Rio Karnavalı, dunyanın en buyuk karnavalıdır. Sambacıların yeteneklerini sergilediği Paskalya oncesi duzenlenen karnavala milyonlarca kişi katılıyor.
“Dunyanın en buyuk festivali” olarak bilinen Rio Karnavalı, her yıl Brezilya'nın Rio de Janeiro kentinde duzenleniyor. Samba okullarının gecit torenine dunyanın dort bir yanından gelen milyonlarca insan tanık oluyor. Hıristiyanlıktaki “Buyuk Perhiz” inancından once duzenlenen Rio Karnavalı ’nın tarihini ve neden duzenlendiğini merak ettiniz mi? Her yıl buyuk organizasyonlar ve reklamlarla duyurun Rio Karnavalı hangi festivallerden etkilenmiştir? Bu soruların cevapları, Rio Karnavalı kadar ilginc…
[h=4]Tarihi [/h]Rio Karnavalı ’nın tarihi oldukca zengin; cunku bircok festivalden alıntılarla gunumuzdeki halini almıştır. Tarihte karnavalların coğu, Yunanlılar tarafından “şarap tanrısı”nın onuruna duzenlenmiş. Romalılarda ustalarla ve askerlerin kıyafetlerini takas ettiği bir gelenek, “Bakus” ve “Saturn Bayramı” adı verilen ve erkeklerin ickili şenliği olan festivallere donuşmuş. Roma Katolik Kilisesi daha sonra bunu Paskalya oncesi duzenlenen bir festivale donuşturmuş.
Bir Portekiz festivali olan “Entrudo”nun, Rio Karnavalı ’nın temelini oluşturduğu belirtiliyor. Gecmişi 1723 yılına kadar uzanan Rio Karnavalı, Entrudo'nun devamı niteliğinde. Entrudo ’da, herkesin su dolu kovalarla sokaklara cıkıp karşılarına kim cıkarsa ıslatmaları amaclanırmış. Bu eğlenceli aktiviteye imparatorlar bile katılmış. 1855 yılında bir kadının I. Dom Pedro'nun korumalarını ıslattığı icin tutuklandığı belirtiliyor. O donemdeki otoriteler Entrudo'yu kısıtlayamayınca yasaklamışlar!
19. yuzyıl ortalarında Portekiz ’de “davul calma” temelinde yapılan festival olan “Ze Pereira”nın da, Rio Karnavalı ’nın ortaya cıkmasında onemli bir katkısı bulunduğu kaydediliyor. Rivayete gore; “Jose Nogueira de Azevedo” adındaki Portekizli bir ayakkabıcı, karnaval duzenlenen haftanın ilk pazartesi gunu duduk, tava, tamburin ve davul calan arkadaşlarıyla sokakları gezermiş. Bu eğlenceye isteyen herkes katılabilirmiş.
Rio Karnavalı ’na katkı sunan bir diğer aktivite de, “Grandes Sociedades” ya da “Great Societies” adıyla bilinen iyi organize edilmiş bir gecit torenidir. İlk kez 1855 yılında kralın katılımıyla gercekleştirilen festivalde, maskeli 80 aristokrattan oluşan bir grup cicekler, muzik, luks kostumlerle gecit toreni yapıyordu. Bu gruplar arasında en unluleri “Tenentes do Diabo”, “Fenianos” ve “Democraticos” gruplarıydı.
Cordao Carnavalesco da, Rio Karnavalı'nın tarihindeki ilginc aktivitelerden bir diğeri. 1870'li yıllarda yapılan bu etkinlikte danscılar, koyluler, cadılar, krallar ve kraliceler başlıca karakteri oluşturuyordu ve giydikleri ilginc kıyafetlerle gosteri yapıyorlardı.
“Cordoes de Velhos” adı verilen başka bir etkinlikte de, buyuk kÂğıtlardan yapılmış maskeler takan kişiler, yaşlı adamların yuruyuşune katılıyorlardı.
[h=3]Rio Karnavalı ’nın Etimolojisi ve Anlamı [/h]“Karnaval” terimi, “Ete veda” anlamına gelen “carne vale” sozcuğunden turetilmiştir. Bu terim; et, alkol ve diğer dunyevi zevklerin tuketiminden 40 gun boyunca uzak kalma donemi olan Paskalya oncesi uygulanan “Buyuk Perhiz” ritueli ile uyumludur. Rio Karnavalı, Katolikler tarafından uygulanan perhiz oncesi ilk carşamba gunu başlayarak Paskalya Bayramı ’na kadar devam ediyor. Rio Karnavalı ’ndaki etkinlik ve kutlamalar, tum hafta boyunca suruyor.
