. Mesela; İŞKUR tarafından bir iş teklif edildiğinde haklı bir neden olmadan reddedenlerin odenekleri bir daha verilmemek uzere kesiliyor. İşsizlik maaşı aldığı donemde kayıt dışı calışanların da (tespit edilmesi halinde) bir daha almamak uzere odenekleri kesiliyor. İşsizlik Odeneği aldığı sure icinde emekli maaşı almaya başlayanların, İŞKUR ’un onerdiği kurslara haklı bir neden olmaksızın katılmayan veya aksatanların da maaşları kesiliyor. Daha sonra bu kurslara katılanlar veya eksiklerini tamamlayanlar odemeleri tekrar almaya başlayabiliyor.
Bunun dışında işsizlik maaşı alanların bazı durumlarda İŞKUR ’u bilgilendirmeleri gerekiyor. Yeni bir işe başlanması veya mahkeme kararı ile eski işe iade edilmesi, adres değişiklikleri, emeklilik maaşı alınmaya başlanması, sağlık kuruluşlarınca istirahat verilmesi, askeri goreve alınması, yurt dışına cıkılması gibi durumlarda 15 gun icinde İŞKUR ’a bilgi vermek gerekiyor.
Bunun dışında İŞKUR ’un verdiği "Yarım Calışma Odeneği" vardır. Bu odenek; doğum yapan kadınlara kullandığı 2 aylık sut izninden sonra 1. cocuk icin 2 ay, 2. cocuk icin 4 ay, 3. cocuk icin de 6 ay sureyle verilen bir odenektir. Asgari ucretin yarısı tutarında calışan annelere verilir.