Rio Karnavalı'nın tarihinde yer alan bu eğlenceli aktiviteler, “gunluk hayattaki sıkıntıları ve acıları unutmak” amacıyla yapılıyordu. “İzafi insan arzularını serbest bırakma” uzerine kurulu bu tur eğlenceler, gunumuze kadar ceşitli değişikliklere uğrayarak “dunyanın en buyuk festivali” haline geldi.
[h=4]Rio Karnavalı ve Perhiz [/h]Paskalya oncesi uygulanan “perhiz”, Katolik Hıristiyanların Tanrı ile iletişim kurdukları bir donemdir. Rio Karnavalı ’nın amacı; Hz. İsa ’nın Tanrı katına cıktığı gun olan Paskalya ile sona eren 40 gunluk perhizin son 1 haftasının kutlanmasıdır. Rio Karnavalı, Paskalya oncesi perhizin son haftasında cuma gununden salı gunune kadar 5 gun boyunca kutlanır. Karnavalda en yuksek puanı alan samba okullarının gecit toreni isei karnaval bittikten sonraki ilk cumartesi gunu gercekleştirilir.
Rio Karnavalı ’nın bugunku boyutu, kilisenin hayal ettiği gibi değildir. Ancak dunyanın dort bir yanından milyonlarca kişinin katıldığı en buyuk festival olduğu bir gercektir. Karnaval tarihi, kilisenin takvimine gore her yıl değişir. Paskalya ’nın tarihi, ay ile belirlenir ve genellikle 22 Mart-25 Nisan arasında kutlanır. Tarih, M.S. 325 ’te İznik Konseyi tarafından tasarlanan bir formul ile belirlenmektedir.
[h=4]Karnavalın Yayılışı [/h]Rio Karnavalı ’nın ilk balosu, 1917 yılında başlayan samba ile değil, polka ve vals ile dans eden katılımcılarla 1840 yılında duzenlenmiştir. İtalya ’da duzenlenen ilk karnavallar genellikle ilginc kostumlerle duzenlenen maskeli balolardı. Maskeli balolar, kısa surede Rio Karnavalı ’nın da etkilendiği Portekiz dahil olmak uzere diğer Avrupa ulkelerine yayıldı.
Portekizliler, karnaval gunlerinde somurge Afrika ulkelerinden koleler getiriyordu. Kole Afrikalılar, karnavallarda, bolgeyi şeytani ruhlardan korumak amacıyla kemikler, tuyler, şifalı otlar ve taslardan yapılmış ceşitli objeler, maskeler ve kostumler kullanırlardı. Eski Afrika geleneklerinde sembolik bir anlamı olan bu ritueller ve objeler, Rio Karnavalı kostumlerinin tasarımında buyuk bir rol oynamıştır. Karnavalda kullanılan ve tuyler, kemikler ve pullardan yapılmış egzotik kostumler, guclu bir Afrika etkisini yansıtır.
[h=4]Samba Okullarının Doğuşu [/h]
Samba, Rio Karnavalı ’nın temelidir. Samba dansı ve muziği, 1917 yılında doğmuştur. Brezilya ’daki karnaval tarihi ile bağlantılı olan samba, Batı Afrika ve Angola ’ya ozgu bir danstır. Brezilya ’ya, zorlu zamanlarda samba muziği ve dansı ile teselli bulan Afrikalı koleler tarafından getirilmiştir. Portekizliler tarafından kole olarak getirilen Afrikalılar tarafından yayılmıştır. Afrikalıların coğu, koleliğin kaldırılmasının ardından ulkenin guneyinden Rio ’ya taşınmış. Afrikalılar, samba muziği ve dansının ana merkezi haline gelen “Prace Onze” ve “Cidade Nova” gibi yerlere yerleşmişlerdir.
Samba, zamanla populer bir kultur haline geldi. Danscılar, besteciler ve muzisyenler; yeteneklerini sergilemek ve rekabet etmek icin ceşitli kulupler ve birlikler kurdu. Bu kulupler ve gruplar, samba okullarının temelini oluşturuyor.
İlk samba okulu, 1928 ’de yılında kurulan "Deixa Falar"dir. Samba okullarının ilk resmi gecidi 1932 yılında yapıldı. Samba tutkusu buyudukce grupların ve okulların rekabeti buyudu. İlerleyen yıllarda samba gecitlerini organize eden “Association of Schools of Samba City in Rio de Janeiro” kuruldu.
Samba okulları gunumuzde modern kurumlar haline geldi. Okullar, Rio Karnavalı icin buyuk alt yapılarla donatıldı. Her okulun bir grubu oluştu ve kurumsal bir yapıyla yonetilmeye başlandı. Samba okulları, fakir mahallelerdeki toplumları da destekliyor. Samba okullarının desteklediği varoş mahallelerin kurduğu ilk grup “Mangueira”dır. Rio insanlarının ruhunu yansıtan Mangueira, en populer samba okullarından biridir.
“Rio Karnavalı ’nın temeli” olarak adlandırılan samba okullarında her mahalleden gelen erkekler, kadınlar ve cocuklar sosyal statulerine bakılmaksızın bir araya gelir. Okullardaki katılımcılar, samba gecidi icin gerekli her şeyi tasarlamak ve uygulamak icin bir araya gelir. Her okulun kendi danscıları, muzisyenleri, kostum ve gecit toreni arabası tasarımcılarından oluşan bir koreografi takımı varıdır. Her okul, juriden yuksek puan almak icin caba sarf eder.
Samba okulları, Rio Karnavalı ’nı dunyadaki diğer festival ve karnavallardan ayıran en onemli faktordur. Rio Karnavalı ’nı benzersiz yapan unsurlardan biri de samba okullarının her yıl farklı bir tema ile gosteri sunmalarıdır. Sambacılar, her yıl farklı kostumler ve farklı rollerle seyirci karşısına cıkar.
[h=4]Rio Karnavalı ’nın Kalbi “Sambodromo” [/h]Rio Karnavalı, 1984 yılına kadar Rio ’nun en eski caddelerinden biri olan Marquês de Sapucaí Avenue ’da duzenlendi. Karnavalın zamanla populerleşmesi sonucu caddenin cevresine binalar inşa edildi. Sıradan bir cadde olan Marquês de Sapucaí Avenue uzerinde Oscar Niemeyer tarafından tasarlanan stadyum benzeri tribunleri olan yapıya 'Sambodromo' (Sambadrome) adı verildi. 700 metre uzunluğundaki Sambodromo gecit alanı, 1984 yılından bu yana samba gecidine ev sahipliği yapıyor. Sambodromo ’da, her yıl binlerce danscı, şarkıcı ve muzisyen ozgun kostumleri ve samba şarkıları gecit yapıyor. Sambodromo, 80 bin kişilik kapasiteye sahip.
[h=4]Rio Karnavalı Hakkında Kısa Bilgiler [/h]Rio Karnavalı ’nın en buyuk gosterileri Recife ve Olinda, Salvador de Bahia, Sao Paulo ve Florianopolis kentlerinde duzenleniyor.
Sao Paulo ’daki “Unidos do Peruche” ve “Vai-Vai” gibi en iyi samba okulları yaklaşık 30 bin turiste gosteri yapıyor.
“Tropik bir cennet” olan Florianopolis, karnaval kapsamında dunyanın en buyuk gay etkinliği olan Pop Gay Festivali ’ne ev sahipliği yapıyor.
Karnaval sezonunda; eğlence, barış ve dostluğun kutlanması amaclanır.
Sambadrome; 80 bin kişiyi ağırlayabilen ve 5 binden fazla gostericinin podyumda yeteneklerini sergilediği bir alandır.
Samba gecit torenini 40 kişiden oluşan juri değerlendirir. Juri; samba okullarına veya gruplara; perkusyon, kostumler, samba şarkısı, bayrak taşıyıcısı ve yılın teması gibi başlıklarda puan verir.
Karnavalda duzenlenen en pahalı balolardan biri olan Copacabana Palace ’daki prestijli “Buyulu Balo”ya zengin ve seckin insanlar katılabiliyor.
“Simpatia é Quase Amor” adı verilen sokak partisi, cocuklar icin duzenlenen bir aile etkinliğidir.
Rio ’nun populer mahallelerinden biri olan Flamengo ’da duzenlenen "Estica do Flamengo" adındaki sokak partisinde ise, bir tanktan su puskurtulerek kalabalık ıslatılır.
Brezilya ’nın buyuleyici Rio de Janeiro şehri, “Christ the Redeemer” heykelinden plajlarına kadar gezginler ve turistler icin eşsiz kentlerden biridir.
Rio Karnavalı ’na katılmak isteyenler aynı zamanda bedenlerine gore kostum siparişi verebiliyor.